- Yazar Biyografisi (TEİS)
Es'ad, Sahhâflar Şeyhi-zâde Es'ad Efendi - Madde Yazarı: Dr. Öğr. Üyesi RIZA OĞRAŞ
- Eser Yazılış Tarihi:1251/1835
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Tezkire
- Yayın Tarihi:07/12/2021
BÂĞÇE-İ SAFÂ-ENDÛZ (ES'AD)
tezkireEs'ad, Sahhâflar Şeyhi-zâde Es'ad Efendi (d. 1204/1789 - ö. 1264/1848)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Sahhâflar Şeyhi-zâde Es'ad Efendi'nin edipler tezkiresi. Eser, Tezikre-i Sâlim'in sonu olan 1135/1722' den 1251/1835 tarihine kadar yetişen şairlerin hayatlarından kısaca bahseder. Bâğçe-i Safâ endûz,, elif-bâ sırasına göre tertip edilmek istenmiş, ancak bu sıraya uyulmamıştır. Müellif de eserin sonunda, müsvedde halinde bulunan nüshanın temize çekildiğinde yeniden tertip edileceğini belirtmektedir (Oğraş 2001: 262).
Eserde 209 şâirin biyografisi ve bazı şairlerin şiirlerinden örnekler vardır. Tezkirede Ahker, Fenâ, Ahsen, Bahâ, Sâbit, Fenâ, Ezherî, Berpîr, Bahâ, Pîr gibi Arap ve Acem şairlerine de yer verilmiştir: Eser hakkında övücü ve yerici kayıtlara rastlanmaktadır: Bu eser, ihtiva ettiği bilgi itibariyle kıymetli bir menbâ olarak gösterilemez. Buna rağmen diğer tezkirelerde tesadüf edilmeyen ufak tefek kayıtları ihtiva etmesi itibariyle büsbütün faydasız da değildir (Ergün 1936-1945: 1337).
Bağçe-i Safâ-endûz’da şairler tanıtılırken ayrıntılı bilgi verilmemiştir. Bir iki kelime veya cümleyle geçiştirilen maddeler Ahker, Servet, Râif, Sürûrî, Sa’dî Sabâ, Ârif, İbâdî, Abdî , Ferîd Beg, Fenâ, Fevzî, Kâmil, Vâhib'dir. Bu haliyle adı geçen şairler hakkında tam bir bilgiye sahip olmak mümkün değildir. Ancak sevdiği veya kendine yakın gördüğü şairlere geniş yer ayırmıştır. Bu durum diğer tezkirelerde de görülebilmektedir. Bu eksikliklere rağmen tezkire, pek çok kişi, eser ve yer isimlerine yer vermesi bakımından araştırmacılar için önemli bir kaynak sayılabilir. Ayrıca diğer kaynaklarda yer almayan Âhî, Tab’î, Tayyibî, Isâm, Ahker, Nâmî, Sabâ mahlaslı şairler eserin değerini arttırmaktadır. Bağçe-i Safâ-endûz’da dil ve üslûp özelliklerine bakacak olursak, dil sade ve anlaşılır değildir. Bazen Arapça ve Farsça kelimelerin çok sık bir şekilde kullanıldığını bazen de çok açık ve anlaşılır şekilde bir anlatım kullanıldığını görüyoruz.
Eser, 1251/1835 yılında tamamlanmıştır. Es'ad Efendi'nin Kendi el yazısıyla müsvedde halinde nüshası vardır. Rıza Oğraş tarafından Bağçe-i Safâ-endûz'a dair bir yüksek lisans çalışması yapılmış (2001) ve bu çalışma daha sonra kitaplaştırılmıştır (2018).
