Hasan, Ali oğlu Karabağî Yüzbaşov’un mesnevî nazım şeklinde yazdığı 51 beyitlik manzum hikâyesi. Hasan’ın bu eseri, 1893 yılında düzenlenmeye başlandığı bilinen gazellerin, rubai ve kıtaların bulunduğu Dîvân’ında “Temsil” bölümü başlığı altında Tülkü vǝ Qurd, Şir vǝ Dovşan, At vǝ Eşşek gibi manzum hikâyeleriyle birlikte yer alır. Şir ve Siçan (Aslan ile Fare) manzum hikâyesi, tuzağa düşen aslanın fare tarafından kurtarılmasının hikâyesidir.

Bir gün aslan sahrada av aramaya çıkar, dağ tepe gezer, ancak ne var ki bulamaz. Bu yüzden çareyi bir ağacın gölgesine yatmakta bulur. Bir süre uyuyan aslanın üzerine bir grup fare çıkar, neşeyle hoplar, zıplar. Aslan çıkan ses ve gürültüden uyanır. Oldukça sinirlenen aslan, onları öldürmek, kanlarını dökmek ister; ancak farelerden biri ondan af diler, hatalı olduğunu kabul edip büyüklük ister. Aslan, onları salıverir. Tekrardan av aramaya çıkan Aslan, sıcaktan iyice bunalır. Av bulamadığı gibi bir de tuzağa düşer, kapana kısılır. Var gücüyle çalışıp tuzaktan çıkmaya çalışır ama bir türlü başarılı olamaz. En sonunda acı ve yorgunluktan inlemeye başlar. Daha önce Aslan’dan af dileyen, tuzağın yakınında yuvası olan Fare, inlemeleri duyunca çok şaşırır. Bakar, görür ki tuzaktaki şâhıdır. Yanına gidip, inlememesini onu kurtaracağını söyler. Dişleriyle bağı bütünüyle kemirip Aslan’ı o tuzaktan kurtarır.

Eserde, Kelile ve Dimne’nin etkisi görülür. Kelile vǝ Dimnǝ’de yer alan Akıllı Fare öyküsüne benzemektedir. Bu öyküde de tuzağa kısılan kediye, fare tuzağın iplerini kopararak yardım eder ve onu kapandan kurtarır. Mesnevî şeklinde yazılan, yapıca manzum hikâye olan Şir vǝ Siçan (Aslan ile Fare)’da yalnızca iki kişinin öyküsü (Aslan ile Fare) anlatılır. Hikâyede aslan ile fare sembolik karakterler olarak yer alır ve insana ait özelliklerin bu hayvanlara yüklenmesiyle kişileştirme ve intak (konuşturma) sanatları sıkça kullanılır. Dolayısıyla fabl türünün özellikleri de bu manzum hikâyede mevcuttur. Aslan “gücü, heybeti, şâh olmayı ve merhameti” temsil ederken fare de “iyiliği ve mütevazılığı” temsil eder. Aslan fiziki olarak güçlü, fare ise fiziki olarak güçsüzdür; yani bu açıdan “güçlü aslana” karşı “zayıf fare” şeklinde birbirine zıt alegorik karakterler çizilmiştir. Her ne kadar bu kişilerden güçlü olan gerçek hayatta avantajlı gibi görünse de yaşanılan durumlara göre avantajlı olma ve yardım edebilme durumu değişir. Nitekim, hikâyede aslan karşısında oldukça zayıf görünen farenin aslana yardım etmesi ve onu kurtarması durumundan insanın hiç kimseyi hor görmemesi gerektiği, herkesin farklı farklı yeteneklerinin olduğu ve yardımın kimden geleceğinin belli olmadığı fikri çıkarılabilir. Hikâyenin son beyitlerinde iyiliğin unutulmaması ve kötü olanın tutulmaması gerektiği ve kimsenin kendini yüce, üstün görmemesi gerektiği şeklinde belirtilmiştir.

Eserde doğrudan hikâyeye başlanır. Ayrıca, hikâyede geniş çevre tasvirleri yer almaz, yalnızca az da olsa kişi tasvirleri yer alır.  

Şairin biyografisi için bk. “Hasan, Ali oğlu Karabağî Yüzbaşov”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/hasan-ali-oglu-karabagi-yuzbasov