BABA RÖVŞEN
kahramanlık konulu halk hikâyesi
Nurmuhammet Andalıp (d. ?/1710 - ö. ?/1770)

ISBN: 978-9944-237-87-1


18. yüzyılda Nurmuhammed Andalıp (d. ?/1710 - ö. ?/1770) tarafından kaleme alınan dinî kahramanlık konulu hikâye.  Baba Rövşen destanının muhtevasını Hz. Ali’nin kahramanlıkları ve kâfir ülkesini İslamlaştırması oluşturmaktadır. Nazım-nesir karışık bir yapıya sahip olan Baba Rövşen destanında, çoğunluğu dörtlükler halinde olan kırk dört manzum parça vardır. Bunlardan üç tanesi muhammes, iki tanesi de beyittir. Manzum parçalar arasında münacat ve naat niteliği taşıyan dörtlükler mevcuttur. Dörtlüklerden ikisi "dedim dedi" ya da deyişme adı verilen karşılıklı konuşma biçimindeki koşma örneğidir. Manzum kısımlardaki bu karşılıklı şiirler, Türkmen destanlarında bir anlatım tekniği olarak karşımıza çıkmaktadır. Dörtlükler, koşma tarzında kafiyelenmiş ve çoğunluğu 11’li ve 8’li hece ölçüsü ile yazılmıştır (Sağlam 2015: 174). Hz. Ali Cenknâmelerinin fikri yapısı İslamiyet’i yayma temeli üzerine bina edilmiştir. Dolayısıyla bir cengin başlamasına sebep ne olursa olsun, sonunda insanların Müslüman olmalarını sağlamaktadır (Çetin 1997: 446). Baba Rövşen destanında da bir Müslümanın Yahudi bir tüccara olan borcunu ödemek için yola çıkan Hz. Ali, destanın sonunda Berber şehrini İslamlaştırarak Medine’ye dönmüştür. 

Eser, Türkmenistan’da ilk kez Türkmen ilim adamı M. Çarıyev tarafından düzenlenip 1991'de Aşkabat’ta Nurmuhammet Andalıp, Dessanlar adıyla neşredilen çalışmasında yer almıştır. Ayrıca 2011 yılında Rahymmammet Kürenow tarafından Türkmen Latin harfleriyle Nurmuhammet Andalıp, Baba Rövşen adıyla yayımlanmıştır.

Yazarın biyografisi için bk. "Nurmuhammet Andalıp". Türk Edebiyatı İsimler Sözlğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nurmuhammet-andalip 

Eserden Örnekler


(...)

Elkyssa, Baba Röwşen bilen Hezreti Aly bu sözi tamam kyldylar. Ondan soñ Baba Röwşeniñ sellesiniñ bir ujun mübärek boyunlarına baglap, ýene bir ujun Baba Röwşeniñ goluna berdi.

Ondan soñ, Hezreti Alı Baba Röwşene sözün taýınlap:

– Eý, Baba Röwşen, zynhar, meniñ aýdan sözümden çykmagyl – diýip, nesihat berip:

– Baba, meni gul diýip, bazara alyp bargyl. Meniñ adyma Kaşamşam goýgul, bahamy sorsalar, müñ guluñ bahasy diýgil – diýip, Baba Röwşene garap, bir söz aýtdı:

Saña aýdaý ahy-zarym,

Sözüm kabul etgil, Baba.

Mundan özge ýokdur kärim,

Pehm eýläp eşitgil, Baba.


Bu işe ynansym rakip,

Hylwat eýle, her ýan bakyp,

Selläni boýnuma dakyp,

Bir ujundan tutgul, Baba. (Kürenov 2011: 19-20).

Kaynakça


Çarıyev, M. (1991). Nurmuhammet Andalıp, Dessanlar, Aşgabat: Türkmen Dövlet Neşiryat Gullugı. 

Çetin, İsmet (1997). Türk Edebîyatında Hz.Alî Cenknâmeleri, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları. .

Kürenov, Rahymmammet (2011). Nurmuhammet Andalıp, Baba Rövşen Dessanı, Aşgabat: Türkmen Dövlet Neşiryat Gullugı.

Sağlam, Soner ( 2015). Türkmenistan Sahasından Bir Kahramanlık Hikayesi Baba Rövşen , Alevilik Araştırmaları Dergisi, (9): 169–230.

Atıf Bilgileri


sağlam, soner. "BABA RÖVŞEN". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/baba-rovsen. [Erişim Tarihi: 17 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 LEYLİ-MECNUN (ANDALIP) Nurmuhammed Andalıp Doç. Dr. soner sağlam
Görüntüle
2 YUSUP-ZÜLEYHA (ANDALIP) Nurmuhammed Andalıp Doç. Dr. soner sağlam
Görüntüle
3 ZEYNELARAP Nurmuhammed Andalıp Doç. Dr. soner sağlam
Görüntüle
4 OĞUZ-NÂME / OGUZNAMA Nurmuhammed Andalıp Dr. Emrah Yılmaz
Görüntüle
5 RİSÂLE-İ NESÎMÎ (ANDALIP) Nurmuhammet Andalıp Dr. Emrah Yılmaz
Görüntüle
6 VAGZ-I AZAD AZADI, Dövletmemmet Doç. Dr. soner sağlam
Görüntüle
7 BEHİŞTNAMA Azadı, Dövletmemmet Doç. Dr. soner sağlam
Görüntüle
8 HEKAYAT (AZADI) AZADI, Dövletmemmet Doç. Dr. soner sağlam
Görüntüle
9 BEŞ NAMAZ Azadı, Dövletmemmet Doç. Dr. soner sağlam
Görüntüle
10 DÎVÂN (ARŞÎ) Arşî, Hoca Cahân (Yakup) Prof. Dr. Adem Öger
Görüntüle
11 DÎVÂN (GAYIBI) Gayıbı, Mahmut Doç. Dr. soner sağlam
Görüntüle
12 KÜLLİYÂT-I MESNEVÎ-Yİ HARÂBÂTΠ Harâbâtî, Muhemmed Binni Abdulla Prof. Dr. Adem Öger
Görüntüle
13 MANTIKU'T-TAYR (HOTENÎ) Hotenî, İbrahim Prof. Dr. Adem Öger
Görüntüle
14 TEZKİRE-İ ARSLANHAN Kâsımî Prof. Dr. Adem Öger
Görüntüle
15 DÎVÂN (MEHZÛN) Mehzûn, İsmail Prof. Dr. Adem Öger
Görüntüle