- Yazar Biyografisi (TEİS)
Rûşenî, Dede Ömer - Madde Yazarı: Dr. Ömer UYAN
- Eser Yazılış Tarihi:1899
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Divan-Tekke Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Derleme
- Türü/Formu:Dinî-Tasavvufî-Ahlaki Eser
- Yayın Tarihi:12/09/2022
ÂSÂR-I AŞK
dinî-tasavvufi mesneviRûşenî, Dede Ömer (d. 810?/1407? - ö. 892/1487)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Dede Ömer Rûşenî’nin divanı ve Miskîn-nâme, Ney-nâme, Çoban-nâme mesnevilerinden yapılan seçkilerden oluşan eser. Âsâr-ı Aşk, Edirne Veli Dede Gülşenî Dergâhı’nın son dönem şeyhlerinden Şeyh Şuayb Şerefeddin Gülşenî (d. 1258/1842 - ö. 1329/1911) tarafından derlenmiş 1316/1899 yılında İstanbul’da (Dersaadet) Şirket-i Sahâfiyye-i Osmâniyye Matbaası’nda bastırılmıştır. Bu bakımdan bazı kaynaklarda Dede Ömer Rûşenî’nin müstakil bir eseri olarak gösterilmesi (Dede Ömer Rûşenî 2014: 12, 37, 39) ve daha az sayıda da olsa farklı nazım şekilleri barındırması sebebiyle eserden mesnevi diye söz edilmesi (Yalçın 2019) doğru değildir. Derleyen, kimi yerlerde kısa açıklamalar düşmüştür. Mesela Şeyh Şiblî’nin “erenler se’teri” şeklinde vasfedildiği beyitte “se’ter” için “Bilinen hoş kokulu bitkidir. İştahı açmaya yardımcı olarak yenilir” şeklinde dipnot düşülmüştür (Dede Ömer Rûşenî 2014: 125).
Eserde Miskîn-nâme’nin büyük bir bölümü yer alırken divandaki kaside, gazel ve rubailer ile Ney-nâme ve Çoban-nâme mesnevilerinin bir kısmı mevcuttur. Miskinlik Kitâbı ismiyle de anılan Miskîn-nâme’de geçen iki beyitteki “Miskînlik Kitâbı” terkibi, bu eserde derleyen tarafından “Âsâr-ı Aşk” olarak değiştirilmiştir (Dede Ömer Rûşenî 2014: 12, 37; Tavukçu 2005: 40; Tunç 1997: 241). Eserde 45 başlık altında toplam 1205 beyit bulunmaktadır (Yalçın 2019: 17). “Der-Telvîn Sâhib-i İrşâd Gûyed, Min Kelâm-ı Rûşen’i Der-Beyân-ı Hû Gûyed, Der-Sıfat-ı Hû Gûyed” başlıkları altında yer alan manzumeler Ney-nâme’den, “Münâcât” başlığı altındakiler Çoban-nâme’den, “Müntehabât-ı Gazeliyyât-ı Rûşenî, Dîger, Rubâ’iyyât-ı Hazret-i Rûşenî, Lugaz Âyîne” başlıkları altında bulunan manzumeler divandan, geriye kalan 32 başlığın altındaki manzumeler ise Miskîn-nâme’den alınmıştır. Buna göre Âsâr-ı Aşk’ın yaklaşık üçte ikisini Miskin-nâme’den, üçte birini ise diğer eserlerden yapılan derlemeler oluşturmaktadır (Dede Ömer Rûşenî 2014: 40). İçerik olarak dinî-tasavvufi mahiyeti haiz şiirlerin çoğunlukta olduğu eserde mecazi aşkı anlatan, realist imgeler taşıyan manzumeler de görülmektedir.
Âsâr-ı Aşk, latin harflerine aktarılarak neşredilmiş (Dede Ömer Rûşenî 2014), bir yüksek lisans tezi kapsamında eserin çeviri yazılı metni verilerek diliçi çevirisi yapılmıştır (Yalçın 2019).
Yazarın biyografisi için bk. “Rûşenî, Dede Ömer”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ruseni-dede-omer
Eserden Örnekler
Hikâyet
Meger kim Şeyh Şiblî Şeyh-i Bağdâd
Erenler sa’teri reyhân-ı ubbâd
Şehin-şâh-ı bekâ ba’de’l-fenânun
Cihândârı fenâ ba’de’l-bekânun
Hevâ meydânınun hengâme-gîri
Melâmet şehrinün merd-i dilîri
Şüyûhun şeyhi kutbı her diyârun
İden gönlini mesken derdi yârun
Giderdi sûk-ı Bağdâd içre hayrân
Temâşâ iderek hoş hoş hırâmân
İşidüp sa’ter-i berrî diyüp hoş
Çağırır bir kimesne hûb u dilkeş
Urup na’ra olup gayetde bî-hûş
İder ol arada hayli zamân cûş
Dir andan ayılup anda durana
Özinden nişe gitdügün sorana
Özümden siz bilün kim nişe gitdüm
Ben andan sa’ter-i berrî işitdüm
İlâhî Rûşenî’den kesme birrün
Kemâhî rûşen eyle ana sırrun
Anı haşr eyleyüp ebrârun ile
Musâhib eyle gel ahrârun ile (Dede Ömer Rûşenî 2014: 125-126; Yalçın 2019: 112-113).
Kaynakça
Dede Ömer Rûşenî (2014). Âsâr-ı Aşk. (drl. Şeyh Şuayb Şerefeddin Gülşenî, hzl. S. Şimşek). İstanbul: Buhara Yay.
Tavukçu, Orhan Kemal (2005). Dede Ömer Rûşenî: Hayatı, Eserleri, Edebî Kişiliği ve Dîvânı’nın Tenkidli Metni. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr [Erişim Tarihi: 11.09.2022].
Tunç, Semra (1997). “Dede Ömer Rûşenî”. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 4, 237-249.
Yalçın, Tolgahan (2019). Dede Ömer Rûşenî’nin Âsâr-ı Işk Adlı Mesnevisi’nin Diliçi Çevirisi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Arel Üniversitesi.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | DÎVÂN (RÛŞENÎ) | Rûşenî, Dede Ömer | Prof. Dr. Orhan Kemal Tavukçu |
Görüntüle | ||
2 | ÇOBANNÂME (RÛŞENÎ, DEDE ÖMER) | RÛŞENÎ, Dede Ömer | Prof. Dr. Hanifi Vural |
Görüntüle | ||
3 | MİSKİNLİKNÂME (RÛŞENÎ, DEDE ÖMER) | Rûşenî, Dede Ömer | Prof. Dr. Orhan Kemal Tavukçu |
Görüntüle | ||
4 | NEYNÂME (RÛŞENÎ DEDE ÖMER) | RÛŞENÎ, Dede Ömer | Dr. Faruk Sönmez |
Görüntüle | ||
5 | KALEMNÂME/ DER BEYÂN-I SIFAT-I KALEM (RÛŞENİ ÖMER DEDE) | Rûşenî, Dede Ömer | Dr. Öğr. Üyesi Necip Fazıl Şenarslan |
Görüntüle | ||
6 | SİRÂC-I GAYB (ÂBİD) | Âbid, Zeynelâbidîn | Dr. Öğr. Üyesi Musa Tozlu |
Görüntüle | ||
7 | TERCÜME VE ŞERH-İ KASÎDE-İ BÜRDE (ÂBİDİN PAŞA) | Âbidin Paşa | Doç. Dr. Bünyamin Ayçiçeği Doç. Dr. Hamza KOÇ |
Görüntüle | ||
8 | DÎVÂN (ÂCİZ) | Âciz, Mehemmed Helife | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
9 | FARSÇA DÎVÂN (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) | Avnî, Yenişehirli | Prof. Dr. mehmet atalay |
Görüntüle | ||
10 | DÎVÂN (CEVDET) | Cevdet, Recâîzâde Ahmed | Prof. Dr. Mehmet Sarı |
Görüntüle | ||
11 | DÎVÂN (FERÎDE HANIM) | Ferîde Hanım, Bahâr-zâde | Prof. Dr. Eyüp Akman |
Görüntüle | ||
12 | DÜRRETÜ’L-BEYZÂ FÎ-ŞEREFİ MEVLİDİ’L-MUSTAFÂ (GAZZÎZÂDE ABDÜLLATÎF) | Gazzîzâde Şeyh Abdüllatîf Efendi | Dr. Bilal Güzel |
Görüntüle | ||
13 | KIRIM ZAFERNÂMESİ / HAYRÂBÂD (HAYRÎ) | Hayrî, Mehmed Hayrî Efendi, Türk Hayrî | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
14 | DÎVÂN (HULÛSÎ) | Hulûsî, Ömer | Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Şamil BAŞ |
Görüntüle | ||
15 | DÎVÂN (HULÛSÎ/MENFÎ/YESÂRÎ) | Hulûsî/Menfî/Yesârî, Hüseyin Hulûsî Efendi | Doç. Dr. Özgür KIYÇAK |
Görüntüle |