Selma Rıza'nın 1892-1897 yılları arasında yazdığı; ancak hayatta olduğu süre içerisinde yayımlanmayan romanı. Eser, Nebil Fazıl Alsan'ın bir tesadüf sonucu iki eski okul defterine yazılmış yazıları bulmasıyla ortaya çıkar. Alsan bu defterleri okur ve sadeleştirerek 1999 yılında Kültür Bakanlığından bastırır. Alsan, kitabın başındaki “Uhuvvet Hakkında” yazısında romanın bulunma, basılma sürecine ve içeriğine dair bilgiler verir. Ayrıca Alsan, Selma Rıza'nın romanını Fatma Aliye'nin romanlarıyla ve dönemin erkek yazarlarıyla kıyaslayarak onu başarılı bir yazar olarak görür. Selma Rıza'nın romanının adı olan “uhuvvet” Arapçada “kardeşlik” anlamına gelir. Romanda kardeşliğe, aile kurumunun ve toplumsal yapının düzenli işlemesine yaptığı katkılar dolayısıyla değer verilir.

Roman, Merzukîzade ailesinin hayatına odaklanır ve bu aile üzerinden dönemin kölelik/cariyelik kurumu, kadın-erkek ilişkileri ve Batılılaşma çabalarına dair önemli örnekler sunar. Merzukîzade ailesinin Mürşit ve Adil adında iki oğlu vardır. Bu iki kardeş, babalarının ölümü üzerine anneleri Çerkez Dilber Hanım ile babadan kalma konakta yaşarlar. Mürşit ve Adil karakter olarak birbirlerinden oldukça farklıdırlar. Mürşit ne kadar eğlenceye, kadınlara ve paraya düşkünse Adil de o kadar bunlardan nefret eder. Dilber Hanım ise çocuklarından ilki Mürşit’i daha çok sever ve onu her fırsatta şımartır. Adil ise annesinin kardeşini bu kadar şımartmasından, Mürşit’in cariyeler/odalıklarla ilişkilerinden ve onlardan doğan çocuklardan rahatsızdır. Adil'e göre aile düzeninin sağlanması, herkesin huzuru ve mutluluğu için nikâh yoluyla bir eş alınmalı ve çocuklar da bu anneden doğmalıdır. Roman boyunca da Adil karakteri üzerinden sağlıklı bir toplumun nasıl olması gerektiği anlatılır. Romanın ikinci bölümünde ise çok eşli evliliklerin çocuklar üzerindeki olumsuz etkilerine odaklanılır. Kalabalık bir aile içerisinde yaşayan çocuklar, çoğu zaman gerçek annelerini bilmemekte veya bilseler de konaktaki çekişmelerin arasında kalmaktadırlar. Bu zinciri kıran ise romandaki Meliha karakteri olur ve onun da Selma Rıza ile benzer özellikleri vardır. Meliha amcası Adil sayesinde Beyrut Amerikan Kolejinde okur ve üniversitede felsefe eğitimi almak için de Fransa’ya gider. Meliha’nın hayatındaki bu aşama hem kendisinin hem de kardeşlerinin kaderini değiştirir. Bunun için romanda eğitime büyük önem verilir ve özellikle kız çocuklarının özgürleşmeleri için okumaları elzemdir. Böylece annelerin yaşadığı kötü talih çocuklara geçmeyecek ve onlar yepyeni bir dünyanın habercileri olacaklardır.

Yazar-anlatıcı tarafından hâkim bakış açısıyla sunulan roman, hareketli ve geniş bir olay örgüsüne sahiptir. Roman; görücü usulü evlilikleri, çok eşli evlilikleri, cariyelik/odalık/kölelik kurumunu eleştirdiği gibi “hanım-hizmetçi” mücadelesi üzerinden sınıfsal farklara da değinir. Diyaloglarının fazlalığı ve ele aldığı konular ile roman, dönemi bağlamında dikkat çekicidir. Uhuvvet romanına genellikle Selma Rıza hakkında yapılan çalışmalar içerisinde değinilir. Ancak roman hakkında müstakil çalışmalar da vardır. 1999 yılında basılan roman, Nebil Fazıl Alsan’ın sadeleştirdiği metne dayandığı ve Osmanlı Türkçesi ile Selma Rıza'nın defterlere yazdığı metin ortada olmadığı için dil ve üslûp konusunda bazı sıkıntılar içermektedir.

Yazarın biyografisi için bk. "Selma Rıza". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/selma-riza