AHMEDİYYE (HAMDÎ)
mevlid
Hamdî, Akşemseddîn-zâde Mehmed Hamdullâh, Hamdî Çelebi, Hamdullâh Ahmed Çelebi (d. 853/1449-50 - ö. 909/1503)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Akşemseddîn-zâde Hamdullâh Hamdî tarafından kaleme alınmış, Hz. Muhammed’in doğumunu konu alan eser. Hamdullâh Hamdî’nin Ahmediyye’si Türk mevlid edebiyatının hâkim nazım şekli olan mesnevi tarzında ve aruz vezninin fâ’ilâtün fâ’ilâtün fâ’ilün kalıbıyla yazılmıştır. 1340 beyitten oluşan manzume 900/1494 yılında tamamlanmıştır.

Mevlid mesnevilerinin geleneksel tertip özelliklerine yakın bir tarzda kaleme alınmış olan Ahmediyye’nin başlangıcındaki tevhid, hamdele ve na't beyitlerinde Allah’ın adını zikretmenin ve ona hamd etmenin faziletleri ile Hz. Muhammed’in övgüsü yer almaktadır. Ahmediyye’nin asıl bölümü Hz. Muhammed’in nurunun yaratılması, âlemin ve insanın yaratılış gayesinin anlatımıyla başlamakta ve Hz. Muhammed’in hayatının son günlerinde vuku bulan Ükâşe hikâyesinin anlatımıyla sona ermektedir. Eser, 11 ana başlık altında tertip edilen asıl konunun işlendiği bölümün ardından herhangi bir başlık taşımayan, ancak hâtime olarak nitelendirilebilecek 7 beyitlik bölümle sonlanmaktadır. Bu bölümde, eserin adına, telif tarihine ve telif sebebine dair bilgiler yer almaktadır. Hamdullâh Hamdî, Ahmediyye’nin metni içerisinde üçü kaside, biri gazel ve biri de terci-i bend formunda olmak üzere beş ayrı manzumeye yer vermiştir. Ahmediyye’nin tertibinde farklı nazım şekillerindeki manzumelerin yanı sıra mesnevi beyitlerinden bağımsız olarak yer alan 11 ayet, 8 hadis ve 2 de kelâm-ı kibâr mevcuttur.

Ahmediyye üzerine bir yüksek lisans tezi hazırlanmıştır (Şirin 2007). Eroğlu, beş nüshasını karşılaştırarak eseri kitap olarak neşretmiştir (2015).

Şairin biyografisi için bk. "Hamdî, Akşemseddîn-zâde Mehmed Hamdullâh, Hamdî Çelebi, Hamdullâh Ahmed Çelebi". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/hamdi-aksemseddinzade-mehmed-hamdullah 

Eserden Örnekler


     Bu Fasl Ol Habîb-i Ma’bûd’un

                         ve

Hulâsa-i Mevcûdun Vilâdeti Beyânındadur

Hazret-i Ahmed ki Hallâk-ı hakîm

Anı halk itdi alâ hulukın azîm


Pâk zâtına fezâyil söyledi

Fazlınun binde birin şerh eyledi


Ol şekerden şerbet-i nâb idelüm

Haste-dil uşşâka cüllâb idelüm


Her ki bu meclisde açar gûş-ı cân

Olsun ana bu şekerden nûş-ı cân


Cân odur bu şerbet ana nûş ola

Ol Habîb'e âşık-ı pür-cûş ola


İşit imdi iy Habîb'ün âşıkı

Mustafâ didi bu kavl-i sâdıkı


Yazdı Hak kendü katında adumı

Tîn-iken Âdem nebîler hâtemi


Kavmine alkış beni itdi Halîl

Muştıcumdur âleme Rûh-ı Celîl (Eroğlu 2015: 157)

Kaynakça


Eroğlu, Süleyman (2015). Hamdullah Hamdî, Ahmediyye. Bursa: Bursa Akademi Yay.

Şirin, Mustafa (2007). Er-Risaletü’l-Ahmediyye fi’l-Veladeti’l-Muhammediyye. Yüksek Lisans Tezi. Tokat: Gaziosmanpaşa Üniversitesi.

Atıf Bilgileri


EROĞLU, SÜLEYMAN. "AHMEDİYYE (HAMDÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/ahmediyye-hamdi. [Erişim Tarihi: 01 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 YÛSUF U ZÜLEYHÂ (HAMDÎ) Hamdî, Akşemseddîn-zâde Mehmed Hamdullâh, Hamdî Çelebi, Hamdullâh Ahmed Çelebi Prof. Dr. Ayşe YILDIZ
Görüntüle
2 LEYLÂ VÜ MECNÛN (HAMDÎ) Hamdî, Akşemseddîn-zâde Mehmed Hamdullâh, Hamdî Çelebi, Hamdullâh Ahmed Çelebi Doç. Dr. Güler Doğan Averbek
Görüntüle
3 TUHFETÜ’L-UŞŞÂK (HAMDÎ) Hamdî, Akşemseddîn-zâde Mehmed Hamdullâh, Hamdî Çelebi, Hamdullâh Ahmed Çelebi Prof. Dr. MUSTAFA GÜNEŞ
Görüntüle
4 KIYÂFET-NÂME (HAMDÎ) Hamdî, Akşemseddîn-zâde Mehmed Hamdullâh, Hamdî Çelebi, Hamdullâh Ahmed Çelebi Prof. Dr. Müjgân Çakır
Görüntüle
5 DÎVÂN (HAMDÎ) Hamdî, Akşemseddîn-zâde Mehmed Hamdullâh, Hamdî Çelebi, Hamdullâh Ahmed Çelebi Dr. Öğr. Üyesi Ali Emre Özyıldırım
Görüntüle
6 CÂMASB-NÂME (ABDÎ) Abdî, Mûsâ Prof. Dr. Müjgân Çakır
Görüntüle
7 TERCÜME-İ KASÎDE-İ BÜRDE (ABDURRAHÎM) Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân Doç. Dr. Bünyamin Ayçiçeği
Görüntüle
8 RİSÂLE Fİ’L-MEBDE’İ VE’L-MA’ÂD (ABDURRAHÎM) Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân Öğretmen Ece Ceylan
Görüntüle
9 NEKÂVETÜ’L-EDVÂR (HÂCE ABDÜLAZÎZ) Abdülazîz, Abdülkâdir-zâde, Hâce Abdülazîz, Usta Abdülazîz Doç. Dr. Recep Uslu
Görüntüle
10 DÎVÂN (ADLÎ) Adlî, Sultân Bâyezîd-i Velî bin Fâtih Sultân Mehmed Prof. Dr. YAVUZ BAYRAM
Görüntüle
11 DÎVÂN-I TÜRKÎ (ADNÎ) Adnî, Mahmûd Paşa Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren
Görüntüle
12 DÎVÂN-I FÂRİSÎ (ADNÎ) Adnî, Mahmûd Paşa Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren
Görüntüle
13 DÎVÂN (ÂFİTÂBÎ) Âfitâbî Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
14 DÎVÂN (ÂHÎ) Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend Doç. Dr. Osman Kufacı
Görüntüle
15 HÜSREV Ü ŞÎRÎN (ÂHÎ) Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle