1757’de III. Mustafa’nın cülusunu bildirmek üzere Avusturya’ya gönderilen Ahmed Resmî Efendi’ye (d. 1700-01- ö. 1197/1783) ait sefâretnâme türünde eser. Sefâret-nâme'nin, türünün karakteristik özelliklerini taşımakla birlikte Avrupa’ya mesafeli ve tekdüze sefâret anlatımlarından uzak, ötekini anlamaya çalışan yeni ve sıra dışı bir üslubu vardır. Nitekim Mehâsinü’l-Âsâr ve Hakâiku’l-Ahbâr (1804) adlı tarihine Sefâret-nâme’nin tam metnini almış olan vakanüvis Ahmed Vâsıf Efendi de ön sözünde bu eserin “padişaha takdim edilen gereksiz ve manasız ayrıntılardan uzak, faydalı nadir eserlerden biri olduğunu” yazarak bu özelliğine dikkat çekmiştir.

Sefâret-nâme, muhtevası bakımından üç bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde Viyana’ya yolculuk, resmî belgelerin imparator ve imparatoriçeye takdimi ve dönüş yolculuğu anlatılmaktadır. “Tafsil-i Memâlik-i Nemçe” başlığını taşıyan ikinci bölümde Avusturya İmparatorluğu’nun tarihine ve devlet idaresine dair bilgiler verilmektedir. Bu bölümde Ahmed Resmî’nin Avusturya’nın Prusya ile savaşında müttefiki Rusya ve Fransa’nın tutumları üzerine İbn Haldun'un Mukaddime'sine atfen yaptığı yorum Sefâret-nâme'nin en sıra dışı kısmıdır. Zira gerek verdiği tarihî bilgiler gerekse yaptığı yorumlar derin bir tarih ve siyaset birikimi gerektiren hususlardır. Son bölüm Viyana ve çevresi ile Viyana asillerinin günlük hayatına ilişkin sefirin kayda değer bulduğu bilgilerden oluşmaktadır.

Eser dönemin biçimci ve resmî dille yazılmış sefâretnâmelerinin aksine yalın bir üsluba sahiptir. Örneğin eserde bu türün en tipik özelliği olan Padişah ve Devlet-i Aliyye için uzun ve ağdalı bir duadan oluşan hâtime bölümü yoktur. Ahmed Resmî, anlatımını güçlendirmek için secili ifadelere başvurmamakla birlikte yer yer ince ve keskin zekâ göstergesi olan mizahi bir hava taşıyan ifadelere yer vermiştir. Meselâ “erbaʿin içinde erbaʿin çıkararak” ifadesiyle dört ve kırk kelimeleri ile ince bir kelime oyunu yapmıştır (Aksan 1997: 46).

Viyana Sefâret-nâmesi’nin Kahire Üniversitesi Kütüphanesi No: 2650T, Süleymaniye Esad Efendi No: 3379, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi No: TY6095’te kayıtlı toplam üç nüshası tespit edilmiştir (Aksan 1997: 213). Eser, Atsız tarafından sadeleştirerek yayımlanmış (1980), Birbenli tarafından da yüksek lisans tezi olarak hazırlanmıştır (1999). Virginia Aksan, Ahmed Resmî Efendi'yi konu alan kitabında Sefâret-nâme'yi detaylı bir şekilde tahlil etmiştir (1997: 51-66). Eser, Unat’ın tanıttığı sefâretnâmeler arasında da yer almaktadır (1992: 102-105).

Müellifin biyografisi için bkz. “Resmî, Ahmed”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. www.http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/resmi-resmi-ahmed-pasazade