Fuad Paşa’nın ölümünden kısa bir süre önce Sultan Abdülaziz’e hitaben yazdığı ileri sürülen eseri. Vasiyet-nâme’nin Fuad Paşa’ya ait olup olmadığı ve orijinal dili ile ilgili yoğun tartışmalar yaşanmıştır. Fuad Paşa’nın ölümünden birkaç ay sonra “Fuad Paşa’nın Siyasî Vasiyetnâmesi” adlı belge önce İstanbul’da İngilizce ve Fransızca olarak çıkan The Levant Herald gazetesinde yayımlanır. Gazeteye göre Fuad Paşa, ölümünden birkaç gün önce yazdığı Vasiyet-nâme'sini Sultan Abdülaziz’e iletilmek üzere bir tanıdığına vermiş fakat padişahın eline ulaşmadan açılarak yayımlanmıştır. Fuad Paşa’nın yakın dostu olarak bilinen İngiliz asıllı J. Lewis Farley, 1875’te yayımladığı bir kitabına Fuad Paşa’nın torunu İzzet Bey’den aldığını iddia ettiği Vasiyet-nâme'yi de koyar. Vasiyetnâme 1896’da La Revue de Paris’de yayımlanır. 1897’de Ahmed Rızâ’nın Paris’te çıkardığı Meşveret gazetesinde tefrika edilir. Mizancı Murad’ın Mizan yayınları arasında ayrı basımı yapılır. Melkum Han adlı İranlı bir diplomat Vasiyet-nâme’yi kendisinin yazdığını ve Ârifî Paşa’nın tercüme ettiğini ileri sürer. Vasiyet-nâme’yi Fransızcadan çevirerek 1911’de yayımlayan Mehmed Gâlib de belgenin içeriğinin Fuad Paşa’nın görüşleriyle uyumlu olduğunu kabul etmekle birlikte Melkum’ün yazmış olabileceği görüşünü ortaya atar fakat belgeleyemez. R. H. Davison, Vasiyet-nâme’nin Fuad Paşa tarafından dikte ettirilmiş olabileceğini belirtir.

Kimin yazdığı ve orijinal dili etrafında yoğun tartışmaların yaşandığı Vasiyet-nâme’de Osmanlı Devleti’nin içinde bulunduğu durum değerlendirilmiş, yapılması gerekenler özetlenmiş, söz sahibi olabilmek için komşuların seviyesine ulaşmak ve onlarla yarışmak zorunda olunduğu vurgulanmıştır. Devleti yeniden canlandırmak için takip edilmesi gereken politikalara ve reformlara işaret edilmiştir. İslamiyet’in gelişmelere engel olmadığı, Avrupa’dan örnek alınacak kurumların hiçbirinin özünde İslamiyet’e aykırı olabilecek bir yanın olmadığı belirtilmiştir. İngiltere, Fransa, Avusturya, Prusya, Rusya, İran ve Yunanistan ile ilişkilerde devletin nasıl bir yol tutması gerektiği hususunda tespitlerde bulunulmuştur. Ülkede yaşayan çeşitli halkların kaynaştırılması, adalet çarkının yeniden düzenlenmesi gerektiği vurgulanmıştır.

Vasiyet-nâme Farley’in İngilizce, La Revue de Paris’nin Fransızca ve Mehmed Gâlib’in Türkçe metinleri esas alınarak Engin Deniz Akarlı (1978) tarafından Türkçe olarak yayımlanmıştır.

Müellifin biyografisi için bk. "Mehmed Fuâd Paşa, Keçeci-zâde". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/mehmed-fuad-pasa-kececizade