Ahmed Resmî Efendi'nin (d. 1112/1700-01- ö. 1197/1783) reisülküttâbların biyografilerine dair eseri. Resmî Efendi, giriş kısmında eseri yazmaya karar vermesini, iki defa reisülküttâblık yapmış olup o sırada artık hayatta bulunmayan kayınpederi el-Hâc Mustafa Efendi’ye duyduğu hürmetle açıklamıştır. Ayrıca eseri yazarken, Osmanzâde Tâib Ahmed’in sadrazamların hal tercümelerini içeren Hadîkatü’l-Vüzerâ’sını kendisine örnek aldığını da belirtmiştir. Eserin ilk telif tarihi 1750’dir. Bir mukaddimenin ardından bu ilk telif, Koca Nişancı Celâlzâde Mustafa Çelebi’den (975/1567) başlamak üzere Râgıb Mehmed Paşa’ya (1176/1763) kadar 64 reisülküttâbın hal tercümesini içermektedir.

Eserin hâtimesinde Resmî Efendi, son Emevî Halifesi II. Mervân’ın hizmetinde kâtiplik görevinde bulunan Abdülhamîd el-Kâtib’in kâtiplik görevinin öneminden, sorumluluklarından ve inşa kaidelerinden söz ettiği Edebü’l-Kâtib adlı risalesinin Türkçe tercümesine yer vermiştir. Bu haliyle eseri müellif, o esnada Rakka valisi bulunan Râgıb Mehmed Paşa’ya takdim etmiştir. Kendisine sunulduğunda Râgıb Paşa, esere müellif tarafından verilmiş olan Halîkatü’r-Rü’esâ ismini, Sefînetü’r-Rüʼesâ’ya tebdil etmiştir. Bundan sonra eserin, “reisler topluluğu” gibi bir mana verebileceğimiz Halîkatü’r-Rüʼesâ yerine, “reislerin gemisi” manasındaki bu ikinci isimle anılması yaygınlık kazanmıştır. Eserin muhtelif nüshalarında görülen Hadîkatü’r-Rüʼesâ ismi ise muhtemelen Hadîkatü’l-Vüzerâ’nın eser üzerindeki tesirinden kaynaklanan bir yanılgı neticesi ortaya çıkmıştır. Sonradan Resmî Efendi, Nailî Abdullah Efendi ile el-Hâc Abdî Efendi’nin hal tercümelerini eklemek suretiyle eserini 1753 yılına kadar getirmiştir. Ardından bir küçük ek daha yaparak 1764’teki ölümü ile son bulmak üzere el-Hâc Abdî Efendi’nin ikinci reisülküttâblık dönemini de esere dâhil etmiştir. Ayrıca eserin müellif hattı nüshasında bulunan çeşitli kenar notları ve tashihlerden (Râgıb Paşa Ktp., Reisülküttâb, nr. 639), Resmî Efendi’nin Halîkatü’r-Rüʼesâ üzerindeki mesaisinin neredeyse hayatının sonuna kadar devam ettiği anlaşılmaktadır. Eseri telif ettiği sırada Başmukataa’da kalem âmiri olan Resmî’nin, görevinin sağladığı imkânla birtakım Divan-ı hümayun kayıtlarına bizzat erişebilmiş ve bunları eserinde değerlendirmiş olduğu anlaşılmaktadır. Nitekim eserde, Hasan Hükmî’nin hal tercümesinin hemen arkasından, onun 1601’de şehnâmeci tayin edilmesine dair menşurun suretini vermiş olduğu dikkati çekmektedir. Halîkatü’r-Rü’esâ’nın diğer kaynakları arasında kroniklerden Târîh-i Nişâncı, Künhü’l-Ahbâr, Târîh-i Selânikî, Mirʼât-ı Kâʼinât, Nuhbetü’t-Tevârîh, Hasanbeyzâde Târîhi, Târîh-i Âsım ve Silahdar Fındıklılı Mehmed Ağa’nın Nusretnâme’si; biyografi kitaplarından ise Şakaʼiku’n-Nuʻmâniyye ile Atâî ve Uşşâkîzâde zeyilleri, Kınalızâde’nin Tezkiretü’ş-Şuʻarâ’sı, Kafzâde Fâizî’nin Zübdetü’l-Eşʻâr’ı ve Keşfü’z-Zünûn bulunmaktadır. Ayrıca müellifin, biyografilerden hariç, reisülküttâblığın tarihçesinden bahsettiği “mukaddime”de Koca Hüseyin Efendi’nin Bedâyiʻü’l-Vekâyiʻ’inden ve resmî tarihçiliğin önemine değindiği bir “istitrâd”da ise Hoca Saʻdeddîn’in Tâcü’t-Tevârîh’inden nakilde bulunmuş olduğu görülmektedir.

Eserin Süleyman Fâik Efendi (ö. 1254/1838) tarafından yapılmış bir zeyli vardır. Ahmed Resmî’nin biyografisini verdiği son reisülküttâb olan Abdî Efendi’yi tekrar ele alarak zeyle başlayan Süleyman Fâik, toplamda 47 reisülküttâbı daha ekleyerek eseri 1831 senesine kadar getirmiştir. Süleyman Fâik’nin bu zeyli ile birlikte Halîkatü’r-Rü’esâ, 1269 (1853)’da İstanbul’da taş baskı olarak basılmıştır. Harf hatası neticesinde eserin isminin yanlışlıkla Halîfetü’r-Rüʼesâ’ya dönüştüğü bu baskının ön söz ve indeks ilaveli bir tıpkıbasımı da vardır (İlgürel vd. 1992). Ancak Halîkatü’r-Rü’esâ üzerinde yapılacak sıhhatli bir çalışma, matbu nüshada bulunmayan birtakım kenar notları ve ilaveler içeriyor olması bakımından eserin müellif hattı nüshasının mutlaka dikkate alınmasını gerektirmektedir.

Müellifin biyografisi için bk. "Rasmî, Ahmed". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/resmi-resmi-ahmed-pasazade