- Yazar Biyografisi (TEİS)
Hamdî, Akşemseddîn-zâde Mehmed Hamdullâh, Hamdî Çelebi, Hamdullâh Ahmed Çelebi - Madde Yazarı: Doç. Dr. SÜLEYMAN EROĞLU
- Eser Yazılış Tarihi:900/1494
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:Başlangıç-15. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Mevlid
- Yayın Tarihi:15/10/2021
AHMEDİYYE (HAMDÎ)
mevlidHamdî, Akşemseddîn-zâde Mehmed Hamdullâh, Hamdî Çelebi, Hamdullâh Ahmed Çelebi (d. 853/1449-50 - ö. 909/1503)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Akşemseddîn-zâde Hamdullâh Hamdî tarafından kaleme alınmış, Hz. Muhammed’in doğumunu konu alan eser. Hamdullâh Hamdî’nin Ahmediyye’si Türk mevlid edebiyatının hâkim nazım şekli olan mesnevi tarzında ve aruz vezninin fâ’ilâtün fâ’ilâtün fâ’ilün kalıbıyla yazılmıştır. 1340 beyitten oluşan manzume 900/1494 yılında tamamlanmıştır.
Mevlid mesnevilerinin geleneksel tertip özelliklerine yakın bir tarzda kaleme alınmış olan Ahmediyye’nin başlangıcındaki tevhid, hamdele ve na't beyitlerinde Allah’ın adını zikretmenin ve ona hamd etmenin faziletleri ile Hz. Muhammed’in övgüsü yer almaktadır. Ahmediyye’nin asıl bölümü Hz. Muhammed’in nurunun yaratılması, âlemin ve insanın yaratılış gayesinin anlatımıyla başlamakta ve Hz. Muhammed’in hayatının son günlerinde vuku bulan Ükâşe hikâyesinin anlatımıyla sona ermektedir. Eser, 11 ana başlık altında tertip edilen asıl konunun işlendiği bölümün ardından herhangi bir başlık taşımayan, ancak hâtime olarak nitelendirilebilecek 7 beyitlik bölümle sonlanmaktadır. Bu bölümde, eserin adına, telif tarihine ve telif sebebine dair bilgiler yer almaktadır. Hamdullâh Hamdî, Ahmediyye’nin metni içerisinde üçü kaside, biri gazel ve biri de terci-i bend formunda olmak üzere beş ayrı manzumeye yer vermiştir. Ahmediyye’nin tertibinde farklı nazım şekillerindeki manzumelerin yanı sıra mesnevi beyitlerinden bağımsız olarak yer alan 11 ayet, 8 hadis ve 2 de kelâm-ı kibâr mevcuttur.
Ahmediyye üzerine bir yüksek lisans tezi hazırlanmıştır (Şirin 2007). Eroğlu, beş nüshasını karşılaştırarak eseri kitap olarak neşretmiştir (2015).
Şairin biyografisi için bk. "Hamdî, Akşemseddîn-zâde Mehmed Hamdullâh, Hamdî Çelebi, Hamdullâh Ahmed Çelebi". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/hamdi-aksemseddinzade-mehmed-hamdullah
Eserden Örnekler
Bu Fasl Ol Habîb-i Ma’bûd’un
ve
Hulâsa-i Mevcûdun Vilâdeti Beyânındadur
Hazret-i Ahmed ki Hallâk-ı hakîm
Anı halk itdi alâ hulukın azîm
Pâk zâtına fezâyil söyledi
Fazlınun binde birin şerh eyledi
Ol şekerden şerbet-i nâb idelüm
Haste-dil uşşâka cüllâb idelüm
Her ki bu meclisde açar gûş-ı cân
Olsun ana bu şekerden nûş-ı cân
Cân odur bu şerbet ana nûş ola
Ol Habîb'e âşık-ı pür-cûş ola
İşit imdi iy Habîb'ün âşıkı
Mustafâ didi bu kavl-i sâdıkı
Yazdı Hak kendü katında adumı
Tîn-iken Âdem nebîler hâtemi
Kavmine alkış beni itdi Halîl
Muştıcumdur âleme Rûh-ı Celîl (Eroğlu 2015: 157)
Kaynakça
Eroğlu, Süleyman (2015). Hamdullah Hamdî, Ahmediyye. Bursa: Bursa Akademi Yay.
