- Yazar Biyografisi (TEİS)
Recaizade Mahmut Ekrem - Madde Yazarı: Doç. Dr. Selçuk Atay
- Eser Yazılış Tarihi:1874
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yenileşme Dönemi Türk Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Tiyatro
- Yayın Tarihi:26/05/2022
VUSLAT YÂHUT SÜREKSİZ SEVİNÇ (RECAİZADE MAHMUT EKREM)
dört perdelik dramRecaizade Mahmut Ekrem (d. 1 Mart 1847 - ö. 31 Ocak 1914)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Recaizade Mahmut Ekrem'in dram türünde yazmış olduğu eseri. Vuslat Yâhut Süreksiz Sevinç, Tevfik Efendi konağında küçük yaşta alınan Vuslat ile evin oğlu Muhsin Bey arasındaki aşk hikâyesini konu alır. Evin hanımı Naime’nin asla bir hizmetçi olarak davranmadığı Vuslat; piyano çalan, okuma yazma öğrenen bir genç kız olarak yetişir. Servinaz isimli cariyenin dedikodusuyla birbirinden ayrılmış olan iki genç birbirinden ayrılır. Küçük yaştan itibaren Muhsin Bey’le olan aşkları Vuslat’ın başka bir konağa satılması ile faciaya dönüşür. Tevfik Efendi hastalanarak yatağa düşen oğlunun derdini öğrenince derhâl Vuslat’ı aramaya koyulur fakat kızın iyi bir konağa değil, esir tüccarlarının eline düştüğünü öğrenir. Vuslat’ı satın alan Giritli Mustafa Bey, kızın hastalık sebebini öğrenince onu tekrar İstanbul’a gönderir. İki genç âşık birbirlerine kavuşurlar ancak kısa süre sonra ölürler.
Ekrem Bey, bir eseri doğrudan oyunlaştırmak ile adapte arasındaki tercih sebeplerinden birini de Vuslat yahut Süreksiz Sevinç adlı eserin mukaddimesinde belirtir. “Esası Fransızcadan alınmış olmakla beraber mevzuu da ahlak ve âdât-ı milliyemize tevfik kabul etmediğinden” (s.141) ibaresi aynı zamanda adapte bir eserin ne surette kabul edilebileceğini de göstermektedir. Buna rağmen “millî bir tiyatro tasvir ve tahriri”ni önemli gören sanatkâr Vuslat’ı yazma amacını ise orijinallik olarak gösterir ve şunları söyler:
“Şu Vuslat’ı neşre cesaretin gerek mevzuunca gerek ibarat ve efkâr ve teşbihatınca başka tiyatrolara nispet olunacak yeri bulunmadığına ve nezd-i erbab-ı kemalde sâir türlü binlerce kusuru zahir olacağına şüphe olmamakla beraber mütalaası insanı sıkacak kadar soğuk olmadığına emniyetim bulunduğu içindir.” (s.142)
Eserin ön sözünde birbirini tekrar eden eserlere ve bu eserlerin sıkıcılığına değinmiş olan ve bu itibarla tiyatronun ahlâken eğitici ve diğer taraftan eğlendirici olması gerektiğini düşünen sanatkârın Vuslat adlı eserinin, Namık Kemal’in Zavallı Çocuk (1873) adlı tiyatrosunu “takliden” yazıldığı da göz ardı edilmemelidir. Metin And’ın “duygusal ve evcil dram” kategorisine aldığı eser, döneminde pek çok eserin yazılmasına zemin hazırlamış ve Abdülhak Hamit’in İçli Kız’ıyla birlikte yeni bir türün edebiyatımıza yerleşmesini sağlamıştır.
Yazarın biyografisi için bk. “Recaizâde Mahmud Ekrem”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/mahmut-ekrem-recaizade
Eserden Örnekler
Muhsin: Valideciğim!.. Merhametli valideciğim!..
Naime Hanım: Valideciğin senin yoluna ölsün, söyle efendim!
Muhsin: Sana bir rüya söyleyeceğim… Ama ağlamazsan söylerim.
Naime Hanım: Ah! Ne diyeyim?.. Ben zati her dakika ağlıyorum. Evladını böyle keyifsiz gören analar elbette ağlar.
Muhsin: Demin bir rüya gördüm.
Nâyâb: İnşallah hayırdır! İnşallah hayırdır!
Muhsin: Ama ağlamayacaksınız… Rüyada ben ölmüşüm de… (Naime Hanım hüngür hüngür ağlamaya başlar) Ya ben size ağlamayın demedim mi?.. Öyle ise söylemem… Of!.. Ben bu gece pek fenayım. İçim pek mahzun… Allah hayırlar versin… Nâyâb!.. Ben yatayım… Şu yastıkları… düzelt.
