Farklı konulardan seçilmiş kırk hadisi tercüme ve şerh eden manzum-mensur karışık Türkçe dînî-edebî telif eser. İshak Hocası Hadîs-i Erba‘în’de Hz. Peygamber’in farklı konular hakkındaki hadislerinden sahih, güvenilir ve ulema tarafından makbul kabul edilenlerini seçtiğini ifade etmektedir. Müellif eserin sebeb-i telifi olarak “Benim ümmetimden kim kırk adet hadisi hıfz u ezber eylese, Hazret-i Hak onu kıyamette ulemâlar, fukahâlar ile bas ü haşrider.” Hadisinin yanı sıra Fâzıl Ahmed Paşa’nın isteği üzerine eserini derlediğini bildirmektedir.

Seçilen hadisler Kur’an ve ilim öğrenmenin ve öğretmenin önemi, babaya itaat, çocuğun değeri, yaşlılık ve utanma duygusu, dünyadan uzak durmak, ahirete yönelmek, yumuşak huyluluk, iyilik yapmak, komşunun önemi, hastalık ve perhiz, ölüm ve kabir, at ve kurban seçimi, selamlaşmak ve namaz adabı gibi dînî-ahlâkî konular hakkındadır. İshak Hocası eserinde kırk hadis nakliyle ilgili; Hz. Ömer, Ali b. Ebî Tâlib, Büreyde, Üsâme b. Şurayk, İbn-i Mesûd, Ebu’d-Derdâ, Enes b. Mâlik, Abdullâh b. Ömer, Ebû Hureyre, Enes b. Mâlik, Osman b. Affân gibi râvîlerin rivâyetlerini almıştır. Hadîs-i Erba‘în’in kaynakları arasında Suyûtî, Deylemî, İmâm-ı Gazâlî, Beyhâkî, Taberânî, İmâm Müslîm, Semerkandî, Hâkim, Tirmizî, Câbir, Sa’lebî, Zemahşerî, İbnü’l-Esîr, Aclûnî, Âlûsî, İbnü’l-Cevzî, İmâm Kurtubî, Nesâ’î, İmâm Âzâm, Cüveynî, İmâm Ebu’l-Mâlik, İmâm Kuşeyrî, Hüseyin Kâşifî, İmâm Askerî, Buhârî gibi âlimlerin isimleri zikredilmektedir. Eserde hadisler Arapça yazılmış, ardından Türkçe tercüme ve şerhleri yapılmıştır. Hadislerle ilgili farklı rivâyetler ve âyetler nakledilmiştir. Eserde ayrıca konuya uygun hikayeler, Mevlânâ gibi farklı şairlerin beyitleri ve İshak Hocası’nın kendi şiirleri ile anlatım zenginleştirilmiştir. Eserdeki manzumeler Arapça, Farsça ve Türkçedir.

Tercüme-i Hadîs-i Erba‘în nüshaları arasında İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi, Türkçe yazmalar, nr. 1965’te kayıtlı olanı müellif hattıdır. Sonundaki kayda göre nüsha Evâhir-i Muharremü’l-Harâm 1120 (Nisan 1708) tarihlidir. Eserin Süleymaniye Kütüphanesi, Ayasofya Bölümü nr. 4813 (1a-46a) ile Süleymaniye Kütüphanesi, Hafid Efendi Bl. nu. 473’te de nüshaları bulunmaktadır. Hafid Efendi nüshası Recep 1153 (Eylül/Ekim 1740) tarihlidir. İshak Hocası Ahmed Güzelhisârî aynı zamanda hattat olduğundan eserlerinin bir veya birkaç nüshası genellikle müellif hattıdır.

Şairin biyografisi için bk. “Ahmedî (İshak Hocası)”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ishak-hocasi