Hz. Peygamber’in sancaktarlarından biri olduğu düşünülen Abdulvehhâb Gâzî’nin menkıbesini anlatan eser. Aruzun "fe‘ilâtün fe‘ilâtün fe‘ilün" kalıbıyla kaleme alınan eser, 89 beyitten oluşan bir mesnevîdir.  Ahmed Sûzî, kaleme almış olduğu bu menkıbenin Şemseddin Sivasî’den nakledildiğini bildirerek eserine başlamaktadır.

Mesnevîye göre Abdulvehhâb gençlik döneminden itibaren Hz. Peygamber’in yanında bulunmuş ve onunla birlikte birçok savaşa katılmıştır. Bu savaşlar sırasında kendisine sancak verilmiş ve birçok kişi kendisi için “Allah ömrünü artırsın” duasında bulunmuştur. Bir gün Hz. Peygamber’in, arkadaşlarıyla otururken “Gördüğünüz güzel ve acayip şeyleri anlatın.” demesi üzerine Abdulvehhâb ayağa kalkarak “İran coğrafyasının tamamını gezdim, şehir ve beldelerini seyrettim.” diyerek diyarın tek ayıbının burada yaşayanların Müslüman olmamaları olduğunu ifade etmiştir. “O yer bizlere nasib olsa ve İslam askeriyle dolsa.” demiştir. Bunun üzerine, Hz. Peygamber, Allah’a dua ederek o diyarın ümmetine nasip olmasını istemiş, hemen akabinde Cebrail gelerek o diyarın Müslümanlarca doldurulacağı müjdesini vermiştir. Cebrail ayrıca, Hz. Peygamber’in vefatından iki asır sonra Malatya şehrini kendisine ikamet tesis edecek olan Cafer adında bir mü’minin birçok belde ve şehri fethedeceği müjdesini de verir. Abdulvehhâb, Hz. Peygamber’e sahabeden birinin o döneme yetişip yetişmeyeceğini sorması üzerine Cebrail, soruyu soranın o vakte ulaşacağını söyleyerek Hz. Peygamber’den, ona tavsiyede bulunmasını ister. Hz. Peygamber’in vefatından iki asır sonra Abdulvehhâb, Cafer’i bularak kendisine verilen emaneti teslim eder ve birlikte savaşlara katılırlar. Cafer, bir gün Sivas yakınlarında bir savaşta Ahmer ismindeki düşmana galip gelerek onun Müslüman olmasını sağlamıştır. Ahmer, Cafer’e Battal, Cafer de Ahmer’e Ahmed-i Turan lakabını verir ve birlikte gazalara katılırlar. Birçok gazinin şehit olduğu savaş sırasında Abdulvehhâb ve Ahmed-i Turan da şehit olmuşlardır. Ahmed-i Turan’ın na’şını Soğuk Ilıca yanındaki bir kayanın üzerine defnederler. Suya düşmüş olan Abdulvehhâb Gâzî’nin na’şı ise suyla birlikte Sivas yakınlarına kadar gelmiş ve uzun bir müddet kumların altında kalmıştır. Bir azizin rüyasına giren Abdulvehhâb, o kişiye kendisini kumların içerisinden çıkarması talebinde bulunur. Sabah olduğunda o kişi arkadaşlarıyla birlikte giderek Abdulvehhâb’ın na’şını oradan çıkararak bir kayanın üzerine defnederler. Daha sonra kabrin üzerine bir türbe yaptırarak üzerine de bir alem korlar. Bundan sonra Müslümanlar burayı ziyaretgâh haline getirirler. 1160/1747 yılının sonu, Sultan Mahmud devrinde dönemin Sivas valisi olan Zaralızade Mehmed Paşa, bu türbeye büyük önem vermiştir. Vali ayrıca, türbenin kubbesini de kurşunla kaplattırmış ve beş vakit ezan okunabilmesi için yüksek bir minare yaptırmıştır. Ahmed Sûzî, bundan sonraki beyitlerde türbe için yaptıklarından dolayı vali Zaralızade Mehmed Paşa’ya hayır duada bulunur.

Eserin iki nüshası bulunmaktadır. Bunlardan biri Süleymâniye Kütüphanesi, H. Şemsi- F. Güneren Bölümü Nu. 11, 111b-114b varakları arasında diğeri ise bir hat levhası şeklindedir. Hat levhası şeklindeki nüsha Sivas, Yukarı Tekke’deki Abdulvehhâb Gâzî Camii’nin içerisinde, batı duvarında asılıdır. Bu nüsha İbrahim Yasak tarafından yayımlanmıştır (2010).

Şairin biyografisi için bk. “Sûzi.” Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/suzi