- Yazar Biyografisi (TEİS)
Ahmet Mithat Efendi - Madde Yazarı: Dr. Ayşe Sandıkkaya Aşır
- Eser Yazılış Tarihi:1898
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yenileşme Dönemi Türk Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Roman
- Yayın Tarihi:24/11/2021
ALTIN ÂŞIKLARI (AHMET MİTHAT EFENDİ)
romanAhmet Mithat Efendi (d. 1844-ö. 28 Aralık 1912)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Ahmet Mithat Efendi’nin Avrupa’da meydana gelen ve birbiriyle ilişkili olan cinayetleri anlattığı romanı. 1898’de yazılan Altın Âşıkları, Tarîk gazetesinde tefrika edilmiştir. Eser, “Medhal” ile “Vitri Cinayeti”, “Bir Levha-i Tarihiyye”, “Verdi Cinayeti Bakayâsı”, “Takibât-ı Adliyye”, “Yirmi Sene Sonra”, “Göz mü Aç, Gönül mü?”, “Ölüm” ve “Mirasyedi” başlıklarını taşıyan sekiz bölümden oluşur. “Medhal” bölümünde, anlatıcının bir arkadaşı Fransa’da, Dreyfus ve Bunasi olayları gibi pek çok acayip şeyin olduğunu bunlardan birisinin de Michel kardeşler olayı olduğunu söyler. Bunun üzerine anlatıcı, konuyu araştırır ve Dictionnaire de la Conversation’da Michel kardeşlerle ilgili bilgi bulur. Eserin diğer bölümleri anlatıcının bulduğu bu bilgi üzerine inşa edilir. Buna göre sarraflığa yeni başlayan ve Michel kardeşler olarak bilinen Michel Le Né ve Michel Le Cadet, hükümet adına yurt dışından yüklü miktarda altın getirir; ancak hükümetten alacaklarını zamanında alamazlar. Bunun üzerine Du Petit Val isminde çok zengin bir sarraftan borç alırlar. Sarrafa borçlarını ödeme günü geldiğinde hükümetten paralarını hâlâ alamamış olduklarından ve iflaslarını da ilan etmek istemediklerinden Du Petit Val’i ve şatosunda bulunan diğer kişileri öldürürler. Bu şekilde borçlarını ödemekten kurtulan Michel kardeşler, hükümetten alacaklarını da alınca bir anda çok zengin olurlar; ancak bu zenginlik onlara istedikleri hayatın kapısını açmaz. Kanun önünde suçları ispat edilemese de halkın gözünde suçlu bulunup “katil” sıfatıyla anılırlar. Bu şekilde toplumdan tamamen dışlanan Michel kardeşlerden Michel Le Né, evlenemeden ölürken Michel Le Cadet’nin, evine yardımcı olarak aldığı evli bir kadından bir oğlu olur. Michel Le Cadet öldüğü zaman bütün servetini kendisi gibi kötü ahlaklı olan oğluna bırakır. Eserin “Mirasyedi” başlığını taşıyan son bölümünde de Michel Le Cadet’nin oğlunun Paris’in eğlence hayatında bu serveti tüketmeye başlaması anlatılır.
Ahmet Mithat Efendi’nin sade bir dille kaleme aldığı Altın Âşıkları’nda mekân olarak Paris kullanılmıştır. Olay zamanına baktığımızda ise 20 Nisan 1796’da Mösyö Du Petit Val’in öldürülmesiyle olayların başladığını görürüz.
Konusuyla olduğu kadar anlatım tekniğiyle de dikkat çeken Altın Âşıkları’nda, eserin başından sonuna kadar anlatıcının varlığını açıkça görülür. Her şeyi bilen anlatıcının bakış açısından yazılan eserde, anlatıcı kurgusal okuyucuya hitap eder ve sık sık araya girerek olaylar hakkında açıklama yapar. Anlatıcı gerçeklik izlenimini arttırmak için kendisiyle gerçek yazar Ahmet Mithat Efendi’yi de özdeşleştirmiş bunun için de gerçek yazarın makale ve eserlerine atıfta bulunmuştur.
Altın Âşıkları ilk kez 2003 yılında Eski Mektuplar, Mesâil-i Muğlaka ve Jön Türk ile birlikte yeni harflere aktarılarak Türk Dil Kurumu tarafından yayımlanmıştır.
Yazarın biyografisi için bk. "Ahmet Mithat Efendi". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ahmet-mithat-efendi
Eserden Örnekler
“Zaman geçtikçe erbâb-ı tecessüsten herbirinin birer parçasını keşfetmeleri suretiyle bu sır vâkıflar nazarında gereği gibi münkeşif olmuş idi. Meğer Vitri cinayetinin vukûu esnasında Michel kardeşler muâmele-i mâliyye ve sarrafiyyeye yeni başlamışlar imiş. Ya Hollanda veyahut İngiltere’den celb etmiş oldukları külliyetli bir miktar altının mukabilini ödemeye mecbur oldukları gün ve saat tekarrüb ederek buna mukabil hükümet hazinesinden alacakları paralar dahi teahhur ediverince kendileri için ilân-ı iflâstan başka çare kalmamış. Bu sûret-i nâmuskârânede ilân-ı iflâs edecek olsalar hükûmetten alacakları paralar dahi ellerine geçmeyeceğini ve bademâ fakr u zarûrete duçar olacaklarını görerek biçare Du Petit Val’e müracaat etmişler. Ne yapmışlar ise yapmışlar, ne kadar yalvarmak lâzım gelirse yalvarmışlar. Lüzûmu kadar altını mûmâ ileyhten istikrâza muvaffak olmuşlar. Bu meblâğın miktarında ihtilâf olunur ise de rivâyât-ı muhtelifenin hesâb-ı vasatîsinden bir milyon altın frank kadar olduğu anlaşılıyor. Halbuki Du Petit Val dahi kendileri gibi bir sarraf olduğundan bu kadar parayı faizsiz, teminatsız veremeyeceği derkârdır. Aradan biraz daha zaman mürûr edince hükûmetten bekledikleri parayı yine alamamak seyyiesiyle Du Petit Val’e vereceklerini de verememek tahakkuk etmiş ve bunun da hep o korktukları iflâsı vukua getireceği derkâr bulunmuş olduğundan iki kardeş Du Petit Val’in ocağını yıkıp enkazı altına kendisini de gömmekten başka tedbir bulamamışlar.” (Ahmet Mithat 2003: 250).
“Mümkün mertebe meşrûan kazanılan paralar bunların zevklerine gitmiyorlar idi. Olur olmaz gabn-i fâhişten bile lezzet alamıyorlar idi. Bunların asıl zevki bir biçareyi açıktan açığa aldatıp malına konmakla hâsıl oluyordu. Şu yoldaki gadrlerine dair o kadar hikâyeler edilir ki mağdurlarına yürekler acımakla beraber bu alçakların iltizam ettikleri hud’alara da insanın güleceği gelir. Bu yoldaki hud’alardan bir tanesi adeta bu mesele-i târihiyye olmuş bulunduğundan onu karilerimize nakil ve hikâye etmeye lüzum gördük.” (Ahmet Mithat 2003: 266-267).
Kaynakça
Ahmet Mithat Efendi (2003). Eski Mektuplar-Altın Âşıkları- Mesâil-i Muğlâka- Jön Türk. (hzl. Ali Şükrü Çoruk-M. Fatik Andı-Kâzım Yetiş). Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
Enginün, Enginün (2006). Yeni Türk Edebiyatı Tanzimat’tan Cumhuriyet’e 1839-1923. İstanbul: Dergâh Yay.
Kerman, Zeynep (vd.) (2006). Tanzimat Edebiyatı. Ankara: Akçağ Yay.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | ACÂ'İB-İ ÂLEM (AHMET MİTHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Prof. Dr. Fazıl Gökçek |
Görüntüle | ||
2 | AHMED METÎN VE ŞİRZÂD YÂHUD ROMAN İÇİNDE ROMAN (AHMET MİTHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Prof. Dr. Fazıl Gökçek |
Görüntüle | ||
3 | ANA-KIZ (AHMET MİTHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Öğr. Gör. CEMİLE ŞEN |
Görüntüle | ||
4 | ARNAVUDLAR VE SOLYOTLAR (AHMET MİTHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Dr. Öğr. Üyesi Halef Nas |
Görüntüle | ||
5 | LETAİF-İ RİVAYAT 11 / BAHTİYARLIK (AHMET MİTHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Doç. Dr. Sabahattin Çağın |
Görüntüle | ||
6 | BELİYYÂT-I MUDHİKE (AHMET MİTHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Öğretmen Münevver Eroğlu |
Görüntüle | ||
7 | LETÂİF-İ RİVÂYÂT 24 (BİR ACÎBE-İ SAYDİYYE) (AHMET MİTHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Diğer Güray Gümüş |
Görüntüle | ||
8 | LETÂİF-İ RİVÂYÂT 9 (BİR GERÇEK HİKÂYE) (AHMET MİTHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Diğer Güray Gümüş |
Görüntüle | ||
9 | BİR TÖVBEKÂR (AHMET MİTHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Öğr. Gör. CEMİLE ŞEN |
Görüntüle | ||
10 | LETAİF-İ RİVAYAT 23 / CANKURTARANLAR (AHMET MİTHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Doç. Dr. Sabahattin Çağın |
Görüntüle | ||
11 | CELLÂD (AHMET MİTHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Dr. Elmas Karakaş |
Görüntüle | ||
12 | LETÂİF-İ RİVÂYÂT 12 (CİNLİ HAN) (AHMET MİDHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Diğer Güray Gümüş |
Görüntüle | ||
13 | ÇENGÎ (AHMET MİTHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Prof. Dr. Fazıl Gökçek |
Görüntüle | ||
14 | LETAİF-İ RİVAYAT 16 / ÇİFTE İNTİKAM (AHMET MİTHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Öğr. Gör. Burcu ÇAKIN ERDAĞ |
Görüntüle | ||
15 | LETAİF-İ RİVAYAT 15 (ÇİNGENE) (AHMET MİTHAT EFENDİ) | Ahmet Mithat Efendi | Prof. Dr. Fazıl Gökçek |
Görüntüle | ||
16 | MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) | Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
17 | SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) | Abdülvehhâb, Bolulu | Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek |
Görüntüle | ||
18 | BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) | Ahmed Hamdi, Şirvânî | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
19 | LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) | Ahmed Lütfî Efendi | Diğer Hamza Havuz |
Görüntüle | ||
20 | LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) | Ahmed Vefîk Paşa | Diğer Hamza Havuz |
Görüntüle | ||
21 | ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) | Avnî, Yenişehirli | Dr. Bihter Gürışık Köksal |
Görüntüle | ||
22 | BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) | Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı | Prof. Dr. Mücahit Kaçar |
Görüntüle | ||
23 | HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) | Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
24 | SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) | Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
25 | SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) | Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey | Doç. Dr. Macit Balık |
Görüntüle |