ŞERH-İ GÜLŞEN-İ RÂZ (BABA NİMETULLAH)
tasavvufî şerh
Baba Nimetullah, Nimetullah Nahcıvanî (d. ?/? - ö. 920/1514)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Mahmûd-ı Şebüsterî’nin kaleme aldığı Gülşen-i Râz adlı tasavvufî manzum eserin mufassal mensur şerhidir. Hicri dokuzuncu yüzyılda yazılan bu kâmil şerhte Ni‘metullâh-i Nahcuvânî tasavvuf yoluna yeni girmiş kimselere hitap etmiş, tasavvuf umdelerinin izahını, sûfilerin irfan ve idrak derecelerini beyan etmiş, mutasavvıfların kaş, göz, şarap, mum ve meyhane ile hangi manaları kastettiklerini ifade etmiştir. Vahdet-i vücûd anlayışını ve mecazları tahlil eden bu eser Kur’an-ı Kerim, hadisler ve Mevlânâ Mesnevî’sinden sonra sürekli müracaat edilen eserler arasında yer almıştır. Nahcuvânî eserinde edebî sanatlardan, Arapça terkiplerden, Arapça atasözleri ve şiirlerden, ayet ve hadislerden, mutasavvıfların sözlerinden, hikâyelerden, peygamber kıssalarından, mutasavvıfların hikayelerinden, dinî rivayetlerden, büyüklerin sözlerinden, felsefî, kelâmî ve astronomi ıstılahlardan istifade etmiştir. Nahcuvânî eseri şerh etmeden önce süslü bir mukaddime yazmış, burada dönemin tasavvuf düşüncesini ifade etmiş, daha sonra Gülşen-i Râz’ı bazen mısra mısra bazen de beyit beyit şerh etmiş, kendisinden önce yazılan şerhlerden büyük oranda etkilenmiş, diğer şerhlerden farklı olarak az sayıdaki şiirden iktibas yapmıştır. Manayı lafza kurban etmeyen müellif eseri şerh ederken her fırsatta Muhyiddin İbnü’l-Arabî’nin vahdet-i vücûd nazariyesini işlemiştir. Muhakkiklerin nazarında makbul görülen eserde sade, basit ve akıcı bir dil kullanılmamış, ağır, uzun ve girift cümlelere yer verilmiştir. Üçte biri Arapça ibarelerden oluşan şerhin bir nüshası Süleymaniye Kütüphanesi Lala İsmail Paşa nr. 168 numarada kayıtlıdır.

Şairin biyografisi için bk. “Baba Nimetullah, Nimetullah Nahcıvanî”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/baba-nimetullah-nimetullah-nahcivani

Eserden Örnekler



Kaynakça


Fîrûz Merdânî (1397). “Mu’arrifî-i Şeyh Bâbâ-i Nahcivânî ve Berresî-i ‘anâsır-i Sebkî ve Muhtevâî-i Nüsha-i Hettî-i Şerh-i Gülşen-i Râz-i Vey”, Neşriyye-i Nesr-i Pejûhî-i Edeb-i Fârsî. 43/21: 155-175.

Kurt, Yaşar (1998). Nahcuvanî ve Tasavvufi Tefsiri. Doktora Tezi. Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi.

Kurt, Yaşar (2013). “Nimetullah bin Mahmud”. İslam Ansiklopedisi. C.33. İstanbul: TDV Yay. 132-133.


Atıf Bilgileri


Kaska, Çetin. "ŞERH-İ GÜLŞEN-İ RÂZ (BABA NİMETULLAH)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/serh-i-gulsen-i-raz. [Erişim Tarihi: 08 Temmuz 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 EL-FEVÂTİHU'L-İLÂHİYYE VE'L-MEFÂTÎHU'L-GAYBİYYE EL-MÛDIHATÜ Lİ'L-KUR'ÂNİYYE VE'L-HİKEMİ'L-FURKÂNİYYE (BABA Nİ'METULLÂH) Baba Ni‘metullâh b. Mahmûd en-Nahcuvânî Dr. Çetin Kaska
Görüntüle
2 HİDÂYETÜ'L-İHVÂN (BABA NİMETULLAH) Baba Nimetullah, Nimetullah Nahcıvanî Doç. Dr. Parvana Bayram
Görüntüle
3 TERCÜME-İ NAKŞ-I FÜSÛS VEYA HÂŞİYE ALÂ FÜSÛSİ'L-HİKEM (BABA NİMETULLAH) Baba Nimetullah, Nimetullah Nahcıvanî Doç. Dr. Parvana Bayram
Görüntüle
4 HÂŞİYE ALÂ TEFSİRİ'L-BEYZAVÎ (BABA NİMETULLAH) Baba Nimetullah, Nimetullah Nahcıvanî Doç. Dr. Parvana Bayram
Görüntüle
5 GÜLŞEN-İ RÂZ ŞERHİ (BABA NİMETULLAH) Baba Nimetullah, Nimetullah Nahcıvanî Doç. Dr. Parvana Bayram
Görüntüle
6 MENÂKIBÜ’L-ÂRİFÎN (EFLÂKÎ) Eflâkî, Eflâkî Dede, Eflâkî Ahmed Ârifî, Ârifî Doç. Dr. Mehmet Ünal
Görüntüle
7 MEVHÛB-I MAHBÛB (ŞEYHOĞLU) Şeyhoğlu, Baba Yusuf Sivrihisarî Araş. Gör. Harun ALKAN
Görüntüle
8 MÜNYETÜ'L-EBRÂR VE GUNYETÜ'L-AHYÂR (ABDURRAHÎM) Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân Dr. Öğr. Üyesi Abdullah Taha Orhan
Görüntüle
9 TABSİRATÜ’L-MÜBTEDİ VE TEZKİRETÜ-İ-MÜNTEHİ (KONEVÎ) Konevî, Sadreddin Doç. Dr. Mevlüt Gülmez
Görüntüle
10 KİTÂBÜ’L-MÜNTEHÂ EL-MÜŞTEHÂ ALE’L-FÜSÛS (AHMED BÎCÂN) Ahmed-i Bîcân, Ahmed Bîcân, Yazıcıoğlu Ahmed Bîcân, Şeyh Ahmed Bîcân Efendi bin Sâlih Efendi, Ahmed İbnü’l-Kâtib Dr. Mehmet Bilal Yamak
Görüntüle
11 RİSÂLE-İ ZİKRULLAH (AKŞEMSEDDİN) Akşemseddin, Şemseddin Muhammed Araş. Gör. Harun ALKAN
Görüntüle
12 MİSBÂHU’L-ÜNS BEYNE’L-MA’KÛL VE’L-MEŞHÛD FÎ-ŞERHİ MİFTÂHİ’L-GAYB (FENÂRÎ) Fenârî, Mollâ Fenârî, Şemseddîn Muhammed b. Hamza, Şemseddîn Muhammed Efendi Diğer Edibe Taş
Görüntüle
13 ŞERH-İ HADİS-İ ERBÂİN (SOMUNCU BABA) Somuncu Baba Prof. Dr. Enbiya Yıldırım
Görüntüle
14 ZİKİR RİSÂLESİ/ KELİME-İ TEVHİD ZİKRİ RİSÂLESİ (SOMUNCU BABA) Somuncu Baba, Hamîdüddîn-i Aksarâyî Diğer Tuğba Nurlu Ertürk
Görüntüle
15 KÂŞİFÜ'L-ESTÂR AN VECHİ'L-ESRÂR (ŞEYH HÂMİD-İ VELÎ) Şeyh Hâmid-i Velî Öğretmen TALAT OLGUN
Görüntüle