- Yazar Biyografisi (TEİS)
Gülşehrî - Madde Yazarı: Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:Başlangıç-15. Yüzyıl
- Dili:Farsça
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum-Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:İlmî-Ansiklopedik Edebî Eser
- Yayın Tarihi:02/11/2022
ARÛZ-I GÜLŞEHRÎ (GÜLŞEHRÎ)
aruz risalesiGülşehrî (d. ? - ö. 717/1317-18’den sonra ?)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Gülşehrî tarafından kaleme alınan aruza dair mensur eser. Eserin adı elimizdeki tek nüshanın başlığında surh mürekkeple yazıldığı gibi metin içinde de “Arûz-ı Gülşehrî” olarak zikredilir. 16 varaklık küçük bir Farsça bir risaledir.
Metinde birkaç satırlık Arapça hamdele ve salveleden sonra eserin içeriğinden kısaca bahsedilmiştir. Arûz-ı Gülşehrî’nin bilinen tek nüshası Millet Kütüphanesi, Farsça Yazmalar, nu. 517’deki bir risaleler mecmuasının 1b-16b sayfaları arasında yer almaktadır. İlk 10 yaprakta aruz daireleri, bahirleri; kalıpların harflerin sakin veya müteharrik olmalarına göre tespiti, hazf, zihaf vb. konular teorik olarak anlatıldıktan sonra 10b-16b sayfaları arasında bütünüyle örnek metinlere yer verilmiştir. Teorik kısımda da anlatılan hususlara misal olmak üzere bazı beyitler bulunmakla birlikte asıl manzum örnekler eserin ikinci bölümündedir. Bu bölümde 60 bahir tam adlarıyla başlık olarak kaydedildikten sonra her bir bahir için ikişer beyit olmak üzere 120 beyitle örneklendirilmiştir. Bütün örneklerin Farsça olduğu eserde Gülşehrî bir yerde (9a) mahlası da geçen bir beyti nakletmiştir. İkinci kısımdaki, doğrudan o bahirle ilgili öğretici ifadelerden oluşan beyitlerin bu eser için hususan yazıldığına göre Gülşehrî’nin kendisine ait olmalıdır. Örnek olarak gösterilen beyitlerin üçüncü mısraları daima o bahrin kalıbından oluşmaktadır.
Arûz-ı Gülşehrî’nin eldeki yegâne nüshasında “hâtime” bölümü yoktur ve eser “Bahr-i Mütedârik-i Mahbûn” için verilen iki örnek beyitle sona erer. Sondaki ferağ kaydına göre söz konusu nüsha, 8 Şevval 1147/3 Mart 1735 günü ikindi vakti İstanbul’da istinsah edilmiştir. Eserin başka bir nüshasına ulaşılamaması bu hususta kesin bir hükme varmamıza imkân vermiyorsa da hâtime bölümünün bulunmayışının müelliften ziyade müstensih kaynaklı olduğu tahmin edilebilir.
Eserden ilk söz eden Kilisli Rifat Bilge’dir (Hoca Mes’ûd bin Osmân 1342: 15).
Şairin biyografisi için bk. “Gülşehrî”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/gulsehri
Eserden Örnekler
Kaynakça
Hoca Mes’ûd bin Osmân (1342). Ferhengnâme-i Sa‘dî Tercümesi. (hzl. Kilisli Muallim Rif’at). İstanbul: Matbaa-i Âmire.
Gülşehrî. Arûz-ı Gülşehrî. Millet Kütüphanesi. Farsça Yazmalar. Nu. 517.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | FELEK-NÂME (GÜLŞEHRÎ) | Gülşehrî | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle | ||
2 | KERÂMÂT-I AHİ EVRAN (GÜLŞEHRÎ) | Gülşehrî | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle | ||
3 | [KUDÛRÎ TERCÜMESİ] (GÜLŞEHRÎ) | Gülşehrî | Araş. Gör. Uğur Altundaş |
Görüntüle | ||
4 | MANTIKU’T-TAYR / GÜLŞEN-NÂME (GÜLŞEHRÎ) | Gülşehrî | Prof. Dr. kemal yavuz |
Görüntüle | ||
5 | CÂMASB-NÂME (ABDÎ) | Abdî, Mûsâ | Prof. Dr. Müjgân Çakır |
Görüntüle | ||
6 | TERCÜME-İ KASÎDE-İ BÜRDE (ABDURRAHÎM) | Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân | Doç. Dr. Bünyamin Ayçiçeği |
Görüntüle | ||
7 | RİSÂLE Fİ’L-MEBDE’İ VE’L-MA’ÂD (ABDURRAHÎM) | Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân | Öğretmen Ece Ceylan |
Görüntüle | ||
8 | NEKÂVETÜ’L-EDVÂR (HÂCE ABDÜLAZÎZ) | Abdülazîz, Abdülkâdir-zâde, Hâce Abdülazîz, Usta Abdülazîz | Doç. Dr. Recep Uslu |
Görüntüle | ||
9 | DÎVÂN (ADLÎ) | Adlî, Sultân Bâyezîd-i Velî bin Fâtih Sultân Mehmed | Prof. Dr. YAVUZ BAYRAM |
Görüntüle | ||
10 | DÎVÂN-I TÜRKÎ (ADNÎ) | Adnî, Mahmûd Paşa | Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren |
Görüntüle | ||
11 | DÎVÂN-I FÂRİSÎ (ADNÎ) | Adnî, Mahmûd Paşa | Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren |
Görüntüle | ||
12 | DÎVÂN (ÂFİTÂBÎ) | Âfitâbî | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
13 | DÎVÂN (ÂHÎ) | Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend | Doç. Dr. Osman Kufacı |
Görüntüle | ||
14 | HÜSREV Ü ŞÎRÎN (ÂHÎ) | Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle |