ÂHİRET-NÂME (FİRİŞTEOĞLU)
Hurûfî öğretileri
Firişteoğlu, Abdülmecîd İbn-i Firişte İzzeddîn (d. ?/? - ö. 864/1459-60)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Firişteoğlu İzzeddîn’in hurufîlikle ilgili bazı düşüncelerini açıkladığı mensur eseri. Ontolojik problemlere, ahiretle ilgili meselelere ve kimi Hurufî ögelere değindiği için Âhiret-nâme'yi estatolojik bir eser olarak değerlendirmek gerekir (Şenödeyici 2015: 195). 

Eserde farklı konular belli bir düzen içerisinde ele alınmıştır. Mukaddime ve daha sonraki bölümlerin başlangıcında ahireti konu edinen âyet ve hadis-i şerifler iktibas edilip yorumlanmış;  gönlü ilahi aşk ile dolu olanların dünya zenginliğine teveccüh etmeyecekleri taliplere söylenmiştir. Giriş bölümünde yöneltilen “Cennet ve cehennem ehli kimlerdir?” sorusunun cevabı hurufîlik doğrultusunda izah edilmiştir. Müellife göre cennet, insanoğlunun kendi yüzündeki hatları bilmesi, kendi bedeninde Tanrı’nın cemâlini görmesidir. Vücuduna, insana ait ruh üflenmeyenler bu âlemde Tanrı’yı temaşa edemeyeceklerdir. Bu insanlar hayvan gibidirler. Yazar, Cennette huri, köşk ve balın olmadığını haber veren rivayette, aslında bedenin ilmine vâkıf olmanın ve kendi varlığının hakikatine ulaşmanın öneminin kastedildiğini açıklamış; “Ruh” bahsinde, âyette de bildirildiği üzere ruhun mahiyetinin bilinemeyeceğini belirtmiştir. Elest meclisinde “Ben sizin Rabb’iniz değil miyim?” sorusunu soranın ve cevap verenin aynı olduğu beyan edilmiştir (Şenödeyici 2015: 195-196).

Özer Şenödeyici eseri, Hurufilik Bilgisi: Ferişteoğlu Abdülmecid Külliyatı adlı kitapta transkripsiyonlu haliyle neşretmiştir (2015).

Şairin biyografisi için bk. “Firişteoğlu, Abdülmecîd İbn-i Firişte İzzeddîn”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/firisteoglu-abdulmecid-ibni-firiste

Eserden Örnekler


…dahı birdür dirsin. Ve lâkin müdrik ve müdrek nedür, dise; cevâb men indehû ilmü’l-kitâbdan oldur ki müdrik mürekkebdür. Tâ mürekkeb olmasa müdrik hîç nesne idrak idemezdi. Âciz ve mu´attal kalurdı. Şöyle ki cemâd-misl müdrik degildür. Anun içün ki anda hîç nesne mürekkeb olmaz. Pes müdrik dinilmez. Eger sâ’il su’âl itse ki mürekkeb nedür ki tâ ol mürekkeb olmasa insân cemâd-misl olurdı, müdrik ve müdrek olmazdı, idrâkden âciz ve mu´attal kalurdı. Taş ve kesek gibi ki bunlar müdrek hem müdrik degildür. Cevâb men indehû ilmü’l-kitâbdan oldur ki ol birkaç kelime-i müfrededür ki mürekkeb olur tâ ol birkaç kelime-i müfrede mürekkeb olmayınca hîç nesne müdrek olmaz. Maksûd dahı hâsıl olmazdı (Şenödeyici 2015: 205).

Kaynakça


Şenödeyici, Özer (2015). “Âhiret-nâme”. Hurufilik Bilgisi: Ferişteoğlu Abdülmecid Külliyatı. nşr. Fatih Usluer, Özer Şenödeyici, İsmail Arıkoğlu. Ankara: Gece Kitaplığı. 195-220.

Atıf Bilgileri


Kufacı, Osman. "ÂHİRET-NÂME (FİRİŞTEOĞLU)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/ahiret-name-firisteoglu. [Erişim Tarihi: 28 Haziran 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 KÂNÛN-I İLÂHÎ (FİRİŞTEOĞLU ?) Firişteoğlu, Abdülmecîd İbn-i Firişte İzzeddîn Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
2 IŞK-NÂME (FİRİŞTEOĞLU) Firişteoğlu, Abdülmecîd İbn-i Firişte İzzeddîn Dr. Öğr. Üyesi İsmail ARIKOĞLU
Görüntüle
3 HİDÂYET-NÂME (FİRİŞTEOĞLU) Firişteoğlu, Abdülmecîd İbn-i Firişte İzzeddîn Doç. Dr. Osman Kufacı
Görüntüle
4 SA'ÂDET-NÂME (FİRİŞTEOĞLU) Firişteoğlu, Abdülmecîd İbn-i Firişte İzzeddîn Doç. Dr. Osman Kufacı
Görüntüle
5 TERCÜME-İ RİSÂLE-İ HURÛF (FİRİŞTEOĞLU) Firişteoğlu, Abdülmecîd İbn-i Firişte İzzeddîn Doç. Dr. Osman Kufacı
Görüntüle
6 TERCÜME-İ HÂB-NÂME (FİRİŞTEOĞLU) Firişteoğlu, Abdülmecîd İbn-i Firişte İzzeddîn Doç. Dr. Osman Kufacı
Görüntüle
7 CÂMASB-NÂME (ABDÎ) Abdî, Mûsâ Prof. Dr. Müjgân Çakır
Görüntüle
8 TERCÜME-İ KASÎDE-İ BÜRDE (ABDURRAHÎM) Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân Doç. Dr. Bünyamin Ayçiçeği
Görüntüle
9 RİSÂLE Fİ’L-MEBDE’İ VE’L-MA’ÂD (ABDURRAHÎM) Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân Öğretmen Ece Ceylan
Görüntüle
10 NEKÂVETÜ’L-EDVÂR (HÂCE ABDÜLAZÎZ) Abdülazîz, Abdülkâdir-zâde, Hâce Abdülazîz, Usta Abdülazîz Doç. Dr. Recep Uslu
Görüntüle
11 DÎVÂN (ADLÎ) Adlî, Sultân Bâyezîd-i Velî bin Fâtih Sultân Mehmed Prof. Dr. YAVUZ BAYRAM
Görüntüle
12 DÎVÂN-I TÜRKÎ (ADNÎ) Adnî, Mahmûd Paşa Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren
Görüntüle
13 DÎVÂN-I FÂRİSÎ (ADNÎ) Adnî, Mahmûd Paşa Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren
Görüntüle
14 DÎVÂN (ÂFİTÂBÎ) Âfitâbî Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
15 DÎVÂN (ÂHÎ) Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend Doç. Dr. Osman Kufacı
Görüntüle
16 HÜSREV Ü ŞÎRÎN (ÂHÎ) Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle