Halit Ziya Uşaklıgil'in 1893-1895 yılları arasında Fransız edebiyatından tercüme ettiği hikâyelerle kendi hikâyelerini yayımladığı dört ciltlik eser. Birinci cilt tamamen yabancı yazarlardan yapılan tercümeleri içermektedir: Birinci ciltte (1893, 183 s.) Emile Zola, Jules Clarétie (2 hikâye), Gustave Droz, Guy de Maupassant (2 hikâye), François Copée ve Hector Malot'tan tercüme edilmiş toplam sekiz hikâye yer almaktadır. İkinci ciltte (1894, 166 s.) ise Emile Zola, François Coppée, Catulle Mendes, Léon de Tinseau'dan tercüme edilmiş dört hikâyenin yanında Halid Ziya'nın da "Leke" ve "Sıdıka" başlıklı iki hikâyesi bulunmaktadır. Serinin üçüncü cildinde Arsene Houssaye, Léon de Tinseau, Aurélien Scholl (2 hikâye), François Coppée, André Theuriet'den tercüme edilen hikâyelerle birlikte Halit Ziya'nın "İki Dost" ve " "İhtiyarın Bayramı" başlıklı iki hikâyesi yer almıştır. Son ciltte tercüme hikâyelerin sayısı dörde inerken Halit Ziya'nın hikâyelerinin sayısı bu defa dörde yükselmiştir. Hikâyeleri tercüme edilen yazarlar şunlardır: Guy de Maupassant, Alphonse Daudet, Théodore de Banville ve Gustave Droz. Halit Ziya'nın hikâyeleri ise "Mükâfat", "Halka", "Çirkin Kız", "Canbaz Kız" başlıklarını taşır.

Görüldüğü gibi Halit Ziya'nın her yazardan birer hikâye tercüme etmek yerine bazılarından birden fazla hikâye tercüme etme yoluna gittiği görülmektedir. Bu açıdan bakıldığında Guy de Maupassant ve François Coppée'den üçer; Emile Zola, Gustave Droz, Jules Clarétie, Léon de Tinseau, Aurélien Scholl'dan ikişer ve diğerlerinden de birer olmak üzere eserde toplam 22 hikâye tercümesi yer almaktadır. Son üç ciltteki Halit Ziya'ya ait sekiz hikâyeyle birlikte toplam hikâye sayısı otuza yükselmiş olmaktadır.

Halit Ziya’nın yazar tercihlerine bakınca Maupassant ve Coppée’den üç, Emile Zola’dan iki hikâye tercüme etmesi oldukça olağan bir durumdur. Ancak Gustave Droz, Jules Clarétie, Léon de Tinseau, Aurélien Scholl'dan ikişer hikâye tercüme edip Alphonse Daudet ve Goncourt Kardeşler’den hiç hikâye tercüme etmemiş olması şaşırtıcıdır. Çünkü Halit Ziya yukarıda saydığımız iki hikâyesi tercüme edilen yazarlardan sonraki dönemde yazdığı Sanata Dair ve kitaplarına girmemiş makalelerinde hiç bahsetmeyecektir. Diğer taraftan gerek Sanata Dair’de gerekse diğer makalelerinde büyük hayranlıkla bahsettiği Alphonse Daudet’ten bir, yine anı şekilde en çok etkilendiği yazarlar arasında saydığı Goncourt Kardeşler’den hiçbir hikâye tercüme etmemiş olması düşündürücüdür. Hikâyelerin seçimi ile alakalı olarak Halit Ziya’nın herhangi bir açıklaması yoktur. Buradan bu seçimlerde Fransızca hocasının etkili olabileceği ihtimali ortaya çıkmaktadır. Aksi takdirde zaman içinde Halit Ziya’nın düşüncelerinde bir değişikliğin olduğunu düşünmek gerekecektir.

Halit Ziya’nın kendi hikâyeleri önce gazete ve dergilerde yayımlanmış olup daha sonra bu kitaba girmiştir. Diğer taraftan bu hikâyeler yazarın kısa hikâye tarzında kaleme aldığı ilk hikâyeler olarak da düşünülebilir.

Yazarın biyografisi için bk. “Halit Ziya Uşaklıgil”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/usakligil-halit-ziya