Şairin biyografisi ve eserlerinden örnekler için bk. "Es'ad, Sahhâflar Şeyhi-zâde Es'ad Efendi". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/esad-sahhaflar-seyhizade-esad-efendi
Eserden Örnekler
HÂ’İZ (Ahmed Efendi)
İzmirden ma’zûlen bin yüz kırk iki senesi hilâlinde vefât ve tayy-kerde-i defter-i hayât eden şi’r ü inşâsı şu’arâ-yı zamân miyânında fâ’iz-i i’tibâr ve hâ’iz-i sebak-ı iktidâr olduğu ba’zı defâtirde manzûr Ahmed Efendidir. N 98 / S 31b.
HÂCİBÎ (Hâcı Sâlih-zâde Halîl Efendi) Mevlidinde ya’nî hısn-ı Karsda ber-vech-i cibilli bi’t-tedkîk ve’t-tahkîk tedrîs-i ulûm-i şettâya meşgûl ve mahdûm-ı şu’arâ hazret-i Câmî kuddise sırrahu’s-sâmînin Cilâ’ü’r-Rûh ile be-nâm ve künküre-i şöhretiyle tanîn-endâz-ı ecrâm olan kasîde-i nazîdeleri ve lugatdan Câmî-i Rûm Lâmi’î merhûmun manzûmesine şerh-i mufassala yine cenâb-ı Câmînin Yûsuf u Züleyhâ mesnevî-i belâgat-ı ma’nevîsine birer tîre mefhûm şerhi ve Mehdî Mehmed Hân-nâm kâmilin dürre-i nâdiresinden başka Nâdir Şâh ahvâlini mübeyyin Cihân-nümâ adında misli nâdide târîh-i belâgat-tevârîhini kalem-i tercemeye aldığı eser-i mu’teberi müsellem-i fuhûl olup sinni altmış üçe resîde iken sıla-i mezkûresinde bin iki yüz kırk hudûdı intikâl eden fenn-i ferâ’izde sâhib-i resâ’il ve her hünerde nâşir-i fezâ’il ve fevâzıl şâ‘ir-i âlim ve münşî-i dakâyık-ı me’âlim-i asrın ibni Hâcibi Hâcı Sâlih-zâde Halîl Efendidir. N 99 / S 38b. (Oğraş 2001: 147-148).
Kaynakça
Arslan, Mehmet (1994). Mehmed Sirâceddîn, Mecma’-ı Şuara ve Tezkire-i Üdebâ. Sivas.
Bursalı Mehmed Tahir (1975). Osmanlı Müellifleri,.İstanbul: Meral Yay.
Ergün, Sadettin Nüzhet (1936-1945). Türk Şairleri. İstanbul: Suhulet Basımevi.
İnal, İbnülemin Mahmut Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri. İstanbul: Dergâh Yay.
İsen, Mustafa (1994). Künhü’l-ahbâr’ın Tezkire Kısmı. Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu.
Oğraş, Rıza (2001). Esad Mehmed Efendi ve Bağçe-i Safâ-endûz’u, Afyon.
Oğraş, Rıza (2018). Esad Mehmed Efendi Bağçe-i Safâ-endûz. https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/59393,esad-mehmed-efendi-bagce-i-safa-enduzpdf.pdf?0 [Erişim tarihi: 07.12.2021].