Nâyâb: Peki aslanım (Nâyâb yastıkları düzeltir, Muhsin yatar)
Nâyâb: (Naime Hanım’a) Yine cayır cayır yanıyor. Hekim de nasıl şey?.. Hiç ilaç vermedi… Adam hiç olmazsa ateşini alacak bir şey vermez mi?.. Bu hekim pek fena…
Naime Hanım: (Gizlice) Gönül hastasına hekim ne yapsın?.. Ona hekim Vusllat… O da bulunamıyor (Recaizâde Mahmut Ekrem 1997: 216-217).
Kaynakça
And, Metin (1972). Tanzimat ve İstibdat Döneminde Türk Tiyatrosu. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Atay, Selçuk (2021). Üstat Ekrem. Ankara: Hece Yayınları.
Recaizâde Mahmut Ekrem (1997). Bütün Eserleri I. (hzl.) İsmail Parlatır vd., İstanbul: MEB Yayınları.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | AFÎFE ANJELİK (RECÂİZÂDE MAHMUT EKREM) | Recâizâde Mahmut Ekrem | Doç. Dr. Selçuk Atay |
Görüntüle | ||
2 | ARABA SEVDÂSI (RECAİZADE MAHMUT EKREM) | Recaizade Mahmut Ekrem | Doç. Dr. Selçuk Atay |
Görüntüle | ||
3 | ATALA yâhut AMERİKAN VAHŞİLERİ (RECÂİZÂDE MAHMUT EKREM) | Recâizâde Mahmut Ekrem | Doç. Dr. Selçuk Atay |
Görüntüle | ||
4 | KUDEMÂDAN BİRKAÇ ŞÂ'İR (RECAİZADE MAHMUT EKREM) | Recaizade Mahmut Ekrem | Prof. Dr. Adem Ceyhan |
Görüntüle | ||
5 | MES PRİSONS (ME PRİZON) TERCÜMESİ (RECAİZADE MAHMUT EKREM) | Recaizade Mahmut Ekrem | Doç. Dr. Selçuk Atay |
Görüntüle | ||
6 | MUHSİN BEY YÂHUT ŞAİRLİĞİN HAZÎN BİR NETÎCESİ (RECAİZADE MAHMUT EKREM) | Recaizade Mahmut Ekrem | Doç. Dr. Selçuk Atay |
Görüntüle | ||
7 | MÜNTEHÂBÂT-I EDEBİYYE (RECAÎZADE MAHMUT EKREM) | Recaizade Mahmut Ekrem | Öğretmen Emre Şengül |
Görüntüle | ||
8 | NÂÇÎZ (RECAÎZADE MAHMUT EKREM) | Recaizade Mahmut Ekrem | Öğretmen Emre Şengül |
Görüntüle | ||
9 | NAĞME-İ SEHER (RECAİZADE MAHMUT EKREM) | Recaizade Mahmut Ekrem | Doç. Dr. Selçuk Atay |
Görüntüle | ||
10 | PEJMÜRDE (RECAÎZADE MAHMUT EKREM) | Recaizade Mahmut Ekrem | Öğretmen Emre Şengül |
Görüntüle | ||
11 | SÂ'İME (RECAİZADE MAHMUT EKREM) | Recaizade Mahmut Ekrem | Doç. Dr. Selçuk Atay |
Görüntüle | ||
12 | ŞEMSÂ (RECAİZADE MAHMUT EKREM) | Recaizade Mahmut Ekrem | Öğretmen Emre Şengül |
Görüntüle | ||
13 | TAKDÎR-ELHÂN (RECAİZADE MAHMUT EKREM) | Recaizade Mahmut Ekrem | Öğretmen Emre Şengül |
Görüntüle | ||
14 | TAKRÎZÂT (RECAİZÂDE MAHMUT EKREM) | Recaizâde Mahmut Ekrem | Doç. Dr. Selçuk Atay |
Görüntüle | ||
15 | TA'LÎM-İ EDEBİYAT (RECAİZÂDE MAHMUT EKREM) | Recaizade Mahmut Ekrem | Prof. Dr. Murat Kacıroğlu |
Görüntüle | ||
16 | MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) | Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
17 | SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) | Abdülvehhâb, Bolulu | Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek |
Görüntüle | ||
18 | BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) | Ahmed Hamdi, Şirvânî | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
19 | LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) | Ahmed Lütfî Efendi | Diğer Hamza Havuz |
Görüntüle | ||
20 | LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) | Ahmed Vefîk Paşa | Diğer Hamza Havuz |
Görüntüle | ||
21 | ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) | Avnî, Yenişehirli | Dr. Bihter Gürışık Köksal |
Görüntüle | ||
22 | BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) | Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı | Prof. Dr. Mücahit Kaçar |
Görüntüle | ||
23 | HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) | Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
24 | SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) | Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
25 | SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) | Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey | Doç. Dr. Macit Balık |
Görüntüle |