- Yazar Biyografisi (TEİS)
Şemsettin Sami - Madde Yazarı: Öğr. Gör. Abdullah Ezik
- Eser Yazılış Tarihi:1879
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yenileşme Dönemi Türk Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:İlmî-Ansiklopedik Edebî Eser
- Yayın Tarihi:29/08/2022
YER (ŞEMSETTİN SAMİ)
diğerŞemsettin Sami (d. 1 Haziran 1850 - ö. 18 Haziran 1904)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Şemsettin Sami’nin ilk kez 1879’da Cep Kütüphanesi’nden çıkan kitabı. Yer, pozitif bilimlerden “jeoloji” üzerine kurulu bir eserdir. Şemsettin Sami, Yer’de yeryüzünün oluşumu, insan için değeri, yer üzerine eski bilim insanlarıyla o günkülerin neler söylediği, yeryüzünün genişliği ve biçimi gibi birçok konu üzerinde durmuş, konuyu detaylı bir şekilde ele almaya özen göstermiştir. Tıpkı Cep Kütüphanesi’ndeki diğer eserler gibi bu kitabında da oldukça yalın bir dil tercih eden yazar, eserini bu konuya ilgi duyan okurlar için bir tür giriş kitabı olarak tasarlamıştır.
Yer'in girişinde öncelikle eserin adlandırma sürecine dikkat çeken Şemsettin Sami, bu çalışmasında bilhassa Türkçe hassasiyeti gözettiğini belirtir ve “küre-i arz” yerine “yer" ifadesini bilinçli olarak tercih ettiğini dile getirir. “Halkı bilinçlendirmek için” kaleme aldığı bu eserinde de sadelik konusunda dikkatli davranan yazar, Batılı kaynaklardan edindiği bilgileri oldukça sade bir şekilde Türkçeye aktarmaya özen göstermiştir.
Yer, şu bölümlerden meydana gelmektedir: “Yer Nedir?”, “Yerin Genişliği”, “Yer Hakkında Eskilerin Efkârı”, “Yer Hakkında Efkâr-ı İslamiye”, “Keşfiyât-ı Cedîde”, "Yerin Muallâk Durması, Suların Dökülmemesi ve Sair Şeylerin Düşmemesi”, “Yerin Cesâmetiyle Şekli”, ” Yeryüzü”, “Yerin İç Tarafı”, “Yer Canlıdır”, “Yerin İbtidâ Hali”, “Yerim Mübde-i ve Menşei”, “Teberrüd- Yerin Buhardan Mayi’ Haline Geçmesi-Kabuk Bağlaması”, “Kışr-ı Arzın Tabakat-ı Suret-i İnkısâmı”, “Müstehasât”, “Devr-i İncimâd”, “Arazi-yi Mâiyye”, “Sath-ı Arzın Tağyirât-ı Mütevelliyesi”, “Dağlar”, “Tebeddülât-ı Hâzıra”, “Suların Te’sirât-ı Hâzırası”, “Zelzele”, “Cevvi Hava Vukûâtıyla İnsan ve Hayvaların Te’sirâtı”, “Yerin İstikbâli”.
Yazarın biyografisi için bk. "Şemsettin Sami". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/semsettin-sami
Eserden Örnekler
"Yer nedir? Her kitabın unvan-ı mebhusun anhına delalet edecek surette olmak iktiza eder fikrindeyim. Bunun için yerden bahsedecek olan risaleye de “yer” kelimesinden başka bir unvan bulmaya hacet görmüyorum. Mutantan ve mescu tabirat-ı Arabiye taraftarlarının böyle iki harfli bir heceden ibaret Türkçe bir kelimenin bir kitaba ünvan olmasını hoş görmeyeceklerini, ve hiç olmazsa “küre-i arz” diyeceklerini biliyorum." (Şemsettin Sami 1879: 3).
Kaynakça
Akün, Ömer Faruk (1969). “Şemseddin Sami”. İslam Ansiklopedisi. C. 11. İstanbul: MEB Yayınları.
Alptekin, Turan (1989), “Kâmusu’l-A’lâm’dan Bugüne”. Hürriyet Gösteri (105). Ağustos.
