Bağdatlı Abdülfettah Şefkat’in Enderunlu İbrahim Nâşid’in Müntehabât-ı Eş’âr adlı şiir mecmuasını Tezkire-i Şu’arâ olarak isimlendirerek tezkire hâline getirmiş hali. Antoloji tipi tezkire türüne örnek teşkil eden eser, edebiyat tarihimizde Şefkat Tezkiresi olarak tanınmaktadır. Şefkat hizmetinde bulunduğu Vezir Yahyâ Paşazâde Alî Bey’in isteği ve himmeti ile bu eseri hazırlamıştır.

Eserde, 1143/1730’dan 1229/1813-1814’e kadar gelen 125 şairin biyografisi yer alır. Şefkat Efendi’nin tezkiresi yazıldığı yıllar itibariyle ve antoloji niteliğinde olması yönüyle değerlendirildiğinde, İsmail Beliğ’in Nuhbetü’l-Âsâr li Zeyli Zübdeti’l-Eş’âr (1139/1726) adlı tezkiresine zeyl olarak yazıldığı söylenebilir. Alfabetik olarak sıralanan tezkirede şairlerle ilgili bilgiler Şefkat’e, şiir örnekleri Nâşid Bey’e aittir. Tezkire-i Şu’arâ’da yer alan şairler için Silahdarzâde Tezkiresi’nden (1790) yararlanılmakla birlikte biyografilerde Silahdarzâde’ye göre biraz daha fazla ek bilgi verilmiştir.

Tezkire-i Şu’arâ, şekil ve muhteva açısından türünün diğer örneklerine benzemektedir. Ancak, antolojik tezkirelerde görülmeyecek kadar uzun mukaddimesiyle farklılık arz eder. Şefkat Efendi, eserinin mukaddimesinde sanatlı bir dille tezkirenin yazılış sebebini ve serüvenini anlatmıştır. Tezkire, biyografilerde bilginin verilme şekli, hemen bütün şairlerin vefat tarihlerinin kaydedilmesi, şair ve eser değerlendirmelerinde kullanılan kavramlar ve bunların kullanılma sıklıkları açısından diğer antolojik tezkirelerden ayrılmaz. Şefkat Tezkiresi’nde şiir örnekleri bir beyitle 15 gazel arasında değişmektedir. Bu açıdan ilk antolojik tezkire olan Zübdetü’l-Eş’âr’la (2 mısra ile 545 beyit arası) kıyaslandığında makul seviyede şiir örneğinin esere alındığı söylenebilir.

Tezkirenin “Mukaddime”sinin sonunda eser için tezkire yerine mecmua terimi kullanılmıştır. Mecmua teriminin tercih edilmesi, eserin biyografiden çok şiir örneklerini ihtiva etmesinden veya Nâşid’in şiir mecmuasının tezkire haline getirilmesinden kaynaklanmış olabilir.

Şefkat’in, eserinde kendisini üçüncü bir şahıs olarak ayrı bir biyografide anlatması diğer tezkirelerde çok az rastlanılan bir farklılıktır. Yine, biyografisinde kendisinin ilmini mübalağalı bir şekilde övmesi divan edebiyatı tezkire geleneğinde karşılaşmadığımız bir ifade tarzıdır. Antoloji niteliğindeki tezkireler çağdaş antolojilerde olduğu gibi kısaca şairi tanıtıp okuyucuyu şiirle baş başa bırakmak amacıyla hazırlanmış örneklerdir. Şefkat’ten sonra antoloji niteliğinde tezkire yazma geleneği başka takipçi bulamamış ve tarihe karışmıştır.

Tezkire-i Şu’arâ’nın Bayezid Devlet Kütüphanesi, Veliyüddin Efendi, No: 3427 (80 varak), İstanbul Üniversitesi Merkez Kütüphanesi, No: 3916 (83 varak), Millet Kütüphanesi, Ali Emirî Tarih, No: 770 (106 varak) olmak üzere üç yazma nüshası vardır. Eser, Filiz Kılıç tarafından yayımlanmıştır (Kılıç yty.).

Yazarın biyografisi için bk. “Şefkat/Şefkatî, Seyyid Abdülfettâh”. Türk Edebiyatı isimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/sefkat-sefkati-seyyid-abdulfettah