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | DÎVÂN (ES'AD) | Es'ad, Sahhâflar Şeyhi-zâde Es'ad Efendi | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
2 | SÛRNÂME (ES'AD) | Es'ad, Sahhâflar Şeyhi-zâde Es'ad Efendi | Prof. Dr. Hatice Aynur |
Görüntüle | ||
3 | TÂRİH (ES'AD) | Es'ad, Sahhâflar Şeyhi-zâde Es'ad Efendi | Doç. Dr. Oktay Karaman |
Görüntüle | ||
4 | ÜSS-İ ZAFER (ES’AD) | Es'ad, Sahhâflar Şeyhi-zâde Es'ad Efendi | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
5 | TEŞRÎFÂT-I KADÎME (ES'AD) | Es'ad, Sahhâflar Şeyhi-zâde Es'ad Efendi | Diğer Öznur ÖZER |
Görüntüle | ||
6 | SEFERNÂME-İ HAYR (ES'AD) | Es'ad, Sahhâflar Şeyhi-zâde Es'ad Efendi | Araş. Gör. Kübra KACAR ALTIN |
Görüntüle | ||
7 | MECMÛ’A-İ MÜNŞEÂT 1 (ES’AD) | Es'ad, Sahhâflar Şeyhi-zâde Es'ad Efendi | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
8 | ŞÂHİDÜ'L-MÜVERRİHÎN (ES'AD) | Es'ad, Sahhâflar Şeyhi-zâde Es'ad Efendi | Dr. Öğr. Üyesi RIZA OĞRAŞ |
Görüntüle | ||
9 | PEND-NÂME (ES'AD) | Es’ad, Sahhâflar Şeyhi-zâde Es’ad Efendi | Araş. Gör. Kübra KACAR ALTIN |
Görüntüle | ||
10 | ZÎBÂ-YI TEVÂRÎH (ES'AD) | Es'ad, Sahhâflar Şeyhi-zâde Es'ad Efendi | Doç. Dr. Oktay Karaman |
Görüntüle | ||
11 | ÂYÂTÜ'L-HAYR (ES’AD) | Es'ad, Sahhâflar Şeyhi-zâde Es'ad Efendi | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
12 | VAHDET-İ VÜCÛD (ES’AD) | Es'ad, Sahhâflar Şeyhi-zâde Es'ad Efendi | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
13 | MECMÛ’A-İ MÜSEVVEDÂT (ES’AD) | Es'ad, Sahhâflar Şeyhi-zâde Es'ad Efendi | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
14 | SIFATU'T-TEKVÎN (ES’AD) | Es'ad, Sahhâflar Şeyhi-zâde Es'ad Efendi | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
15 | AKVÂL-İ RİCÂL-İ SÛFİYYE (ES’AD) | Es'ad, Sahhâflar Şeyhi-zâde Es'ad Efendi | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
16 | DİVANÇE (VÂZIH) | Mustafâ Vâzıh | Araş. Gör. Giyasi BABAARSLAN |
Görüntüle | ||
17 | MEVRİDÜ’L-VÜSÛL FÎ MEVLİDİ’R-RESÛL (İBRÂHÎM ZİKRÎ) | İbrâhîm Zikrî | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle | ||
18 | ED-DÜRERÜ'L-MÜNTAHABÂTÜ'L-MENSÛRE FÎ ISLÂHİ'L-GALATÂTİ'L-MEŞHÛRE / GALATÂT-I HAFÎD EFENDİ | Hafîd, Mehmed Hafîd Efendi | Doç. Dr. Ramazan Ekinci |
Görüntüle | ||
19 | TARÎKÜ'L-İHTİSÂR | Nûrî, Osman Hanyevî | Prof. Dr. Orhan Kurtoğlu |
Görüntüle | ||
20 | TUHFETU SABRÎ AN-LİSÂNİ BULGARÎ | Mehmed Sabrî | Dr. Öğr. Üyesi Özkan Uz |
Görüntüle | ||
21 | RAVZ-I VERD | Şâkir, Ahmed Paşa | Prof. Dr. Ramazan Sarıçiçek |
Görüntüle | ||
22 | KENZ-İ FUSAHÂ (ABBAS KEMÂL EFENDİ) | Abbas Kemâl Efendi, Kerküklü | Diğer Öznur ÖZER |
Görüntüle | ||
23 | DÎVÂN (ABDÎ) | Abdî, Abdülkerîm Abdî Efendi | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
24 | MEVLİD (ABDÎ) | Abdî | Doç. Dr. Hasan Kaya |
Görüntüle | ||
25 | DÎVÂN (ABDÎ) | Abdî, Şarkîkarahisarlı | Dr. Hacer SAĞLAM |
Görüntüle |