Söyleyeni Elbeylioğlu Ammed olan biyografik halk hikâyesidir. Elbeylioğlu, İlbeylioğlu, İlbeğ Oğlu gibi birbirine yakın adlandırmaları da mevcuttur. İlbeğ Oğlu’nun nerede, ne zaman doğduğu net olarak bilinmemektedir. Bu nedenle Ahmed Elbeylioğlu’na atfedilen edebî ürünlerin tarihleri ve yerleri de muğlaktır. Fakat genel hatlarıyla ifade etmek gerekirse Sivas, Adana, Gaziantep, Kahramanmaraş, Kilis, Elbistan, Afşin ve Suriye bölgelerine dağılmış İlbeylioğlu boyu/aşireti Türkmen veya Avşar koluna bağlı olduğu düşünülen birtakım görüşler mevcuttur. Çoğu halk hikayesinde olduğu gibi İlbeylioğlu hakkında da çeşitli rivayetler mevcuttur. İlbeylioğlu'nun hikâyelerinin toplandığı bir kitap yoktur. Hikayeler müstakil olarak derlenmiş, kayda geçirilmiştir. Hikayelerde de bir bütünlük söz konusu değildir. (Çapraz 2014: 103; Arı 2009: 625; TDEA 1981: 359; Yardımcı 1999: 187-202; Beyoğlu 2000: 52).

“İlbeyli (İlbeyoğlu): Güney Anadolu’da yaşayan Türkmen oymaklarının söylediği bir türkü türüdür.” (Güven 2005:75). “Maraşlı'dır. Asıl adı Ahmet'tir “Avşarlardan İlbeğ Oğlu’nun Türküsü” adı altında bir türkülü hikâyesi kaydedilmiştir. Ayrıca bu türkülü hikâyeye düşülen dipnot ile, İlbeğ Oğlu’nun meşhur olduğu ve uzun bir bozlağı bulunduğu belirtilmiştir. Fahri Bilge, İlbeğ Oğlu adı altında verdiği türkülü hikâyenin, İlbeğ Oğlu’na mı yoksa Kul Fakir’e mi ait olduğu konusunda tereddüt etmektedir. Bu tereddüdü FB 426’ın “İçindekiler” bölümünde görmekteyiz. Burada, 215. sayfada hem İlbeğ Oğlu’nu hem de Kul Fakir’i işaret etmiştir. Fakat, Kul Fakir’in karşısına koyduğu (?) işareti, bu türkünün İlbeğ Oğlu’na ait olma ihtimalini kuvvetlendirmektedir. Bilge’nin bu tereddüdü, türkülü hikâyeye de yansımıştır. Nitekim, türkülü hikâyenin 7. dörtlüğünde Kul Fakir mahlası geçmektedir.” (Çapraz 2014: 103). “İlbeğ Oğlu adı altında verilen türkülü hikâyede, lirik bir söyleyiş hâkimdir. Türkülü hikâye, “kadın, güzel, sevgili ve bunlarla ilgili diğer konulara bağlı şiir-vak’alar” içerisinde değerlendirilebilir.” (Çapraz 2014: 103).

İlbeylioğlu’na atfedilen türküler İlbeylioğlu hakkında yapılan çalışmalar, derlemeler sırasında derlenmiştir. İlbeyli oğlu’nun eserleri üzerinde bilinen ilk çalışma 1923’te Ali Rıza Yalgın tarafından yapılan derlemedir. Bir diğer derli toplu çalışma Selami Münir Yurdatap’a aittir. Mehmet Yardımcı’nın “İlbeylioğlu Halk Hikâyesinin Oğuzeli Söylencesi” de önemlidir.

Münferit olarak yayımlanmış İlbeylioğlu hikâyelerinin hiç birinde tam bir bütünlük yoktur. Çeşitli anlatmalardaki şahıs adları da oldukça farklıdır.” (Mehmet Yardımcı 1999:187).Erkan Kâmil’in “Halk Edebiyatımızda İlbeylioğlu (İlbeyoğlu-Elbaloğlu)” adlı yazısında kısa kısa farklı iki rivayet üzerinde durulmaktadır. (Kamil 1980:28). Cemal Kula’nın l969’da Atatürk Üniversitesi’nde yaptığı “Kayseri Avşarları’nın Ağzı” adlı lisans tezinde mahalli ağız özelliklerine bağlı kalınarak Kayseri-Tomarza yöresinde anlatılan varyant verilmektedir. Yardımcı yazısında: “l995 yılında güneyde yaptığımız derlemeler sırasında Gaziantep’e bağlı Oğuzeli ilçesinin Büyük Karacaören köyünden Abdi Hanifi Uğurlu’nun anlatması ile oldukça geniş bir İlbeylioğlu Hikâyesini su yüzüne çıkarmış olduk. Halen hafızalarda yaşayan İlbeylioğlu’nun bazı şiirlerini de unutulmaktan kurtardık inancındayız.” şeklinde söylemektedir (Yardımcı 1999:187).

Mehmet Yardımcı'nın aktardığı rivayette İlbeylioğlu ve amcasının oğlu Ali arasındaki sorun ele alınmıştır. Ali önce İlbeylioğu'na başkaldırır sonrasında etrafına topladığı kişilerle farklı bir diyara gidip yerleşir. Orada Mozu adında bir kızı kaçırıp evlenir. Yıllar sonra amcasının oğlu Ali'nin ziyaretine giden İlbeylioğlu, Mozu ile karşılaşır ve bir aşk başlar. Bu hikâyede, İlbeylioğlu'nun Mozu için söylediği koşmasına da yer verilir.

İlbeylioğlu'nun yaşamı etrafında çeşitli halk hikâyeleri oluşturulmuş fakat bu hikâyelerde bir bütünlük yoktur. Muhtelif zamanlarda ve muhtelif yörelerde birçok eşmetni (varyantı) tespit edilmiştir. (Kaya 2008:1;Yardımcı 1999:187). Elbeylioğlu'nun koşmalarında hakkındaki çeşitli hikâyelerde geçen olayları anlattığı görülmektedir. Aşiret, beylik, aşk, sevgilinin güzelliği, sevgiliden ayrılık gibi konuları sade bir dille şiirlerinde işlemiştir.

Şairin biyografisi için bk. “Elbeylioğlu, Ahmed (İlbeylioğlu)”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/elbeylioglu-ahmed-ilbeylioglu