FÜRKAT-NÂME (ÂŞIK)
âşıkane mesnevi
Âşık Paşa, Âşık (d. 670/1271-72 - ö. 13 Safer 733/3 Kasım 1332)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Âşık Paşa'nın mesnevi tarzında kaleme aldığı eser. Berlin Kraliyet Müzesi Kütüphanesi, 337 numarada bir mecmuanın içinde yer alan manzume, yirmi sekizer beyitten oluşan iki bölümden meydana gelmektedir. Âşık Paşa, metni “mefâ’îlün mefâ’îlün fe’ûlün” kalıbıyla yazmış ve Fürkat-nâme başlığını vermiştir. Ancak mesnevinin tamamının Âşık Paşa'ya aidiyeti konusunda şüpheler bulunmaktadır (Tavukçu 1995: 50-55).

Fürkat-nâme, sevgiliye selâm ve canını onun uğruna feda etme fikriyle başlamaktadır. Şair, gece ve gündüz avare bir şekilde yürüdüğünden, ayrılığın kendisine lâyık olmadığından, canının sevgilinin saçında asılı bulunduğundan, dilinin zikrinde ve gönlünün fikrinde daima onun olduğundan, vuslatından ayrılığın kendisine yaraşmadığından, sevgilinin cevrinin fazlalığından, ah ettiğinden bahsederek “özlem ateşinin kendisini yakmamasını ve canının bu ayrılığa tahammül edemeyeceğini” ifade eder. İlk yirmi sekiz beyitlik kısım “ne müşkil” redifiyle altı beyitten oluşan bir gazelle tamamlanmakta, ikinci yirmi sekiz beyitlik kısım bu gazelin akabinde yer almaktadır. Ayrılık konusuna devam edilen diğer kısımda şair, sevgiliden bir günlük ayrılığın bin yıla bedel olduğundan, Allah’a yalvararak sevgilinin vuslatına nail olmanın mümkün olabileceğinden, ahının yâre tesir etmediğinden, aşk sevdasının başından gitmediğinden, sevgilin hayalinin gönlünde, adının dilinde olduğundan ve Allah’ın iki dünyada sevgilinin muradını vermesinden bahseder. Ayrıca gözünden kanlı yaş döktüğünü, iniltisinden dağ ve taşın inlediğini, neye baksa sevgiliyi gördüğünü de belirtir.

Sade ve açık bir dil ve üslubu sahip olan Fürkat-nâme, Orhan Kemal Tavukçu tarafından tespit edilmiş ve neşredilmiştir (1995).

Şairin biyografisi için bk. “Âşık Paşa”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/asik-pasa-asik 

Eserden Örnekler


Fürkat-nâme'den

Selâm olsun sana cân u cihânum

Fidâ olsun sana rûh-ı revânum


Selâm olsun eyâ sevgülü yârüm

Yüzün görmeyeli gitdi karârum


Selâmdan sonra ma’lûm ola yâre

Ki yürürem dün ü gün uş âvâre


Revâ mıdur bu biz bî-çâre iy şâh

Düşüben senden ayru eyleye âh (Tavukçu 1995: 52)

Kaynakça


Köksal, Mehmet Fatih, “Âşık Paşa”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/asik-pasa-asik [Erişim tarihi: 04.09.2022]

Tavukçu, Orhan Kemal (1995). “Aşık Paşa’nın Bilinmeyen Bazı Gazelleri ve Bir Mesnevisi”. Yedi İklim, 9 (62): 51-55.

Tavukçu, Orhan Kemal (2004). “Türk Edebiyatında Firâk-nâme Adlı Eserler”. Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi, (10): 92-96.

Tavukçu, Orhan Kemal (2007). “Ayrılığın Terennümü: Eski Türk Edebiyatında Firâk-nâmeler”. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 5 (10): 201-202.

Atıf Bilgileri


KONCU, Hanife. "FÜRKAT-NÂME (ÂŞIK)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/furkat-name-asik. [Erişim Tarihi: 19 Mayıs 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 GARÎB-NÂME (ÂŞIK) Âşık Paşa, Âşık Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle
2 FAKR-NÂME (ÂŞIK) Âşık Paşa, Âşık Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle
3 VASF-I HÂL (ÂŞIK) Âşık Paşa, Âşık Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle
4 HİKÂYE (ÂŞIK) Âşık Paşa, Âşık Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle
5 KELÂM-I ÂŞIK PAŞA (ÂŞIK) Âşık Paşa, Âşık Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle
6 KÎMYÂ RİSÂLESİ (ÂŞIK) Âşık Paşa, Âşık Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle
7 ELİF-NÂME (ÂŞIK) Âşık Paşa, Âşık Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle
8 RİSÂLE FÎ BEYÂNİ’S-SEMÂ’ / SEMÂ’ RİSÂLESİ (ÂŞIK) Âşık Paşa, Âşık Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle
9 CÂMASB-NÂME (ABDÎ) Abdî, Mûsâ Prof. Dr. Müjgân Çakır
Görüntüle
10 TERCÜME-İ KASÎDE-İ BÜRDE (ABDURRAHÎM) Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân Doç. Dr. Bünyamin Ayçiçeği
Görüntüle
11 RİSÂLE Fİ’L-MEBDE’İ VE’L-MA’ÂD (ABDURRAHÎM) Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân Öğretmen Ece Ceylan
Görüntüle
12 NEKÂVETÜ’L-EDVÂR (HÂCE ABDÜLAZÎZ) Abdülazîz, Abdülkâdir-zâde, Hâce Abdülazîz, Usta Abdülazîz Doç. Dr. Recep Uslu
Görüntüle
13 DÎVÂN (ADLÎ) Adlî, Sultân Bâyezîd-i Velî bin Fâtih Sultân Mehmed Prof. Dr. YAVUZ BAYRAM
Görüntüle
14 DÎVÂN-I TÜRKÎ (ADNÎ) Adnî, Mahmûd Paşa Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren
Görüntüle
15 DÎVÂN-I FÂRİSÎ (ADNÎ) Adnî, Mahmûd Paşa Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren
Görüntüle
16 DÎVÂN (ÂFİTÂBÎ) Âfitâbî Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
17 DÎVÂN (ÂHÎ) Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend Doç. Dr. Osman Kufacı
Görüntüle
18 HÜSREV Ü ŞÎRÎN (ÂHÎ) Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle