Ebû Muhammed Abdullah b. Muhammed el-Ensârî el-Endelüsî (ö. 459/ 1065)'nin kaleme aldığı Arûzu'l-Endelüsî adlı esere Hanbelîzâde Mehmed Efendi tarafından yazılan şerh. Endelüsî'nin eseri, klasik dönem ilim adamları arasında ve Osmanlı medreselerinde çokça okunmuş ve okutulmuş; eser üzerine pek çok şerh ve haşiye yapılmıştır (Bakırcı ve Çöğenli 2005: 268). Bu gelenek doğrultusunda Hanbelîzâde Mehmed Efendi de Arûzu'l-Endelüsî'ye bir şerh yazmıştır. Nevîzâde Atâyî (ö. 1045/ 1635)'nin Şakâik Zeyli'nde "Arûz-ı Endelüsî'ye şerh" olarak geçen eserin asıl ismi "el-Hadâ'iku'l-ünsiyye fî keşfi'l-hakâ'iki'l-Endelüsiyye" olarak tespit edilmektedir (Donuk 2017: 341, İzgi 2000: 68, Zeytinoğlu Koleksiyonu. 43 ZE 511. 2a).

Eserin müellif hattı nüshasının Halep'te el-Mektebetü'l-Halviyye'de kayıtlı olduğu bildirilmekte (İzgi 2000: 69) ise de tespit ve temin edilen tek nüshası Tavşanlı'da Zeytinoğlu İlçe Halk Kütüphanesi'nde 43 ZE 511 arşiv numarası ile kayıtlıdır. Nüshanın müstensihi, yazım tarihi ve müellif hattı olup olmadığı tespit edilememektedir. Nesih hat ile yazılmış olan bu nüsha toplam 41 varak tutarındadır. 

Eserin ilk üç varağında İslam dininin şiire yaklaşımı üzerinde durularak Endelüsî ve eserinden bahsedilmekte ve yazılan şerhe dair genel malumatlar verilmektedir. Devam eden kısımlarda Arûzu'l-Endelüsî'den alınan referanslar ile aruz vezninin çeşitli meselelerine dair derinlemesine izahatlarda bulunulmaktadır. Yer yer Cevherî (ö.?), Zamahşerî (ö. 538/ 1144), Abu'l-Abbas Ahmed el-Mevsûlî (ö.?), Zeccâc (ö.311/ 923), Ahfeş (ö.?) vb. ilim adamlarının görüşlerine yer verilen eserde bazı ihtilaflı aruz meseleleri üzerinde de durulmaktadır. 

Eser üzerinde  akademik bir çalışma bulunmamaktadır. 

Yazarın biyografisi için bk. "Hanbelî-zâde, Mehmed Efendi". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/hanbelizade-mehmed-efendi