Abdullah Ferdî (ö. 1274/1858) tarafından yapılan, Muhammed b. Süleyman el-Bağdâdî’nin (ö.1239/1823) el-Hadîkatü'n-Nediyye fî Ādābi't-Tarîkati'n-Nakşibendiyye ve'l-Behçetü'l Hālidiyye adlı eserinin tercümesi.

Bu eser, Hâlidî kaynaklarının ilkleri arasında zikredilir. İki bölümden oluşan eserin müellif tarafından kaleme alınan ilk bölümünde Hâlidiyye tarikatına ait usûl ve bilgileri ile Mevlânâ Hâlid’in bazı halifeleri, son zamanları ve vefatından hemen sonra gelişen olaylara ait bilgiler yer almaktadır. Eserin basımı, Abdulmecid b. Muhammed el-Hâni (ö.1319/1902)’nin es-Saâdeti'l-Ebediyye fî mâ câe bihi'n-Nakşibendiyye adlı eseriyle birlikte Hakikat Yayınevi tarafından 1986’da yapılmıştır (Memiş 2000: 17-18).

Eserin iki nüshası tespit edilmiştir. Atatürk Kitaplığı Kastamonu Yazmaları Osman Ergin bölümünde 234 numarada kayıtlı nüsha Semerāt-ı Silsile-i Hālidiyye Tercüme-i Hadîka-i Nediyye adıyla kayıtlıdır. Nüsha 245X170; 150X85 mm. ebatlarında, 19 satırlı, nesih hatla kaleme alınmıştır. Atatürk Kitaplığı Osman Ergin Yazmaları 95 numarada kayıtlı nüsha ise 265X170;180X95 mm. ebatlarında, 21 satırla, nesih yazıyla kaleme alınmıştır ve Nevnihal-i Ferdiyye Tercüme-i Hadîka-i Nediyye adını taşımaktadır.

Eserin sebeb-i telif bölümündeki nüsha farklılığı, dikkat çekicidir. 234 numaralı nüshanın giriş bölümünde asıl adı Hadîka-i Nediyye olan bu eserin eş-Şeyh Abdülvehhab tarafından okutulmak amacıyla Irak bölgesinden Anadolu’ya getirildiği söyleniyor ve devamında müellif, Şeyh Abdülvehhab’ın kendisinden eserin Türkçeye tercüme etmesini istediğini açıklıyor. İlerleyen mısralarda bu istek üzerine çevirinin yapıldığı ve adının da Semerāt-ı Silsile-i Hālidiyye Tercüme-i Hadîka-i Nediyye konulduğu ifade ediliyor. Bu nüsha esas alınarak bir yüksek lisans tezi hazırlanmıştır (Yıldız 2005).

95 numarada kayıtlı nüshanın mukaddimesinde de diğer nüshadaki bilgiler tekrar edilmektedir. Ancak bu nüshada müelliften eserin tercümesini isteyen kişi olarak Abdülvehhab yerine Ahmet Kudsî Efendi’nin adı geçmekte, ayrıca eserin adının Nevnihāl-i Ferdiyye Tercüme-i Hadîka-i Nediyye olduğu söylenmektedir.

Konuyla ilgili kaynakların işaret ettiği gibi Abdülvehhab es-Sûsî Mevlâna Hâlid’in İstanbul halifesi iken tarikattan uzaklaştırılmış ardından da bu göreve Ahmet Eğribozî (ö.1250/1835) getirilmiştir (Memiş 2005:133). Buna göre bu iki nüshadan 234 numarada kayıtlı olanın, 95 numarada kayıtlı olandan önce kaleme alındığı anlaşılmaktadır.

Eser bir mukaddime, üç bölüm ve hâtimeden oluşmaktadır. Mukaddime bölümünde Nakşibendiyye Tarikatı’nın silsilesi ile ilgili ayrıntılı bilgiler verilmekte, bir silsileye mensup olmanın önemi, seyr u sülûkun gerekliliği ve Nakşibendiyye’nin devirleri konu edinilmektedir.

Birinci bölümde, tasavvufî eğitimin önemi, ilm-i bâtın ve manevi hastalıklardan kurtulmanın yolları ve kâmil mürşide olan ihtiyaç ve teslimiyetten bahsedilmektedir. İkinci bölümde, Hâlid-i Bağdâdî’nin hayatı, faaliyetleri ve halifeleri zikredilmektedir. Üçüncü bölümde, Nakşibendî-Hâlidiyye yolunun esasları metodolojik bir sırayla incelenmektedir. Bu bölümde müride vacip ve lazım olan âdâp, Nakşibendiyye indinde sülûkun dört yolu (sohbet, râbıta, zikir, teveccüh ve murakabe) ile kalbî zikrin değerinden bahsedilmekte, ihvanın birbiriyle olan âdâbıyla bölüm sona ermektedir.

Hatime bölümünde sûfiyyeyi inkarın zararları, zahir ulemasının tasavvuf konusundaki hataları konularına değinilmekte; tasavvuf, tarikat ve mürşitle ilgili muhtelif sorulara cevap verilmektedir. Eserin son kısmında ise “beyit” başlığı altında müellife ait üç ayrı şiir bulunmaktadır (Yıldız 2005: 1-2). Eserdeki kâşife, mühimme, tenbih gibi başlıklar; mütercimin çeviri yaparken salt metne bağlı kalmadığını, tercüme sırasında haşiye mahiyetinde bilgiler vererek esere müdahil olduğunu göstermektedir.

Müellifin biyografisi için bk. "Ferdî, Şeyh Hacı Abdullah Ferdî Efendi". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ferdi-seyh-haci-abdullah-ferdi