AFÎFE ANJELİK (RECÂİZÂDE MAHMUT EKREM)
dram
Recâizâde Mahmut Ekrem (d. 1 Mart 1847 / ö. 31 Ocak 1914)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Recaizâde Mahmut Ekrem’in tiyatro türündeki ilk eseri. “Dört fasıldan ibaret dramdır” alt başlığıyla 1870 tarihinde yayımlanan eser, kaynağını Genvieve de Brabant efsanesinden alır ve melodram türüne yakın  bir hususiyet arz eder. 

Kocası Kont Mişel’in savaşa giderken Anjelik’i en güvendiği isim olan Josef’e emanet etmesi ve Anjelik’in namusunu koruma mücadelesi eserin merkezindedir. Kont Mişel’in yokluğunda Josef, Anjelik’le bir arada olmayı teklif eder. Bu teklifi reddeden Anjelik, uğradığı iftira neticesinde ölüme mahkûm edilir. Ancak ne olursa olsun Josef’le birlikte olmayı reddeden ve ölümden korkmayan Anjelik’in en büyük arzusu kocasına gerçeği anlatabilmektir. Bir mektup yazarak en güvendiği hizmetkârına veren Anjelik, cellatlar tarafından öldürülmez ve kaçmasına müsaade edilir. Kont Mişel ise savaştan döndükten sonra gerçeği öğrenir ve bir tesadüf eseri karısını bularak eski günlerine tekrar dönerler.

Afife Anjelik, göstermeye dayalı bir metin olmasına rağmen çoğu zaman kahramanları hareketsiz bırakan ve onları yalnız konuşturan bir özelliğe sahiptir. Diğer teknik noktalarda da kusurları olan eserin ahlaki nasihatleriyle ön plana çıktığını belirtmek gerekir. Oyunun isminde de vurgulanan “iffet”in yanı sıra vicdan, nasihat, suçlunun cezadan önce muhakeme edilmesi (Enginün 2007: 681) gibi devri için ediplerin önem verdiği unsurların oyunda ön plana çıkmaktadır. Bununla beraber, oyun her ne kadar yabancı bir memlekette geçse de İslam akidesinin esaslarının ön planda olduğu ifade edilmelidir.

Sanatkârın biyografisi için bk. “Recaizâde Mahmut Ekrem”, Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/mahmut-ekrem-recaizade 

Eserden Örnekler


Fransuva: Şu nedametini intaç eden hareket nasıl kabahat-i sarih ise şimdi nefsinizce olan su-i niyyet de o kadar fazihtir, kendinizi öldürmek sevdası ne oluyor? Bu âlemde hiçbir zî-ruha beka mutasavver olmadığından elbette bir gün ölürsünüz ne acele ediyorsunuz, yoksa nefsinize kıymakla işlediğiniz günahın mahvolması efkârında mı bulunuyorsunuz? Öyle ise pek yanlış, orasını iyi bilmek lazımdır ki bize medâr-ı nutk ve hareket olan can bir cevher-i giran-kıymettir ki tasarruf-ı hakikisi onu bize bahşeden Cenab-ı Hakk’a ait olduğu için bir insan gerek kendi canı da ve gerek başkasının canına su-i kastte bulunduğu hâlde nezd-i ilahide mesul olur o cihetle siz Anjelik’le veled-i sülbünüzü bilâ-cünha idam-ı faizahasına bir de kendi nefsinize kıymak günah-ı kebirini zamm ile saadet-i uhreviyyeye nailiyetten bütün bütün mahrum olursunuz (Parlatır 1997: 46).

Kaynakça


And, Metin (1972). Tanzimat ve İstibdat Döneminde Türk Tiyatrosu. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Atay, Selçuk (2021). Üstat Ekrem. Ankara: Hece Yayınları.

Enginün, İnci (2007). Yeni Türk Edebiyatı Tanzimat’tan Cumhuriyet’e. İstanbul: Dergâh Yayınları.

