Antep’in yetiştirdiği büyük âlim ve ediplerden olan Mehmed Münîb’in Hz. Peygamber’in ayak izi olduğuna inanılan taşlara dair kaleme aldığı eseri. İslâm kültüründe Hz. Peygamber’in ayak izi olduğuna inanılan taşlara nakş-i kadem-i şerif veya nakş-i kadem-i saadet denilmektedir. İslâm tarihinin çeşitli devirlerinde Hindistan’dan Mısır’a Kudüs’ten İstanbul’a kadar geniş bir coğrafyada yaygınlıkla görülmüşlerdir. Mehmed Münîb Ayıntâbî’nin Âsârü’l-Hikem fi Nakşi’l-Kadem eseri de İstanbul Bahçekapı’da Sultan I. Abdülhamid Türbesi’nde bulunan kadem-i şerif hakkında kaleme alınmıştır. Eser, kadem-i şerif ile ilgili bilgiler vermesi bakımından önem arz etmektedir. Sultan Abdülhamid türbesinden başka İstanbul’da Topkapı Sarayı’nda dördü taş ikisi tuğla olmak üzere altı, Eyüp Sultan ve Üçüncü Mustafa türbelerinde birer adet olmak üzere sekiz adet daha nakş-i kadem-i şerif bulunmaktadır.

Münîb, İslâmi usule uygun olarak esere bir hamdele ile başlar ve daha sonra konuya girer. Münîb’e göre Allahu Te’ala peygamberlerini türlü mucizeler ile “te’yîd ü ikmâl” etmiş, yaratılmışların en üstünü Hazret-i Peygamber’e ise bizzat Kur’ân-ı Kerîm’i bir mucize olarak vermiştir. Bu mucizelerden sadece birisi ise Hazret-i Peygamber’in ayak izi ile ilgilidir.

Kadem mucizesine mülhak taşlardan birisinin İstanbul’a getirilmesi ile ilgili bir eser kaleme almak isteyen Münîb, eserini bir giriş, iki bölüm ve bir sonuç hâlinde tertip etmiştir. Mukaddimenin konusu fevkalade olayların kısımları hakkındadır. Birinci bölüm Hz. Peygamber’in ayak izinin taşta zâhir olup olmadığının ulema indindeki ihtilâfâtı beyanında olup ikinci bölüm ise İstanbul’a getirilen kadem-i şerifin nerede ve nasıl oluştuğu beyanındadır. Eserin hatimesi ise enbiyadan yadigar olan kutsal emanetlerden Kadem-i Şerif, Hırka-i Sa’adet ve Lihye-i Mübâreke gibi itibar edilen nesnelere hürmet göstermenin ve saygı duymanın meşru olup olmadığı ile ilgili ulemanın da görüşleri etrafında şekillenen Münîb’in kendi fikirleri ile ilgilidir.

Münîb’e göre İstanbul’a Şam’dan getirilen kadem-i şerif, Hz. Peygamber’in bis’etten önceki Şam ziyaretinde Busra yakınlarında Havran adlı bir bölgede vuku bulmuştur. Yazar, eserinde Hz. Peygamber’in iki Şam yolculuğundan, bu yolculuktaki maceralarından, rahip Bahîra ve rahip Nestûrâ’nın onun peygamber olduğunu anlamasından vb. bahseder ve hemen bütün siyer kitaplarında yazılan bilgileri tafsilatıyla tekrarlar. Daha sonra Münîb, Hz. Peygamber’in kadem-i şerifinin bu ziyaretlerde zuhur etmiş olabileceğini belirterek ziyaretlerinden bahsetme sebebini de ayrıca açıklar. Hatta Takiyüddin Sübkî’nin Tâiyye kasidesinde bu bahsin etraflıca anlatıldığını da belirtir. Yazar, İstanbul’a getirilen kadem-i şerifin Şam’a dahi başka bir yerden gelmiş olabileceği hatta orijinal değil belki taklit yani kopya edilmiş olabileceği ihtimali üzerinde de durur. Bütün bunların yine de kadem-i şerifin izzetini düşürmeyeceğini ayrıca belirtir.

Mehmed Münîb, eserinin hâtimesini İslâm tarihi boyunca fazlaca tartışılan konulardan birisi olan bid’at meselesine ayırmıştır. Kadem-i Şerif, Hırka-i Sa’adet ve Lihye-i Mübâreke gibi kutsal emanetlere saygı ve hürmetin bid’at olup olmadığı konusu hâtimede işlenir. Münîb, konu üzerine serdedilen görüşlerden Mâlikiyye’den İmam Fakhanî’nin, İmam Şafi’î’nin, İbn Hâcer Heysemî ve İmam Sehâvî gibi âlimlerin fikirlerinden açıklamalarda bulunur. İmam Nevevî, Askalânî, Celâleddin Suyûtî görüşleri zikredilen diğer âlimlerdir. Sonuç olarak ise yazar, kadem-i şerife saygı ve hürmet göstermenin de Hz. Peygamber sevgisinden ileri geldiğini ve Allah katında kulun güzel amellerinden sayıldığını belirtir.

Mehmed Münîb’in eseri Süleymaniye Kütüphanesi Hacı Mahmud Efendi Bölümü Nu. 2184’de kayıtlıdır. Eser nesih hatla yazılmış olup 19 varaktır.

Şairin biyografisi için bk. “Münîb, Mehmed Münîb Ayıntâbî”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/munib-mehmed-munib-ayintabi