Abdullah Cevdet (Karlıdağ) tarafından kaleme alınan eser. İbn-i Ömer Cevdet imzasını taşıyan şiir, “Şâir-i yegânemize”, “Müstefîz-i füyûzun Cevdet” ifadeleri ile Abdülhak Hâmid Tarhan’a ithaf edilmiştir. Eserin ilk sayfasında Abdülhak Hâmid Tarhan’ın Makber mukaddimesinden alıntılanan “Vedâ’-yı sükûna düşenlerin ecsâdından mürûr-ı zamân ile bir avuç toprak kaldığı gibi gönülde olan en ‘azîz bir yadigârdan da mürûr-ı zamân ile bir belirsiz hayâl kalır. Ben o hayâle kâni‘ değilim.” satırları bulunmaktadır. Yazar, eserin “İfade” bölümünde Abdülhak Hâmid Tarhan’ın Makber’i yazma amacına benzer bir yaklaşımla, kaleme aldığı manzumenin hayatının ebediyen ayrılmış olduğu masumiyet devresine yazılmış bir mersiye olduğunu ifade eder. Eser, soyut bir kavram olan masumiyete yazılmasıyla da Makber’in mersiye türüne getirdiği yeniliklerin etkilerini yansıtır.

Şiire kötümserlik, ölüm arzusu ve hiçlik duygusu hâkimdir. Şair, kâinata ve yaratılışa dair felsefi düşüncelere dalar; alemdeki zıtlıklar, kötülüğün iyiliğe galip gelmesi, mutluluk ile mutsuzluğun bir arada olması, zorluklar karşısında ezilme ve tüm bunların şairin ruhunda yarattığı buhran ön plana çıkar. Sevda da acımasızlığıyla hayata benzetilir; bugün gafilce güldürürken yarın ağlatır. Bir an sadakat gösterse ömür boyu keder verir. Masumiyet, sevda yüzünden acı çeker. İntihar eşiğinde olan şair; keder, “bilmek” derdi, yaşadığı elem ve şahit olduğu binlerce facia sahnesi nedeniyle kabirleri hayat dolu görmektedir. Her şeyi bilen Tanrı’ya seslenir, beden karşısında ruhu yüceltir. Mutsuzluk, gözyaşı ve acıya teşekkür edemez. Figanının ve acılarının sebebini Tanrı’ya sorar. Yeryüzü ve yıldızların niçin var olduğunu sorgular. İnsanoğlunun hayal âleminde koştuğunu düşününce bir anda fikirlerinin değiştiğini vurgular. Kötümser bir bakış açısıyla geleceği de acılar içinde görüp Tanrı’dan kendine dünyayı başka türlü göstermesini ister. Mazinin huzurlu günlerini anar. Şair, masumiyet sahibi, dertsiz olduğu zamanlarda dünyayı olumlu bir bakış açısıyla görmüştür. Geçmiş ile şimdiki hâlini kıyaslayarak fıtratın oyuncağı olduğunu dile getirir. Kemal Özdemir’in de ifade ettiği gibi, şairin “Kainat nizamında ve insanoğlunda görülen olayları değerlendirmeye çalışırken tatmin edici kesin sonuçlara ulaşamamış olması fıtrata muğber olmasına yol açar.”

Şiirde kaderden şikâyet, inanç, sevda, buhran, makber, mazi, ölüm düşüncesi, ümit, arzu, vb. hususlar şair öznenin sorgulama ve sitemleri ile her dörtlükte farklı cepheleriyle ele alınır. Sevda duygusu insan ve kainattaki olumlu tezahürleriyle de ön plana çıkarılır. Öncelikle kaçınılan, hayat gibi tezatlı doğasıyla olumsuzlaştırılan sevda, daha sonra yüceltilir; pek çok duygudan üstün, varlığın bir parçası olan sembolik bir değer olarak yansıtılır. Fakat şair öznenin ruh dünyasına keder ve birtakım fikirlerin buhranının hâkim olması sevdaya engeldir.

131 dörtlükten oluşan şiirde her bir dörtlüğün birinci, ikinci ve dördüncü mısraları kafiyeli, üçüncü mısraı ise serbesttir. Kemal Özdemir, on heceli “mef’ûlü mefâ’ilün fe'ûlün" kalıbıyla yazılan Türbe-i Masumiyet’in kafiye sistemi ile tuyuğa benzediğini, ancak hece ölçüsü açısından bu nazım şeklinden ayrıldığını, şekil ve kafiyeleniş düzeni bakımından “nazm” olduğunu ifade eder.

36 sayfadan oluşan eser, 1308/1891 yılında İstepan Matbaası’nda basılmıştır. Eserin bir nüshası Atatürk Üniversitesi Merkez Kütüphanesi’nde 0104653 demirbaş numarası ile kayıtlıdır.

Yazarın biyografisi için bk. "Abdullah Cevdet". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/abdullah-cevdet