Gelibolulu Muhyiddîn tarafından Farsçadan Türkçeye çevrilen, Şeyh Evhadüddîn Hâmid el-Kirmânî (ö. 635/1238)’nin hayatını ve kerametlerini anlatan menakıbname. Eserin aslı Farsçadır ve Nafiz Paşa (Süleymaniye) Kütüphanesi (nu. 1119) ile Edirne Selimiye Kütüphanesi (nu. 2140) ve Karaman Kütüphanesi (nu. 2)'nde Karaman Kütüphanesi (nu. 2)'nde birer nüshası bulunmaktadır. Gelibolulu Muhyiddîn'in Türkçe tercümesinin Konya İzzet Koyunoğlu Kütüphanesi (nu. 13289) ve Kayseri'de Mustafa Okkesim'in özel kütüphanesinde olmak üzere iki nüshası mevcuttur (Mercan 1990: I/21). Muhyiddîn'in hayatı ve eseri tercüme ettiği tarihle ilgili kesin bir bilgi yoktur. Araştırmacıların verdiği farklı bilgilerden hareketle eserin 13. ya da 15-16. yüzyıllarda Türkçeye tercüme edildiği söylenebilir (Savran 2020; Bayram 2008: 118).

Tercüme-i Menâkıb-ı Şeyh Evhadüddîn Kirmânî’nin tam bir tercüme olmadığı, parça parça toplanarak tercüme edildiği anlaşılmaktadır. Çünkü asıl metindeki hikâye sayısı, Gelibolulu Muhyiddîn'in çevirisindeki hikâye sayısından fazladır (Bayram 2008: 145-332; Mercan: 1990: 22-23). Nitekim Gelibolulu Muhyiddîn eserin hemen başında okuyanlara kolaylık olması bakımından tercümeyi kısa tuttuğunu söylemektedir (Mercan 1990: 25). Eserde şeyhin soyu, eğitimi ve tasavvuf yoluna girişi, ahlakı, ilmi, faziletleri, kerametleri, evliliği, çocukları, müritleri, devlet adamlarıyla ilişkileri gibi birçok farklı konuya temas edilmiştir. Eser, Şeyh Evhadüddîn Hâmid el-Kirmânî’nin hayatı hakkında bilgi vermesinin yanı sıra Selçuklu Devleti araştırmalarına katkı sağlaması bakımından da önemlidir. Mensur olan eserde şeyhin kimi rubai ve beyitlerine de yer verilmiştir. 

Gelibolulu Muhyiddîn'in tercümesi üzerine farklı çalışmalar yapılmıştır. İsmail Hakkı Mercan, yüksek lisans tezinde eserin Gelibolulu Muhyiddîn tarafından yapılan tercümesinin Türk dili bakımından önemine de değinerek eserin çeviri yazılı metnini hazırlamıştır (1990). Fahrettin Coşkuner, 1994 yılında hazırladığı yüksek lisans tezinde Gelibolulu Muhyiddîn'in tercümesinden ziyade eserin Farsça aslına odaklanmıştır (1994). Mikail Bayram, Şeyh Evhadüddin Hâmid El-Kirmani ve Menâkıbnâmesi adlı çalışmasında Gelibolulu'nun tercümesi hakkında da bilgi vermiştir (2008).

Yazarın biyografisi için bk. “Muhyiddîn, Gelibolulu Muhyiddîn”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/muhyiddin-gelibolulu-muhyiddin