Parlatır, İsmail vd. (hzl.) (1997). Recaizâde Mahmut Ekrem Bütün Eserleri 1 Tiyatro. İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.

Atıf Bilgileri


Atay, Selçuk. "AFÎFE ANJELİK (RECÂİZÂDE MAHMUT EKREM)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/afife-anjelik-recaizade-mahmut-ekrem. [Erişim Tarihi: 24 Nisan 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 ARABA SEVDÂSI (RECAİZADE MAHMUT EKREM) Recaizade Mahmut Ekrem Doç. Dr. Selçuk Atay
Görüntüle
2 ATALA yâhut AMERİKAN VAHŞİLERİ (RECÂİZÂDE MAHMUT EKREM) Recâizâde Mahmut Ekrem Doç. Dr. Selçuk Atay
Görüntüle
3 KUDEMÂDAN BİRKAÇ ŞÂ'İR (RECAİZADE MAHMUT EKREM) Recaizade Mahmut Ekrem Prof. Dr. Adem Ceyhan
Görüntüle
4 MES PRİSONS (ME PRİZON) TERCÜMESİ (RECAİZADE MAHMUT EKREM) Recaizade Mahmut Ekrem Doç. Dr. Selçuk Atay
Görüntüle
5 MUHSİN BEY YÂHUT ŞAİRLİĞİN HAZÎN BİR NETÎCESİ (RECAİZADE MAHMUT EKREM) Recaizade Mahmut Ekrem Doç. Dr. Selçuk Atay
Görüntüle
6 MÜNTEHÂBÂT-I EDEBİYYE (RECAÎZADE MAHMUT EKREM) Recaizade Mahmut Ekrem Öğretmen Emre Şengül
Görüntüle
7 NÂÇÎZ (RECAÎZADE MAHMUT EKREM) Recaizade Mahmut Ekrem Öğretmen Emre Şengül
Görüntüle
8 NAĞME-İ SEHER (RECAİZADE MAHMUT EKREM) Recaizade Mahmut Ekrem Doç. Dr. Selçuk Atay
Görüntüle
9 PEJMÜRDE (RECAÎZADE MAHMUT EKREM) Recaizade Mahmut Ekrem Öğretmen Emre Şengül
Görüntüle
10 SÂ'İME (RECAİZADE MAHMUT EKREM) Recaizade Mahmut Ekrem Doç. Dr. Selçuk Atay
Görüntüle
11 ŞEMSÂ (RECAİZADE MAHMUT EKREM) Recaizade Mahmut Ekrem Öğretmen Emre Şengül
Görüntüle
12 TAKDÎR-ELHÂN (RECAİZADE MAHMUT EKREM) Recaizade Mahmut Ekrem Öğretmen Emre Şengül
Görüntüle
13 TAKRÎZÂT (RECAİZÂDE MAHMUT EKREM) Recaizâde Mahmut Ekrem Doç. Dr. Selçuk Atay
Görüntüle
14 TA'LÎM-İ EDEBİYAT (RECAİZÂDE MAHMUT EKREM) Recaizade Mahmut Ekrem Prof. Dr. Murat Kacıroğlu
Görüntüle
15 TEFEKKÜR (RECAİZADE MAHMUT EKREM) Recaizade Mahmut Ekrem Dr. Öğr. Üyesi GİZEM AKYOL
Görüntüle
16 MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
17 SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) Abdülvehhâb, Bolulu Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek
Görüntüle
18 BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) Ahmed Hamdi, Şirvânî Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
19 LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) Ahmed Lütfî Efendi Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
20 LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) Ahmed Vefîk Paşa Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
21 ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) Avnî, Yenişehirli Dr. Bihter Gürışık Köksal
Görüntüle
22 BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı Prof. Dr. Mücahit Kaçar
Görüntüle
23 HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
24 SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
25 SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey Doç. Dr. Macit Balık
Görüntüle