ÂSÂR-I AŞK
dinî-tasavvufi mesnevi
Rûşenî, Dede Ömer (d. 810?/1407? - ö. 892/1487)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Dede Ömer Rûşenî’nin divanı ve Miskîn-nâme, Ney-nâme, Çoban-nâme mesnevilerinden yapılan seçkilerden oluşan eser. Âsâr-ı Aşk, Edirne Veli Dede Gülşenî Dergâhı’nın son dönem şeyhlerinden Şeyh Şuayb Şerefeddin Gülşenî (d. 1258/1842 - ö. 1329/1911) tarafından derlenmiş 1316/1899 yılında İstanbul’da (Dersaadet) Şirket-i Sahâfiyye-i Osmâniyye Matbaası’nda bastırılmıştır. Bu bakımdan bazı kaynaklarda Dede Ömer Rûşenî’nin müstakil bir eseri olarak gösterilmesi (Dede Ömer Rûşenî 2014: 12, 37, 39) ve daha az sayıda da olsa farklı nazım şekilleri barındırması sebebiyle eserden mesnevi diye söz edilmesi (Yalçın 2019) doğru değildir. Derleyen, kimi yerlerde kısa açıklamalar düşmüştür. Mesela Şeyh Şiblî’nin “erenler se’teri” şeklinde vasfedildiği beyitte “se’ter” için “Bilinen hoş kokulu bitkidir. İştahı açmaya yardımcı olarak yenilir” şeklinde dipnot düşülmüştür (Dede Ömer Rûşenî 2014: 125).

Eserde Miskîn-nâme’nin büyük bir bölümü yer alırken divandaki kaside, gazel ve rubailer ile Ney-nâme ve Çoban-nâme mesnevilerinin bir kısmı mevcuttur. Miskinlik Kitâbı ismiyle de anılan Miskîn-nâme’de geçen iki beyitteki “Miskînlik Kitâbı” terkibi, bu eserde derleyen tarafından “Âsâr-ı Aşk” olarak değiştirilmiştir (Dede Ömer Rûşenî 2014: 12, 37; Tavukçu 2005: 40; Tunç 1997: 241). Eserde 45 başlık altında toplam 1205 beyit bulunmaktadır (Yalçın 2019: 17). “Der-Telvîn Sâhib-i İrşâd Gûyed, Min Kelâm-ı Rûşen’i Der-Beyân-ı Hû Gûyed, Der-Sıfat-ı Hû Gûyed” başlıkları altında yer alan manzumeler Ney-nâme’den, “Münâcât” başlığı altındakiler Çoban-nâme’den, “Müntehabât-ı Gazeliyyât-ı Rûşenî, Dîger, Rubâ’iyyât-ı Hazret-i Rûşenî, Lugaz Âyîne” başlıkları altında bulunan manzumeler divandan, geriye kalan 32 başlığın altındaki manzumeler ise Miskîn-nâme’den alınmıştır. Buna göre Âsâr-ı Aşk’ın yaklaşık üçte ikisini Miskin-nâme’den, üçte birini ise diğer eserlerden yapılan derlemeler oluşturmaktadır (Dede Ömer Rûşenî 2014: 40). İçerik olarak dinî-tasavvufi mahiyeti haiz şiirlerin çoğunlukta olduğu eserde mecazi aşkı anlatan, realist imgeler taşıyan manzumeler de görülmektedir.

Âsâr-ı Aşk, latin harflerine aktarılarak neşredilmiş (Dede Ömer Rûşenî 2014), bir yüksek lisans tezi kapsamında eserin çeviri yazılı metni verilerek diliçi çevirisi yapılmıştır (Yalçın 2019).

Yazarın biyografisi için bk. “Rûşenî, Dede Ömer”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ruseni-dede-omer

Eserden Örnekler


Hikâyet

Meger kim Şeyh Şiblî Şeyh-i Bağdâd

Erenler sa’teri reyhân-ı ubbâd


Şehin-şâh-ı bekâ ba’de’l-fenânun

Cihândârı fenâ ba’de’l-bekânun


Hevâ meydânınun hengâme-gîri

Melâmet şehrinün merd-i dilîri


Şüyûhun şeyhi kutbı her diyârun

İden gönlini mesken derdi yârun


Giderdi sûk-ı Bağdâd içre hayrân

Temâşâ iderek hoş hoş hırâmân


İşidüp sa’ter-i berrî diyüp hoş

Çağırır bir kimesne hûb u dilkeş


Urup na’ra olup gayetde bî-hûş

İder ol arada hayli zamân cûş


Dir andan ayılup anda durana

Özinden nişe gitdügün sorana


Özümden siz bilün kim nişe gitdüm

Ben andan sa’ter-i berrî işitdüm


İlâhî Rûşenî’den kesme birrün

Kemâhî rûşen eyle ana sırrun


Anı haşr eyleyüp ebrârun ile

Musâhib eyle gel ahrârun ile (Dede Ömer Rûşenî 2014: 125-126; Yalçın 2019: 112-113).