Şirin, Mustafa (2007). Er-Risaletü’l-Ahmediyye fi’l-Veladeti’l-Muhammediyye. Yüksek Lisans Tezi. Tokat: Gaziosmanpaşa Üniversitesi.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | YÛSUF U ZÜLEYHÂ (HAMDÎ) | Hamdî, Akşemseddîn-zâde Mehmed Hamdullâh, Hamdî Çelebi, Hamdullâh Ahmed Çelebi | Prof. Dr. Ayşe YILDIZ |
Görüntüle | ||
2 | LEYLÂ VÜ MECNÛN (HAMDÎ) | Hamdî, Akşemseddîn-zâde Mehmed Hamdullâh, Hamdî Çelebi, Hamdullâh Ahmed Çelebi | Doç. Dr. Güler Doğan Averbek |
Görüntüle | ||
3 | TUHFETÜ’L-UŞŞÂK (HAMDÎ) | Hamdî, Akşemseddîn-zâde Mehmed Hamdullâh, Hamdî Çelebi, Hamdullâh Ahmed Çelebi | Prof. Dr. MUSTAFA GÜNEŞ |
Görüntüle | ||
4 | KIYÂFET-NÂME (HAMDÎ) | Hamdî, Akşemseddîn-zâde Mehmed Hamdullâh, Hamdî Çelebi, Hamdullâh Ahmed Çelebi | Prof. Dr. Müjgân Çakır |
Görüntüle | ||
5 | DÎVÂN (HAMDÎ) | Hamdî, Akşemseddîn-zâde Mehmed Hamdullâh, Hamdî Çelebi, Hamdullâh Ahmed Çelebi | Dr. Öğr. Üyesi Ali Emre Özyıldırım |
Görüntüle | ||
6 | CÂMASB-NÂME (ABDÎ) | Abdî, Mûsâ | Prof. Dr. Müjgân Çakır |
Görüntüle | ||
7 | TERCÜME-İ KASÎDE-İ BÜRDE (ABDURRAHÎM) | Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân | Doç. Dr. Bünyamin Ayçiçeği |
Görüntüle | ||
8 | RİSÂLE Fİ’L-MEBDE’İ VE’L-MA’ÂD (ABDURRAHÎM) | Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân | Öğretmen Ece Ceylan |
Görüntüle | ||
9 | NEKÂVETÜ’L-EDVÂR (HÂCE ABDÜLAZÎZ) | Abdülazîz, Abdülkâdir-zâde, Hâce Abdülazîz, Usta Abdülazîz | Doç. Dr. Recep Uslu |
Görüntüle | ||
10 | DÎVÂN (ADLÎ) | Adlî, Sultân Bâyezîd-i Velî bin Fâtih Sultân Mehmed | Prof. Dr. YAVUZ BAYRAM |
Görüntüle | ||
11 | DÎVÂN-I TÜRKÎ (ADNÎ) | Adnî, Mahmûd Paşa | Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren |
Görüntüle | ||
12 | DÎVÂN-I FÂRİSÎ (ADNÎ) | Adnî, Mahmûd Paşa | Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren |
Görüntüle | ||
13 | DÎVÂN (ÂFİTÂBÎ) | Âfitâbî | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
14 | DÎVÂN (ÂHÎ) | Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend | Doç. Dr. Osman Kufacı |
Görüntüle | ||
15 | HÜSREV Ü ŞÎRÎN (ÂHÎ) | Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle |