Müellifin Sülûku’l-Mülûk adıyla da bilinen tasavvufî eseri. Bursevî eserini 1120/1708'de III. Ahmet’in sadrazamı Çorlulu Ali Paşa (ö.1711) için yazmış ve kitabına Ali Paşa’dan dolayı Tuhfe-i Aliyye ismini vermiştir. Bursevî kitabın girişinde Tuhfe-i Aliyye'yi âlem-i misâlde Çorlulu Ali Paşa’nın kendisiyle görüşerek Fatiha Sûresi'nin esrârı hakkında birtakım sorular sorması üzerine kaleme aldığını belirtmektedir. Tuhfe-i Aliyye ile ilgili olarak Vâridât isimli eserinde ise Tuhfe-i Aliyye’yi maddî kazanç için değil ilâhî bir vâridat neticesinde Çorlulu Ali Paşa için yazdığını tekrar etmekte ancak Ali Paşa'nın eserinde yazmış olduğu tavsiye ve ikazları dikkate almayıp nefsine yenik düştüğünü ve  aksine hareketleri sebebiyle  sonunun vazifesinden azl ve idam olduğunu belirtmektedir.

Tuhfe-i Aliyye literatürde tasavvufî bir siyasetnâme olarak değerlendirilmiştir. Eserde sekiz ana başlık olup bunlar; Fatiha Sûresi'nin tasavvufî tefsîri, imam tayîni ve hilâfetin alâmeteri, vezâret mertebesi, Mehdî’nin alametleri, sefer duâsı ve şerhi, Hz. Ali’ye ait bir dua şerhi, bir salât-ı şerîfe şerhi, hatem konusu ve ba’zı vefk ve hırzlardır. Söz konusu başlıklar altında nübüvvet, hilâfet ve saltanatın ortak özellikleri, melik, emir ve vâlilerin uyması gereken ahlâki kaide ve görevler, ulü’l-emre itaatin hangi şartlarda vacib olduğu, vezaret mertebesinin Kur’ânî ve nebevî kaynakları gibi siyasî konulara açıklık getirilmektedir. Mehdî konusunda Bursevî Mehdî'nin gelişi ile ilgili rivayetleri tahlîl etmekte ve Osmanlı devletinin Mehdî’nin zuhuruna değin saltanatını koruyacağı tespitinde bulunmaktadır. Öte yandan kıyametle ilgili açıklamalarında nûr-ı Muhammedî kavramını işlemekte, insan, bitki, hayvan ve maden arasında  kendilerine “mütevassıtat” (arada yer alanlar) adı verilen ara varlıklar üzerinde durmaktadır.

Bursevî Tuhfe-i Aliyye’nin sonunda üç ayrı duayı tercüme ve şerh etmektedir. Bunların ilki Sadreddin Konevî’nin Fatiha Sûresi Tefsîri’nde de yer verdiği sefer duasıdır. Bursevî’ye göre yolculuğa çıkan herkes bu duayı her gün bir kez okumalıdır. Söz konusu şerhte Bursevî siyâsî tavsiyeler ve sorularla metni zenginleştirir. Bursevî’nin ikinci olarak şerh ettiği dua Hz. Ali’nin Sıffîn Savaşı'nda ümmmetin içine düştüğü sıkıntılı vakitte okuduğu rivayet edilen duaya aittir. Bursevî yine önceki üslûbu üzere şerh içinde savaştan kaçmanın hükmü, istiazenin dayanakları gibi siyasî ve tasavvufi tahlillerde bulunmaktadır. Bursevî son olarak bir tanesi on bine bedel olduğu şeklinde meşhur ve “Salâtü’l-melevân” ismiyle de bilinen Salât-ı Şerîfe'yi tercüme ve şerh eder. Eserin sonunda özellikle Çorlulu Ali Paşa’nın  bela ve fitnelerden korunması için şeklen çizip şerh ettiği iki vefk yer almaktadır. Tuhfe-i Aliyye’nin üç yazma nüshası olup Şeyda Öztürk tarafından yüksek lisans tezi olarak çalışılmış ve Seyr ü Sülûk: Üç Tuhfe başlıklı eser içinde yayınlanmıştır.

Müellifin biyografisi için bk. “Hakkı, Bursalı İsmail Hakkı Bursevî”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/hakki-bursali-ismail-hakki-bursevi