Kaynakça


Dede Ömer Rûşenî (2014). Âsâr-ı Aşk. (drl. Şeyh Şuayb Şerefeddin Gülşenî, hzl. S. Şimşek). İstanbul: Buhara Yay.

Tavukçu, Orhan Kemal (2005). Dede Ömer Rûşenî: Hayatı, Eserleri, Edebî Kişiliği ve Dîvânı’nın Tenkidli Metni. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr [Erişim Tarihi: 11.09.2022].

Tunç, Semra (1997). “Dede Ömer Rûşenî”. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 4, 237-249.

Yalçın, Tolgahan (2019). Dede Ömer Rûşenî’nin Âsâr-ı Işk Adlı Mesnevisi’nin Diliçi Çevirisi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Arel Üniversitesi.

Atıf Bilgileri


UYAN, Ömer. "ÂSÂR-I AŞK". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/asar-i-ask. [Erişim Tarihi: 24 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 DÎVÂN (RÛŞENÎ) Rûşenî, Dede Ömer Prof. Dr. Orhan Kemal Tavukçu
Görüntüle
2 ÇOBANNÂME (RÛŞENÎ, DEDE ÖMER) RÛŞENÎ, Dede Ömer Prof. Dr. Hanifi Vural
Görüntüle
3 MİSKİNLİKNÂME (RÛŞENÎ, DEDE ÖMER) Rûşenî, Dede Ömer Prof. Dr. Orhan Kemal Tavukçu
Görüntüle
4 NEYNÂME (RÛŞENÎ DEDE ÖMER) RÛŞENÎ, Dede Ömer Dr. Faruk Sönmez
Görüntüle
5 KALEMNÂME/ DER BEYÂN-I SIFAT-I KALEM (RÛŞENİ ÖMER DEDE) Rûşenî, Dede Ömer Dr. Öğr. Üyesi Necip Fazıl Şenarslan
Görüntüle
6 SİRÂC-I GAYB (ÂBİD) Âbid, Zeynelâbidîn Dr. Öğr. Üyesi Musa Tozlu
Görüntüle
7 TERCÜME VE ŞERH-İ KASÎDE-İ BÜRDE (ÂBİDİN PAŞA) Âbidin Paşa Doç. Dr. Bünyamin Ayçiçeği
Doç. Dr. Hamza KOÇ
Görüntüle
8 DÎVÂN (ÂCİZ) Âciz, Mehemmed Helife ismail Aksoyak
Görüntüle
9 FARSÇA DÎVÂN (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) Avnî, Yenişehirli Prof. Dr. mehmet atalay
Görüntüle
10 DÎVÂN (CEVDET) Cevdet, Recâîzâde Ahmed Prof. Dr. Mehmet Sarı
Görüntüle
11 DÎVÂN (FERÎDE HANIM) Ferîde Hanım, Bahâr-zâde Prof. Dr. Eyüp Akman
Görüntüle
12 DÜRRETÜ’L-BEYZÂ FÎ-ŞEREFİ MEVLİDİ’L-MUSTAFÂ (GAZZÎZÂDE ABDÜLLATÎF) Gazzîzâde Şeyh Abdüllatîf Efendi Dr. Bilal Güzel
Görüntüle
13 KIRIM ZAFERNÂMESİ / HAYRÂBÂD (HAYRÎ) Hayrî, Mehmed Hayrî Efendi, Türk Hayrî ismail Aksoyak
Görüntüle
14 DÎVÂN (HULÛSÎ) Hulûsî, Ömer Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Şamil BAŞ
Görüntüle
15 DÎVÂN (HULÛSÎ/MENFÎ/YESÂRÎ) Hulûsî/Menfî/Yesârî, Hüseyin Hulûsî Efendi Doç. Dr. Özgür KIYÇAK
Görüntüle