La‘lî-zâde Abdülbâkî’nin, büyük dedesi Sarı Abdullah Efendi’nin sülûk hallerini, bayrâmî-melâmî geleneğin hususiyetlerini anlattığı kasidesine yazdığı zeyl. Sarı Abdullah Efendi, mensup olduğu Bayrâmî-Melâmî ekolün hususiyetlerini ve bazı tasavvufî kavramları, Meslekü’l-Uşşâk adlı kasidesinde 105 beyit hâlinde yazmıştır. Torunun çocuğu olan La‘lî-zâde Abdülbâkî Efendi de bu kasideyi 47 beyit halinde tezyil etmiştir. Müellif zeylini, Meslekü’l-Uşşâk kasidesiyle aynı şekilde mefâ‘îlün mefâ‘îlün mefâ‘îlün mefâ‘îlün vezniyle kaleme almıştır.

Abdülbâkî Efendi, Limni adasında sürgündeyken zeyli nasıl yazdığını eserinin içinde anlatmaktadır. Buradan eserin yazılış hikâyesi ve içeriğine dair bilgilere ulaşılabilmektedir (Ayçiçeği 2020: 22-23). Abdülbâkî Efendi, eserinde de yazdığı üzere Limni adasında sürgündeyken kendisine okuması için gönderilen İlâhiyât Mecmûası’ndaki dedesi Sarı Abdullah Efendi’ye ait kasideyi zeyl etmek istemiştir. Bu zeylde de Sarı Abdullah Efendi’nin mensup olduğu Bayrâmî-Melâmî tarikatının büyüklerinin isimlerini bir silsilenâme şeklinde zikretmeyi arzu etmiştir. Böylece okuyanlar, tarikat büyüklerinin kimler olduğunu öğrenmiş olacaktır.

La‘lî-zâde Abdülbâkî Efendi zeylin ilk 24 beytinde, büyük dedesi Sarı Abdullah Efendi’nin manevî şahsiyetinin yüceliğinden, zeyli büyük dedesinin manevî işaretiyle yazdığından, zamanın kutbunu bulmanın öneminden, kutupların Hz. Peygamber’in varisleri olduğundan bahseder. Ardından Hz. Peygamber’den Hz. Ali’ye geçen ve devam eden silsileyi 26-34. beyitler arasında şöyle sıralar: Hasan-ı Basrî, Habîb, Davud-ı Tâî, Marûf-ı Kerhî, Seriy, Cüneyd, Mümşâd, Ahmed-i Esved, Muhammed, Vecîhüddîn-i Kâdî, Ebu’n-Necîb, Kutbüddîn Ebherî, Rüknüddîn-i Nuhâsî, Şihâbüddîn-i Tebrîzî, Cemâlüddîn-i Tebrîzî, İbrahim-i Geylânî, Safiyyüddîn, Sadrüddîn, Alâüddîn.

Buraya kadar İran’daki ricalullahı saydığını bundan sonra da Anadolu’ya geçtiğini belirten La‘lî-zâde Abdülbâkî, 44. beyte kadar Anadolu’daki isimleri şöyle belirtir: Ebû Hamid-i Aksarâyî, Hacı Bayram-ı Velî, Emîr Sikkîn, İbn-i Yâmin-i Ayâşî, Pir Aliyy-i Aksarâyî, İsmail-i Maşûkî Efendi, Ahmed-i Sârbân, Hüsameddin-i Ankaravî Efendi, Şeyh Hamza Bâlî Efendi, Şeyh İdris-i Muhtefî, Hacı Kabâyî, Sütçü Beşir Ağa, Bursalı Seyyid Muhammed Hâşim, Seyyid Ali Gedâyî, Sadrazam Şehid Ali Paşa (Ayçiçeği 2014: 206-210; Er 2015: 400). Bunların ardından Abdülbâkî Efendi son dört beyitte, artık velâyet sırrının kimde olduğunun bilinmediğini ifade ederek Allah’a, zamanın sahibi olan zatı kendisine bildirmesi için dua eder. Zeyl, Bünyamin Ayçiçeği (2014) ve Şaban Er (2015: 400-404) tarafından yayımlanmıştır. 

Şairin biyografisi için bk. “Yetîmî, La'li-zâde Abdülbâkî”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/yetimi-lalizade-abdulbaki.