Çalık, Etem (1996). Şemseddin Sami ve Medeniyyet-i İslamiyye. İstanbul: İnsan Yay.
Ezik, Abdullah (2022). Şemsettin Sami ve Yer. İstanbul: Alakarga Yayınları.
Levend, Agâh Sırrı (2010). Şemseddin Sami. İstanbul: Can Yay.
Şemsettin Sami (1879). Yer. Cep Kütüphanesi. İstanbul: Mihran Matbaası.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | LİSÂN (ŞEMSETTİN SAMİ) | Şemsettin Sami | Prof. Dr. Yüksel TOPALOĞLU |
Görüntüle | ||
2 | VİCDAN (ŞEMSETTİN SAMİ) | Şemsettin Sami | Prof. Dr. Yüksel TOPALOĞLU |
Görüntüle | ||
3 | TAAŞŞUK-I TALÂT VE FITNAT (ŞEMSETTİN SAMİ) | Şemsettin Sami | Prof. Dr. Yüksel TOPALOĞLU |
Görüntüle | ||
4 | İHTİYAR ONBAŞI (ŞEMSETTİN SAMİ) | Şemsettin Sami | Dr. Öğr. Üyesi Can ŞAHİN |
Görüntüle | ||
5 | GALATÉE (ŞEMSETTİN SAMİ) | Şemsettin Sami | Dr. Öğr. Üyesi Can ŞAHİN |
Görüntüle | ||
6 | SEYDİ YAHYA (ŞEMSETTİN SAMİ) | Şemsettin Sami | Prof. Dr. Yüksel TOPALOĞLU |
Görüntüle | ||
7 | BESA YAHUD AHDE VEFA (ŞEMSETTİN SAMİ) | Şemsettin Sami | Prof. Dr. Yüksel TOPALOĞLU |
Görüntüle | ||
8 | GAVE (ŞEMSETTİN SAMİ) | Şemsettin Sami | Prof. Dr. Yüksel TOPALOĞLU |
Görüntüle | ||
9 | ŞEYTANIN YÂDİGÂRLARI (ŞEMSETTİN SAMİ) | Şemsettin Sami | Dr. Öğr. Üyesi Can ŞAHİN |
Görüntüle | ||
10 | SEFİLLER (ŞEMSETTİN SAMİ) | Şemsettin Sami | Dr. Öğr. Üyesi Can ŞAHİN |
Görüntüle | ||
11 | ESÂTİR (ŞEMSETTİN SAMİ) | Şemsettin Sami | Prof. Dr. Yüksel TOPALOĞLU |
Görüntüle | ||
12 | EMSAL (ŞEMSETTİN SAMİ) | Şemsettin Sami | Prof. Dr. Yüksel TOPALOĞLU |
Görüntüle | ||
13 | LETÂİF (ŞEMSETTİN SAMİ) | Şemsettin Sami | Prof. Dr. Yüksel TOPALOĞLU |
Görüntüle | ||
14 | KAMUS-I FRANSEVÎ (ŞEMSETTİN SAMİ) | Şemsettin Sami | Prof. Dr. Yüksel TOPALOĞLU |
Görüntüle | ||
15 | ROBİNSON (ŞEMSETTİN SAMİ) | Şemsettin Sami | Dr. Öğr. Üyesi Can ŞAHİN |
Görüntüle | ||
16 | MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) | Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
17 | SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) | Abdülvehhâb, Bolulu | Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek |
Görüntüle | ||
18 | BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) | Ahmed Hamdi, Şirvânî | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
19 | LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) | Ahmed Lütfî Efendi | Diğer Hamza Havuz |
Görüntüle | ||
20 | LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) | Ahmed Vefîk Paşa | Diğer Hamza Havuz |
Görüntüle | ||
21 | ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) | Avnî, Yenişehirli | Dr. Bihter Gürışık Köksal |
Görüntüle | ||
22 | BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) | Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı | Prof. Dr. Mücahit Kaçar |
Görüntüle | ||
23 | HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) | Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
24 | SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) | Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
25 | SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) | Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey | Doç. Dr. Macit Balık |
Görüntüle |