- Yazar Biyografisi (TEİS)
Nebîl, Mehmed Nebîl Bey, Hâfız Mehmed Nebîl Bey, Nebîl Bey - Madde Yazarı: Prof. Dr. Fatma Sabiha Kutlar Oğuz
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Divan
- Yayın Tarihi:14/11/2021
KÜLLİYÂT-I MÎR NEBÎL (NEBÎL)
şiirlerNebîl, Mehmed Nebîl Bey, Hâfız Mehmed Nebîl Bey, Nebîl Bey (d. 1258/1842-43 - ö. 1307/1890)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Şair Mehmed Nebîl Bey’in torunu Mehmed Nebîl’in şiirlerinin toplandığı eser. Nebîl Bey’in torununun eşi Trabzonlu Hammâmî-zâde İhsân Bey’in verdiği İbnülemîn’e verdiği bilgiye göre vefat ettiğinde ailesinden kimse yanında olmadığı için şairin eserleri yabancı ellere geçmiştir. Şiirlerinden bir kısmı ise dostlarından rüsumat memuru Vâsıf Bey tarafından Külliyât-ı Mîr Nebîl adıyla toplanmış, daha sonra şairin oğlu Gâlib Bahtiyâr Bey’e verilmiştir. Eser 124 büyük sayfadır. Her sayfasında 25 beyit olmak üzere toplam 2793 beyit vardır. Bazı evraklardan ve kitaplardan istinsah edildiği anlaşılan Külliyât, bir tevhid ve na’t ile başlamaktadır. Ardından “Mukaddime-i Hikâyet-i Dil” serlevhası ile 476 beyti havi Hicr ü Visâl unvanlı mesnevi ile devam etmektedir. 1299’da tamamlanan bu manzumede 16 gazel mevcuttur. Bunların yanı sıra Külliyât'ta karışık surette “40 gazel, 2 mersiye, bir kısmı hiciv ve hezl 44 terci-i bend, tahmis vb. ile yine bunun gibi 16 manzume, 30 tarih, 11 şarkı, 37 kıt’a, 12 müfred yer almaktadır (İnal 2000: 1572-1573). Eldeki metinleri şairin, külfetsiz bir dille âşıkane ve rindane nitelikli şiirler kaleme aldığını göstermektedir.
Külliyât'ın bugün nerede olduğu bilinmemektedir. Külliyât’a dâhil edildiği belirtilen Hicr ü Visâl’in müstakil bir nüshası Hâfız Mehmed Nebîl Bey adına Türk Dil Kurumu Kütüphanesi A/91'de kayıtlıdır. Bu mesnevi üzerine inceleme ve çeviriyazılı metinden oluşan bir çalışma yapılmıştır (Kutlar Oğuz 2014).
Şairin biyografisi için bk. “Nebîl, Mehmed Nebîl Bey, Hâfız Mehmed Nebîl Bey, Nebîl Bey”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nebil-mehmed-nebil-bey-hafiz-mehmed
“Hicr ü Visâl (Nebîl)” için bk. Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü. http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/hicr-u-visal-nebil
Eserden Örnekler
Gazel
Zât-ı vahdedden nişândır vech-i pâk-i dil-rübâ
Kavs-i kudretden bedeldir ebruvân-ı meh-likâ
Tîr-i ser-tîz-i kazâdır gamze-i dil-dûzlar
Çeşm-i mahmûr üzre olmuş her biri ayn-ı belâ
Gonceler açmış o nahl-i nev-şüküfte al al
Turresi olmuş o bâğ-ı hüsne bir zıll-ı hümâ
Kâmeti tûbâ-yı vuslatdır hırâmı fitne-hîz
Sâ’id-i sîmînidir şâh-ı gül-i hayret-fezâ
Nâfesinden âhuvân-ı Çîn olalar hisse-çîn
Hırz-ı cân eyler anınçün miski hep bay ü gedâ
Hâsılı bir heykel-i nûr-ı mücessemdir Nebîl
Bî-kusûr anı Hudâ halk eylemiş ser-tâ-be-pâ (İnal 2000: 1573)
Tahmîs
I
Açıl ey gonce-i ne’şküfte zeyn et bezm-i gülzârın
Görünce şevke gelsin andelîb-i mest-i dîdârın
Ki sensin şehriyâr-ı devleti bu bâğ-ı ezhârın
Sehâb-ı zülfünü ref’ et görünsün mâh ruhsârın
N’olur sâyende çeşmi rûşen olsun âşık-ı zârın
(...)
IV
Kalır mı bâde-i aşkın içenler vâdî-i gamda
Bulur mu zevk-i dîğer olsa da ger meclis-i Cem’de
Sorar mıydı görüp Leylâ’sını Mecnûn bu demde
Aceb Şîrîn’in eyler miydi nâmın yâd âlemde
Egerçi kûh-ken bilseydi şîrînî-i güftârın
VI
Dehen-bâz-ı fesâhatdır nigâhın lâl ü mebhûta
Aceb Îsâ mısın indin semâdan sahn-ı nâsûta
Kalır câdû-yı sihr-âmîzler yanında fertûte
Edersen azm-i Bâbil öğredir Hârût ü Mârût’a
Rumûz-ı fenn-i sihri çeşm-i şehlâ-yı füsûn-kârın
VII
Nebîlâ haddini bil de tecâvüz eyleme haddi
Nazîr olmaz bu şi’r-i pâke işte söz budur ciddî
Olur engüşt-nümâ-yı hayret elbet Hâce-i Vecdî
Yanında mu’teberdir şâ’irân-ı asrın ey Hamdî
Misâl-i kâgıd-ı zer nüsha-i rengîn-i eş’ârın (Kutlar Oğuz 2014: 560-561).
Kaynakça
Hâfız Mehmed Nebîl Bey. Hicr ü Visâl Mecmû’ası. Türk Dil Kurumu Kütüphanesi A/91.
İnal, İbnü’l-Emin Mahmud Kemal (2000). Son Asır Türk Şairleri (Kemâlü'-Şuarâ). C. III. (hzl. H. Özcan). Ankara: AKM Yay.
Kutlar Oğuz, Fatma Sabiha (2014). "Mehmed Nebîl Bey ve Hicr ü Visâl’i". Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9 (12): 501-562.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | MECMÛ’A / [DÎVÂNÇE] (NEBÎL) | Nebîl, Mehmed Nebîl Bey, Hâfız Mehmed Nebîl Bey, Nebîl Bey | Prof. Dr. Fatma Sabiha Kutlar Oğuz Tuba Durmuş |
Görüntüle | ||
2 | HİCR Ü VİSÂL (NEBÎL) | Nebîl, Mehmed Nebîl Bey, Hâfız Mehmed Nebîl Bey, Nebîl Bey | Prof. Dr. Fatma Sabiha Kutlar Oğuz |
Görüntüle | ||
3 | DİVANÇE (VÂZIH) | Mustafâ Vâzıh | Araş. Gör. Giyasi BABAARSLAN |
Görüntüle | ||
4 | MEVRİDÜ’L-VÜSÛL FÎ MEVLİDİ’R-RESÛL (İBRÂHÎM ZİKRÎ) | İbrâhîm Zikrî | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle | ||
5 | ED-DÜRERÜ'L-MÜNTAHABÂTÜ'L-MENSÛRE FÎ ISLÂHİ'L-GALATÂTİ'L-MEŞHÛRE / GALATÂT-I HAFÎD EFENDİ | Hafîd, Mehmed Hafîd Efendi | Doç. Dr. Ramazan Ekinci |
Görüntüle | ||
6 | TARÎKÜ'L-İHTİSÂR | Nûrî, Osman Hanyevî | Prof. Dr. Orhan Kurtoğlu |
Görüntüle | ||
7 | TUHFETU SABRÎ AN-LİSÂNİ BULGARÎ | Mehmed Sabrî | Dr. Öğr. Üyesi Özkan Uz |
Görüntüle | ||
8 | RAVZ-I VERD | Şâkir, Ahmed Paşa | Prof. Dr. Ramazan Sarıçiçek |
Görüntüle | ||
9 | KENZ-İ FUSAHÂ (ABBAS KEMÂL EFENDİ) | Abbas Kemâl Efendi, Kerküklü | Diğer Öznur ÖZER |
Görüntüle | ||
10 | DÎVÂN (ABDÎ) | Abdî, Abdülkerîm Abdî Efendi | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
11 | MEVLİD (ABDÎ) | Abdî | Doç. Dr. Hasan Kaya |
Görüntüle | ||
12 | DÎVÂN (ABDÎ) | Abdî, Şarkîkarahisarlı | Dr. Hacer SAĞLAM |
Görüntüle |