Zâtî tarafından mesnevi nazım şekliyle yazılan eser. İlk kez Latîfî (ö.1582)’nin tezkiresinde ismi geçen Hikâyât-ı Ahmed ü Mahmûd, Âşık Çelebi (ö.1572) ve Riyâzî (ö.1644)’nin verdiği bilgiye göre remel bahrinde yazılmıştır. Hasan Çelebi (ö. 1012/1604) ise eserin iki bin beyit olduğunu kaydeder (Canım 2018: 228, Kılıç 2018: 668, Açıkgöz 2017: 151, Sungurhan 2017: 368). Âşık Çelebi, Zâtî’nin para kazanmak için sipariş üzerine bu eseri yazdığını belirtir (Kılıç 2018: 668).

İçeriği ile ilgili net bir bilgi olmasa da Agâh Sırrı Levend eseri çift kahramanlı aşk hikâyeleri arasına dâhil eder (2015: 135). Muhtemelen Levend, Âşık Çelebi’nin bu eserin sipariş üzerine yazıldığını ifade ettiği şu cümlelerinden hareketle böyle bir sonuca varmıştır: “Ba’z-ı ehl-i hıref şeh-levendleri ve ‘avâmun ‘ışk u şevkde şânı bülendleri dil-ber sevseler gelürler kimi nakd u kimi san’atı ne ise ol zan’atdan bir tuhfe virürdi, bu dahı ol mukâbelede ol mahbûbun hırfetine göre bir murabba’ yâ gazel dirdi. Ahmed ü Mahmûd dahı bu makûle akça ile ve bir kimesnenün ikrâmıyla dinmişdi” (Kılıç 2018: 668). Mehmed Çavuşoğlu, Zâtî’nin şiir kalitesinin azaldığı ve geçim sıkıntısı yaşadığı dönemde maddi kazanç sağlamak için yazdığı bu ve benzeri eserlerin tezkireciler tarafından ilgi görmediğini kaydeder (1986: 466).

Kaynaklarda ismi geçse de henüz bu eserin bir nüshasına ulaşılamamıştır.

Şairin biyografisi için bk. “Zâtî, Ivaz”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü.  http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/zati-ivaz