- Yazar Biyografisi (TEİS)
Mustafa b. Ahmed el-Bosnevî - Madde Yazarı: Doç. Dr. KENAN MERMER
- Eser Yazılış Tarihi:17. yüzyıl
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Divan-Tekke Edebiyatı
- Dönemi:17. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum-Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Dinî-Tasavvufî-Ahlaki Eser
- Yayın Tarihi:01/02/2022
ZÜBDETÜ'Ş-ŞURÛHI'T-TÜRKİYYE (MUSTAFA bin AHMED el-BOSNEVÎ)
Kasîde-i Bürde şerhiMustafa b. Ahmed el-Bosnevî (d. ?/ ?-ö.1702)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Müfredattan mürekkebata, kelimelerin anlamından cümle dizilimine, belagat ilmi açısından lafzi ve manevi sanatların tespit ve tahliline doğru giden klasik usûlle yapılmış Kasîde-i Bürde şerhi.
Mustafa b. Ahmed el-Bosnevî’nin bu şerhi, 121 varaktan müteşekkil olup tasavvufî remizler, yorumlamalar ve şerh tekniği açısından vasatın üzerinde bir şerh olarak kabul edilebilir. Bosnevî’nin, metnin murâdını anlamak yönündeki ifade ve yorumları kayda değer özellikler taşır. Şârihin üslûbu, klâsik şerh geleneği çizgisindedir. Öncelikle ilm-i lügat, sarf ve nahiv ekseninde değerlendirilen beyitler; “Mahsûl-i Beyt” başlığı altında, mana cihetinden incelenir. Şerhin ağırlık noktası, yani kemmiyetini oluşturan şeyler, daha çok sarf ve nahiv yani dilbilgisel ve sözdizim eksenlidir. Şerh, iktibâs ve istişhâdlar (=alıntılar ve tanıklar) açısından vasat bir seviyeye sahiptir. Farsça değil; Arapça merkezli bir istişhâd alanı görülür. Şârih, yalnızca birkaç defaya mahsus Farsça metinleri alıntılama noktasında; Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî’nin Mesnevî-i Ma‘nevî isimli eserinden ve Molla Cami' Dîvânı'ndan bir beyit alıntılamakla yetinmiştir. Ayrıca el-Bosnevî, bazı beyitlerin izahının, yalnızca ehl-i tarîk için algılanabilir olduğunu yani havâss için kayda geçirildiğini belirtir.
İlgili şerhin Balıkesir İl Halk Kütüphanesi 395 ve Sütlüce Dergâhı, Elif Efendi 107 numaralı tespit edilebilen iki nüshası bulunmaktadır.
Metin neşri daha önce yapılmayan eser Kenan Mermer tarafından incelenmiş ve tam transkripsiyonlu metni verilmiştir(2020).
Eserden Örnekler
Mahsûl-i Beyt: Zî-Selem olan mekânda sâkin ü mütemekkin, hem-sâyegân u ahibbâyı tezekkür itdügünden midür ki, gözünden akan yaşı kana karışdurdun? Ya‘nî nâzım-ı kasîde-i sedîde –rahimehu’llâh- vefret-i ‘ışk ve fevret-i şevkınden tahammül idemeyüp ve bir muhâtab bulamayup, kendü nefsinden kâ‘ide-i tecrîd üzerine bir muhâtab ihtirâ‘ idüp hıtâb ider ki: “Ey yâr-i mukâbil ü muhâtab! Eşk-i çeşmüni hûn ile halt itdügün mukarrer ü muhakkakdur; lâkin sebebi nedür? Âyâ mukaddemâ mekân-ı Zî-Selem’de iken beynüŋüzde ta‘âruf u ta‘âhüd olan ahibbânuŋ iştiyâkından anları tezekkür itdügün midür?” Beyt-i mezkûruŋ ma‘nâ-yı zâhirîsi budur; lâkin erbâb-ı hakîkat u ashâb-ı tarîkat katında, Selem ve Kâzıma ve İzam’dan murâd, fıtrat-ı ebdân ve ta‘alluk-ı ervâhdan mukaddem olan makâmât u hâlâtdur; ahbâb-ı ervâh ile ta‘âruf hâsıl idüp, ol makâmât u hâlâtı tezekkür ve hübûb-ı riyâh-ı lezzet-i rûhânî ve leme‘ân-ı envâr-ı ‘irfânîdür. (vr. 6b-7a)
Kaynakça
Mermer, Kenan (2020). Klâsik Şerh Geleneğinde Üslûp -Kasîde-i Bürde Örneği-. 2. Baskı. İstanbul: İz Yayıncılık.
Osmanzade Hüseyin Vassâf (2006). Sefîne-i Evliyâ. C. IV. (haz. M. Akkuş-A. Yılmaz). İstanbul: Kitabevi Yay.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | DÎVÂN (ABDÎ, HİMMET-ZÂDE ŞEYH ABDULLÂH EFENDİ) | Abdî, Himmet-zâde, Şeyh Abdullâh Efendi | Dr. Öğr. Üyesi Bekir Belenkuyu |
Görüntüle | ||
2 | GENCÎNE-İ İ'CÂZ (ABDÎ, HİMMET-ZÂDE) | Abdî, Himmet-zâde Şeyh Abdullâh Efendi | Araş. Gör. Emrah Baş |
Görüntüle | ||
3 | DÎVÂN-I LUGAZ (ABDÎ, HİMMET-ZÂDE) | Abdî, Himmet-zâde, Şeyh Abdullâh Efendi | Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN |
Görüntüle | ||
4 | DÎVÂN (BEHCETÎ HÜSEYİN EFENDİ) | Behcetî Hüseyin Efendi | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
5 | DÎVÂN (FASÎH, AHMED DEDE) | Fasîh, Ahmed Dede | Dr. Öğr. Üyesi GAMZE ÜNSAL TOPÇU |
Görüntüle | ||
6 | FARSÇA DÎVÂNÇE (FASÎH, AHMED DEDE) | Fasîh, Ahmed Fasîh Dede | Dr. Öğr. Üyesi Fatih Odunkıran |
Görüntüle | ||
7 | BEHİŞT-ÂBÂD (FASÎH, AHMED DEDE) | Fasîh, Ahmed Dede | Dr. Öğr. Üyesi Fatih Odunkıran |
Görüntüle | ||
8 | HÜSREV Ü ŞÎRÎN (FASÎH, AHMED DEDE) | Fasîh, Ahmed Dede | Dr. Öğr. Üyesi GAMZE ÜNSAL TOPÇU |
Görüntüle | ||
9 | MÜNŞE'AT (FASÎH, AHMED DEDE) | Fasîh, Ahmed Dede | Dr. Öğr. Üyesi GAMZE ÜNSAL TOPÇU |
Görüntüle | ||
10 | DÎVÂN (FENÂYÎ, CENNET MEHMED EFENDİ) | Fenâyî, Cennet Mehmed Efendi | Prof. Dr. ABDULLAH AYDIN |
Görüntüle |