ÂDÂB-I HURDE-İ TARîKÂT (HİMMET/ABDÎ, BOLULU ŞEYH HİMMET EFENDİ)
tarîkât âdâbı
Himmet/Abdî, Bolulu Şeyh Himmet Efendi (d. 1000/1591-92 - ö. 1095/1684)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Bolulu Himmet Efendi'nin tarikat âdâbına dair eseri. Dönemin önemli âlimlerinden Abdullah Efendi'nin tavsiyesi üzerine kaleme alınmıştır. Himmet Efendi, bu eserinde Bayramiye tarikatının Şemsiye kolunun Himmetiye şubesinin âdâb ve erkânını ele almıştır (Baş 2021: 59). Eser mukaddime, giriş, on beş bölüm ve Akşemseddîn’in (ö. 863/1459) Risâletü’n-Nûriyye isimli eserinin muhtasar bir tercümesinden oluşmaktadır (Güler 1990: 228-239). Her bölüm ‘fasl’ denilmek suretiyle numaralandırılarak birbirinden ayrılmıştır. Bölümlerin başlıkları şu şekildedir: Mukaddime, Giriş, birinci bölümün başlığı yok, Ülfet Beyânındadır, İhtirâzât Beyânındadır, dördüncü bölümün başlığı yok, Sâlik Âdâb-ı Tarîka Riâyet Etmesi Beyânındadır, Meşâyıhı Ziyâret Âdâbın Beyân Eder, Azîzlerin ve Fukarânın Kelîmâtların Beyân Eder, Âdâb-ı Taâm ve Sofra Beyânındadır, dokuzuncu bölümün başlığı yok, Âdâb-ı Halvet Beyânındadır, Hulefâya Lâzım Olanları Beyân Eder, Hulefâ Şeyhini Ziyâret Âdâbı Beyânındadır, Fukarâya Bîat Âdâbın Beyân Eder, Ahvâl-i Halveti Beyân Eder, Azîzler Hulefâsın Gönderdikte Şeyhi Ziyâret Âdâbın Beyân Eder (Baş 2020: 19-25).

Himmet Efendi, mensûr bir şekilde yazdığı bu eserini daha sonra Manzûm Tarîkatnâme ismiyle nazmetmiştir. Eser Meliha Tapsız (1995) ve Emrah Baş (2020) tarafından yüksek lisans tezi olarak neşredilmiştir.

Müellifin biyografisi için bk. "Himmet/Abdî, Şeyh Himmet Efendi." Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/himmet-abdi-seyh-himmet-efendi

Eserden Örnekler


FASL-I SÂLİS

İhtirâzât Beyânındadır.

Mülûka ve mevâliye ve vüzerâya ve ağnıyâya ve avâmu’n-nâsa duhûl etmiş şöhret-i dünya ile meşhûr olan şeyh sûretinde ehl-i dünyâdan ihtirâz eyleyesin. Onun bendine tutulup ya ulûfe ya libâs-ı fâhire edinirim deyip düşmekten hazer eyleyesin, sülûk edemezsin. Ve illâ şol azîzler ki, kendi hânkâh-ı 'aliyyelerinde sâkin ola; ulemâ ve vüzerâ ve mülûk ayağına geleler. Ekseri inâyet eyleye, daʻvetsiz kimsenin kapısına varmayalar. Kendi şuğlünde ola. Onun gibi azîzlerin dünyâlığı çok da olursa lâ-be’stir. Lâkin fukarâ şeyhin dünyâsına nazar eylemek dahi sülûkuna mâniʻdir. Zîrâ azîzler fakr-ı maʻnevî hâsıl eylemişlerdir. Hemân sâlike lâzım olan Hazret-i Sultân-ı Enbiyâ Muhammed Mustafâ (salla’llâhu aleyhi ve sellem), "الفقرُ فخري وبه أفتخر" [Fakirlik övüncümdür. Onunla övünüyorum. ] buyurmuştur; ol hadîs-i şerîfin maʻnâ-yı latîfine muttali‘ olup onunla âmil olmaktır. (Baş 2020: 122)

Kaynakça


Baş, Emrah (2020). Tekke Etrafında Teşekkül Eden Tarîkat Âdâbı (Himmet Efendi'nin Adâb-ı Hurde-i Tarîkat ve Manzûm Tarîkatnâmesi Örneği). Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.

Baş, Emrah (2021). "XVII. Yüzyılın Sonları İle XX. Yüzyılın Başları Arasında İstanbul'da Bayramiyye'nin En Önemli Temsilcisi Olarak Himmetiyye". İslami İlimler Dergisi 16 (1):55-76.

Güler, Sabahat (1990). “Bayramiye Meşâyihinden Şeyh Himmet’in Âdâb-ı Hurde-i Tarîkat İsimli Eseri”. Akşemseddin Sempozyumu Bildirileri. 228-239.

Tâhir, Bursalı Mehmed (1333). Osmanlı Müellifleri. İstanbul: Matbaayı Âmire.

Tapsız, Meliha (1995). Bolulu Himmet Divân Manzûm Tarîkatnâme Âdâb-ı Hurde-i Tarîkat. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.

Vassâf, Hüseyin (1999). Sefîne-i Evliyâ. (nşr. Ali Yılmaz - Mehmet Akkuş). İstanbul: Seha Neşriyat.

Atıf Bilgileri


Baş, Emrah. "ÂDÂB-I HURDE-İ TARîKÂT (HİMMET/ABDÎ, BOLULU ŞEYH HİMMET EFENDİ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/adab-i-hurde-i-tarikat-himmet-abdi-bolulu-seyh-himmet-efendi. [Erişim Tarihi: 19 Eylül 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 DÎVÂN (HİMMET/ABDÎ, BOLULU ŞEYH HİMMET EFENDİ) Himmet/Abdî, Bolulu Şeyh Himmet Efendi Araş. Gör. Emrah Baş
Görüntüle
2 MANZÛM TARÎKATNÂME (BOLULU HİMMET EFENDİ) Bolulu Himmet Efendi Araş. Gör. Emrah Baş
Görüntüle
3 TEZKİRE-İ ŞU'ARÂ (SÂLİH AYNÎ MEHMED EFENDİ)  Aynî, Sâlih Aynî Mehmed Efendi Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
4 DÎVÂN (EŞREF-İ SÂNÎ) Eşref-i Sânî, Şeyh Seyyid Öğretmen Kevser Kıroğlu
Görüntüle
5 TECELLİYÂT (FENÂYÎ, CENNET MEHMED EFENDİ) Fenâyî, Cennet Mehmed Efendi Prof. Dr. ABDULLAH AYDIN
Görüntüle
6 VAHDETNÂME (LÂMEKÂNÎ) Lâmekânî, Hüseyin Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk
Görüntüle
7 MECMÛA-İ ŞEYH MISRÎ EFENDİ (NİYÂZÎ-İ MISRÎ) Niyâzî-İ Mısrî, Muhammed/Mehmed Akın ZENGİN
Görüntüle
8 RİSÂLE-İ VAHDET-İ VÜCÛD (MISRÎ) Niyâzî-i Mısrî, Muhammed/ Mehmed Dr. Muhammed Ülgen
Görüntüle
9 RİSÂLE-İ EŞRÂTU’S-S‘AT (NİYÂZÎ-İ MISRÎ) Niyâzî-İ Mısrî, Muhammed/Mehmed Öğretmen TALAT OLGUN
Görüntüle
10 RİSALE-İ TEVHÎD (NİYÂZÎ-İ MISRÎ) Niyâzî-İ Mısrî, Muhammed/ Mehmed Öğretmen TALAT OLGUN
Görüntüle
11 ED-DEVRETÜ’L-ARŞİYYE (MISRÎ) Niyâzî-i Mısrî, Muhammed/ Mehmed Dr. Muhammed Ülgen
Görüntüle
12 ŞERH-İ KASÎDE-İ MÎMİYYE (ŞEYHÎ) Şeyhî, Abdülmecîd Sivasî Prof. Dr. Cengiz Gündoğdu
Görüntüle