- Yazar Biyografisi (TEİS)
Himmet/Abdî, Bolulu Şeyh Himmet Efendi - Madde Yazarı: Araş. Gör. Emrah Baş
- Eser Yazılış Tarihi:
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Tekke Edebiyatı
- Dönemi:17. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Diğer
- Yayın Tarihi:06/09/2021
ÂDÂB-I HURDE-İ TARîKÂT (HİMMET/ABDÎ, BOLULU ŞEYH HİMMET EFENDİ)
tarîkât âdâbıHimmet/Abdî, Bolulu Şeyh Himmet Efendi (d. 1000/1591-92 - ö. 1095/1684)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Bolulu Himmet Efendi'nin tarikat âdâbına dair eseri. Dönemin önemli âlimlerinden Abdullah Efendi'nin tavsiyesi üzerine kaleme alınmıştır. Himmet Efendi, bu eserinde Bayramiye tarikatının Şemsiye kolunun Himmetiye şubesinin âdâb ve erkânını ele almıştır (Baş 2021: 59). Eser mukaddime, giriş, on beş bölüm ve Akşemseddîn’in (ö. 863/1459) Risâletü’n-Nûriyye isimli eserinin muhtasar bir tercümesinden oluşmaktadır (Güler 1990: 228-239). Her bölüm ‘fasl’ denilmek suretiyle numaralandırılarak birbirinden ayrılmıştır. Bölümlerin başlıkları şu şekildedir: Mukaddime, Giriş, birinci bölümün başlığı yok, Ülfet Beyânındadır, İhtirâzât Beyânındadır, dördüncü bölümün başlığı yok, Sâlik Âdâb-ı Tarîka Riâyet Etmesi Beyânındadır, Meşâyıhı Ziyâret Âdâbın Beyân Eder, Azîzlerin ve Fukarânın Kelîmâtların Beyân Eder, Âdâb-ı Taâm ve Sofra Beyânındadır, dokuzuncu bölümün başlığı yok, Âdâb-ı Halvet Beyânındadır, Hulefâya Lâzım Olanları Beyân Eder, Hulefâ Şeyhini Ziyâret Âdâbı Beyânındadır, Fukarâya Bîat Âdâbın Beyân Eder, Ahvâl-i Halveti Beyân Eder, Azîzler Hulefâsın Gönderdikte Şeyhi Ziyâret Âdâbın Beyân Eder (Baş 2020: 19-25).
Himmet Efendi, mensûr bir şekilde yazdığı bu eserini daha sonra Manzûm Tarîkatnâme ismiyle nazmetmiştir. Eser Meliha Tapsız (1995) ve Emrah Baş (2020) tarafından yüksek lisans tezi olarak neşredilmiştir.
Müellifin biyografisi için bk. "Himmet/Abdî, Şeyh Himmet Efendi." Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/himmet-abdi-seyh-himmet-efendi
Eserden Örnekler
FASL-I SÂLİS
İhtirâzât Beyânındadır.
Mülûka ve mevâliye ve vüzerâya ve ağnıyâya ve avâmu’n-nâsa duhûl etmiş şöhret-i dünya ile meşhûr olan şeyh sûretinde ehl-i dünyâdan ihtirâz eyleyesin. Onun bendine tutulup ya ulûfe ya libâs-ı fâhire edinirim deyip düşmekten hazer eyleyesin, sülûk edemezsin. Ve illâ şol azîzler ki, kendi hânkâh-ı 'aliyyelerinde sâkin ola; ulemâ ve vüzerâ ve mülûk ayağına geleler. Ekseri inâyet eyleye, daʻvetsiz kimsenin kapısına varmayalar. Kendi şuğlünde ola. Onun gibi azîzlerin dünyâlığı çok da olursa lâ-be’stir. Lâkin fukarâ şeyhin dünyâsına nazar eylemek dahi sülûkuna mâniʻdir. Zîrâ azîzler fakr-ı maʻnevî hâsıl eylemişlerdir. Hemân sâlike lâzım olan Hazret-i Sultân-ı Enbiyâ Muhammed Mustafâ (salla’llâhu aleyhi ve sellem), "الفقرُ فخري وبه أفتخر" [Fakirlik övüncümdür. Onunla övünüyorum. ] buyurmuştur; ol hadîs-i şerîfin maʻnâ-yı latîfine muttali‘ olup onunla âmil olmaktır. (Baş 2020: 122)
Kaynakça
Baş, Emrah (2020). Tekke Etrafında Teşekkül Eden Tarîkat Âdâbı (Himmet Efendi'nin Adâb-ı Hurde-i Tarîkat ve Manzûm Tarîkatnâmesi Örneği). Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.
Baş, Emrah (2021). "XVII. Yüzyılın Sonları İle XX. Yüzyılın Başları Arasında İstanbul'da Bayramiyye'nin En Önemli Temsilcisi Olarak Himmetiyye". İslami İlimler Dergisi 16 (1):55-76.
Güler, Sabahat (1990). “Bayramiye Meşâyihinden Şeyh Himmet’in Âdâb-ı Hurde-i Tarîkat İsimli Eseri”. Akşemseddin Sempozyumu Bildirileri. 228-239.
Tâhir, Bursalı Mehmed (1333). Osmanlı Müellifleri. İstanbul: Matbaayı Âmire.
Tapsız, Meliha (1995). Bolulu Himmet Divân Manzûm Tarîkatnâme Âdâb-ı Hurde-i Tarîkat. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
Vassâf, Hüseyin (1999). Sefîne-i Evliyâ. (nşr. Ali Yılmaz - Mehmet Akkuş). İstanbul: Seha Neşriyat.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | DÎVÂN (HİMMET/ABDÎ, BOLULU ŞEYH HİMMET EFENDİ) | Himmet/Abdî, Bolulu Şeyh Himmet Efendi | Araş. Gör. Emrah Baş |
Görüntüle | ||
2 | MANZÛM TARÎKATNÂME (BOLULU HİMMET EFENDİ) | Bolulu Himmet Efendi | Araş. Gör. Emrah Baş |
Görüntüle | ||
3 | TEZKİRE-İ ŞU'ARÂ (SÂLİH AYNÎ MEHMED EFENDİ) | Aynî, Sâlih Aynî Mehmed Efendi | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
4 | DÎVÂN (EŞREF-İ SÂNÎ) | Eşref-i Sânî, Şeyh Seyyid | Öğretmen Kevser Kıroğlu |
Görüntüle | ||
5 | TECELLİYÂT (FENÂYÎ, CENNET MEHMED EFENDİ) | Fenâyî, Cennet Mehmed Efendi | Prof. Dr. ABDULLAH AYDIN |
Görüntüle | ||
6 | VAHDETNÂME (LÂMEKÂNÎ) | Lâmekânî, Hüseyin | Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk |
Görüntüle | ||
7 | MECMÛA-İ ŞEYH MISRÎ EFENDİ (NİYÂZÎ-İ MISRÎ) | Niyâzî-İ Mısrî, Muhammed/Mehmed | Akın ZENGİN |
Görüntüle | ||
8 | RİSÂLE-İ VAHDET-İ VÜCÛD (MISRÎ) | Niyâzî-i Mısrî, Muhammed/ Mehmed | Dr. Muhammed Ülgen |
Görüntüle | ||
9 | RİSÂLE-İ EŞRÂTU’S-S‘AT (NİYÂZÎ-İ MISRÎ) | Niyâzî-İ Mısrî, Muhammed/Mehmed | Öğretmen TALAT OLGUN |
Görüntüle | ||
10 | RİSALE-İ TEVHÎD (NİYÂZÎ-İ MISRÎ) | Niyâzî-İ Mısrî, Muhammed/ Mehmed | Öğretmen TALAT OLGUN |
Görüntüle | ||
11 | ED-DEVRETÜ’L-ARŞİYYE (MISRÎ) | Niyâzî-i Mısrî, Muhammed/ Mehmed | Dr. Muhammed Ülgen |
Görüntüle | ||
12 | ŞERH-İ KASÎDE-İ MÎMİYYE (ŞEYHÎ) | Şeyhî, Abdülmecîd Sivasî | Prof. Dr. Cengiz Gündoğdu |
Görüntüle |