AYDA (MEHMED YUSUF)
çeviri opera
Mehmed Yusuf (d. ? - ö. ?)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Dört fasıllık opera tercümesi. Eser, Verdi tarafından bestelenmiş operadır. Aida ismiyle neşredilen operanın mütercimi Mehmed Yusuf’tur. Şahısların isimleri sıralandıktan sonra eserde vakanın Mısır’da geçtiği bilgisine yer verilir. Aida, dört fasıldan oluşmuştur.

Birinci fasıl kâhinlerin papası Ramfis ile Mısırlı askerlerin kumandanı Radames’in Habeşlerin saldırıları hakkında konuşmalarıyla başlar. Tibet şehriyle Nil’in kenarlarını berbat ettiklerine dair havadisleri öğrenen Radames yalnız kalınca Habeş cariyelerinden Aida’yı düşünür. Vatanına hizmete olan aşkı daha da ağır basan Radames muharebeye katılmaya karar verir. Bu esnada sahneye Aida girer ve Mısır padişahının kızı Amnerisle dertleşir. Korkularından ve kaygılarından bahseder. Bahtsız olduğunu söyleyen Aida, sadece vatanı için değil gönlüne düşen aşk ateşinin de onu endişelendirdiğini vurgular. Vatanının kuşatma altında olduğunu öğrenen padişah ise konu hakkında malumat edinmek için sefiri çağırtır. Sefir, düşman askerlerinin yaptıklarını sırasıyla anlatır. Orada bulunan herkes vatan yolunda canlarını feda etmeye hazır olduklarını ifade eder. Aida, Radames’in Mısır askerlerinin kumandanı olduğunu öğrenince şaşırır. Doğduğundan beri mutlu olmadığını düşünmeye başlar.

İkinci fasıl Ramfis ve Radames’in muharebe hakkında konuşmasıyla başlar. Konuşmaları gece ve gündüz düşmanların üzerine galip geleceklerini hayal ederek nihayet bulur. Oyunun devamında padişahın sarayında bulunan cariyeler raks ve çalgıyla Radames’in dönüşüne hazırlanmaktadır. Aida mahzun bir şekilde odaya girer. Gurbette çaresiz olduğunu belirten Aida, babası ve milleti üzerine gelen belayı düşündükçe kahrolur. Amneris, Aida’ya Radames’in öldüğünü söyler. Bu haber üzerine Aida’nın yıkıldığına şahit olan Amneris onu kandırdığını, sırrına nail olabilmek için yalan söylediğini itiraf eder. Mısır arazisini düşman askerlerinden kurtaran Radames’e padişah teşekkür eder. Esir alınan Habeş düşmanları arasında Aida’nın babası Amonasro da vardır. Babasını esir olarak gören Aida oradakilerin merhametini ister. Radames, Aida’nın yüzüne acı acı bakarak zuhur eden elemin onun güzelliğini kat kat arttırdığını söyler. Bunu duyan Amneris kıskanır ve intikam almak ister. Radames, padişahtan Habeş esirlerinin esaretine son verilmesini ister. Esirlerin akıbetinin ne olacağıyla alakalı ahali de görüş belirtir. Padişah en nihayetinde Aida’nın babasını rehin olarak bırakılma fikrini kabul eder ve Radames’in vatan için gösterdiği fedakârlığa karşılık onu kızı Amneris ile evlendirmek ister. Bunun üzerine Aida bedbaht olur.

Üçüncü fasıl Nil’in kenarında geçmektedir. Ramfis, Amneris’e hitaben İzis’in ibadethanesine gidip sabaha kadar dua etmeyi teklif eder. İkisi beraber ibadethaneye girerler ve sabaha kadar ibadetle meşgul olurlar. Bu esnada aşkının ateşiyle yanıp tutuşan Aida yaşmakla örtülü bir şekilde sahneye girer. Uzaktan babası Amonasro’yu görür. Babası Mısırlı askerlerin memleketlerine yaptığı zulümlerden bahseder. Mısırlı askerlerin muharebedeki planlarını öğrenebilmek için kızından yardım ister. Aida ilk başta babasının teklifini kabul etmek istemese de vatan hainliğiyle suçlandığı için razı olur. Amonasro hurma ağacı içinde saklanırken Radames gelir. Radames, Aida’ya olan muhabbetinden bahseder. Amneris ile evleneceğini hatırlatan Aida’ya ondan başkasını sevmediğini söyler. Aida, bir diğer çare olarak kaçma teklifinde bulunur. Aida askerin gittiği yoldan kaçınmak gerektiğini söylediği anda Radames yolun sabaha kadar boş kalacağını söyler. Bunu duyan Amonasro meydana çıkar. Amneris ve Ramfis ibadethaneden dönmüş olanlara da şahit olmuşlardır. Aida ve Amonasro’nun yerine Radames kendisini bir nevi siper eder. Radames mahpushaneye gönderilir. Amneris, Radames’in bulunduğu mağara kapısından içeri girerek ona Habeş’ten kaçan esirler ile beraber gittiği haberini verir. Amneris, Radames’e bir teklifte bulunur. Radames’i ölümden kurtarması halinde Aida’ya hiç bakmayacağına dair söz ister. Radames bunu kabul etmez. Ardından Ramfis kâhinlerle birlikte mağaranın içerisine girer. Radames’e çeşitli sorular sorarlar. Bu sorulan sorular arasında vatanın sırlarını düşmanlara söyleyip söylemediği de vardır. En nihayetinde karar verilir. Mağara kapısındaki mermer taşıyla kapıyı kapamaya karar verirler. Bu esnada Radames, Aida’yı düşünür. Bir ağlama sesi işitir. Ağlayan kişi Aida’dır. Evvela Aida daha sonra Radames ölür.

Eser , 1291/1874 yılında Şirket-i Sahhafiye Matbaası’nda basılmıştır. Kitabın kapağında tiyatroda oynatılmasının ve her hakkının mütercime ait olduğu yazılıdır.

Eserden Örnekler


Radames 

Ah böyle güzellikte mi öleceksin. Benim aşkım için kendine ölümü de ihtiyar ediyorsun. Bu gençliğinde hayatından kaçmak da mı istiyorsun. Cenab-ı Allah Hazretleri seni kemalde bi-nazir yaratmışsa da benim aşkıma sana ölüm vermek caiz midir. yok yok ölüm senin gibi safderunlara lazım değildir. Ben de seni severim, öyle severim ki yolunda canımı feda edip gönlümü ateş-i aşkınla suzan etmek derecesinde severim (Mehmed Yusuf 1291)..    

Kaynakça


Mehmed Yusuf (1291). Aida. Şirket-i Sahhafiye Matbaası.

Atıf Bilgileri


KAVAK, Nursel. "AYDA (MEHMED YUSUF)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/ayda-mehmed-yusuf. [Erişim Tarihi: 25 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 KÜRT DÜĞÜNÜ (ABDÜLAHAD NÛRÎ) Nâib Hasan Râcî Efendizâde Abdülahad Nûrî Doç. Dr. Dilek Herkmen
Görüntüle
2 ÖLEN KIZIM (ABDÜLAHAD NÛRÎ) Nâib Hasan Râcî Efendizâde Abdülahad Nûrî Araş. Gör. Hatice YILDIZ
Görüntüle
3 MEV’İZE-İ HASENE (ABDÜLAHAD NÛRÎ) Nâib Hasan Râcî Efendizâde Abdülahad Nûrî Dr. Kadriye Hocaoğlu Alagöz
Görüntüle
4 TEMBELLİK YÂHUD GAYRETE TEŞVİK (ABDÜLAHAD NÛRÎ) Nâib Hasan Râcî Efendizâde Abdülahad Nûrî Diğer Öznur ÖZER
Görüntüle
5 MİLLÎ DESTANLAR (ABDÜLAHAD NÛRÎ) Nâib Hasan Râcî Efendizâde Abdülahad Nûrî Diğer Öznur ÖZER
Görüntüle
6 MAHİYET-İ AŞK (ALİ NECİB PAŞAZÂDE AHMET HAMDİ) Ali̇ Neci̇b Paşazâde Ahmet Hamdi̇ Öğretmen Emre Şengül
Görüntüle
7 ÂSİ BEHÇET (SÂDIK) Sâdık Öğretmen Emre Şengül
Görüntüle
8 İDDİANIN SONU CİNÂYET (MEHMET ŞEVKET BİN BEKİR NÂCİ) Mehmet Şevket Bi̇n Beki̇r Nâci̇ Dr. Öğr. Üyesi Hanife Özer
Görüntüle
9 HÜZN-ÂVER (AHMED FEHMİ) Ahmed Fehmi (d? - ö?) Dr. Öğr. Üyesi Hanife Özer
Görüntüle
10 MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
11 SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) Abdülvehhâb, Bolulu Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek
Görüntüle
12 BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) Ahmed Hamdi, Şirvânî Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
13 LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) Ahmed Lütfî Efendi Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
14 LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) Ahmed Vefîk Paşa Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
15 ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) Avnî, Yenişehirli Dr. Bihter Gürışık Köksal
Görüntüle
16 BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı Prof. Dr. Mücahit Kaçar
Görüntüle
17 HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
18 SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
19 SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey Doç. Dr. Macit Balık
Görüntüle