DÜRR-İ MERGÛB (ABDÜRRAHÎM KÂDİRÎ)
Kasîde-i Bürde’nin Türkçe ve Farsça manzum tercümesi
Abdürrahîm Kâdirî, İvranyalı (d. ?/? - ö. 1282/1865)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Bûsîrî (ö. 696/1297?)’nin Kasîde-i Bürde’sine İvranyalı Abdürrahîm Kâdirî Efendi tarafından yazılan Türkçe ve Farsça manzum tercüme. Tercümesinin sonuna eklediği Farsça on beyitten hareketle müellifin İvrâniye’de doğduğu ve Şeyh Ali’nin oğlu olduğu anlaşılmaktadır. Ayrıca müellif, Kadirî tarikatına intisap etmiş ve babasının halefi olarak Üsküp’teki Dükkancık dergâhının şeyhi olmuştur (Bursalı Mehmed Tâhir 2016: I/140; Demirayak vd. 2022: 175-177). Abdürrahîm Kâdirî Efendi, Dürr-i Mergûb adını verdiği eserinde kaynak metni 161 beyit hâlinde hem Türkçe hem de Farsça olarak tercüme etmiştir. Her iki tercümesi de kaynak beytin vezniyle aynı şekilde basit bahrinde “müstef‘ilün fâ‘ilün müstef‘ilün fâ‘ilün” vezniyle kaleme alınmıştır. Kaynak beyitteki kelimeleri birçok defa bire bir kullanan şair her iki tercümesinde de manayı öncelemiş, beyitlerin anlamını yansıtmakla yetinmiştir. Abdürrahîm Kâdirî Efendi, kaynak beyitteki kafiye kelimelerini çoğunlukla, hem Türkçe hem de Farsça tercümesinde, aynen kullanmıştır. Yer yer de kaynak beyitte geçen kelime gruplarını olduğu gibi tercümesine almıştır. Bu sebeplerden ötürü müellifin hem Türkçe hem de Farsça tercümesinde -kaynak metni yansıtma endişesi sebebiyle olsa gerek- orijinal bir söyleyiş yakalamayı başaramadığı söylenebilir. Ayrıca her iki tercümede de veznin aksadığı beyitler bulunmakta olup mütercimin akıcı bir söyleyiş yakalayamadığı görülmektedir. Matbu halde bulunan eser 1279 ve 1283’te İstanbul’da basılmıştır. Kenan Demirayak, Muhammet Emin Uzunyaylalı ve Ömer Faruk Karakuş özenli bir çalışmayla eseri yayımlamışlardır (2022).

Şairin biyografisi için bk. “Abdürrahîm Kâdirî, İvranyalı”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/abdurrahim-kadiri-ivranyali

Eserden Örnekler


Yâd etdiginden midir ahbâb-ı Zî-Selem’i

Kim böyle mezc eyledin eşk-i revânla demi


Ez yâd kerden-i yârân-râ bi-Zî-Selem

Âmîhtî eşk-i çeşm-i sâ’ilet bi-dem


Yohsa Medîne’den esdi mi nesîm ü sabâ

Çakdı mı şebde o berk-i cânib-i İdami


Yâ bâd-ı hoş bû vü zîd ez sûy-ı tîbe vü yâ

Der mâg-ı rahşîd berk ez cânib-i İdam


Neden dü çeşmine akman dersen olar akar

Hem kalbe ayıl desen olur o mündehimi


Çerâ dü çeşmet mecûşîd gûyî cûş konend

Hûşân be-gûyî delet gerded o mündehimi


Âşık sanır mı ki aşk gizlemek olur imiş

Bâ çeşm-i münsecim ü bâ kalb-i muztarimi


Âyâ çe pendâred ân âşık ki mihr-i derûn

Bâ eşk ü bâ sûr şebeş gerded o münketimi


Dökmez idin aşksız eşkin alâ talelin

Olmazdın erık da yâddan bânı hem alemi


Bî-aşk ne-mî rîhtî ber-resm-i dâr eşket

Bî-hâb ne-mândî zi-yâd-ı bân hem alem (Demirayak vd. 2022: 181-182).

Kaynakça


Bursalı Mehmed Tahir (2016). Osmanlı Müellifleri. I-III. (hzl. M. A. Yekta Saraç). Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) Yay.

Demirayak, Kenan, M. E. Uzunyaylalı, Ö. F. Karakuş (2022). Üsküplü Abdurrahîm Efendi ve İki Dilli Manzum Kaside-i Bürde Çevirisi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yay.

Atıf Bilgileri


Ayçiçeği, Bünyamin ve Hamza KOÇ. "DÜRR-İ MERGÛB (ABDÜRRAHÎM KÂDİRÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/terceme-i-kaside-i-burde-abdurrahim-kadiri. [Erişim Tarihi: 23 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 DÎVÂNÇE (ABDÜRRAHÎM) Abdürrahîm Kâdirî, İvranyalı Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
2 KAVÂ'İD-İ NAHVİYYE (ABDÜRRAHÎM) Abdürrahîm Kâdirî, İvranyalı Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
3 MANZÛME-İ AKÂ'İD VE ŞERHİ (ABDÜRRAHÎM KÂDİRÎ) Abdürrahîm Kâdirî, İvranyalı Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
4 MANZÛME-İ FERÂ'İZ (ABDÜRRAHÎM) Abdürrahîm Kâdirî, İvranyalı Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
5 MANZUM TECVÎD (ABDÜRRAHÎM) Abdürrahîm Kâdirî, İvranyalı Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
6 DİVANÇE (VÂZIH) Mustafâ Vâzıh Araş. Gör. Giyasi BABAARSLAN
Görüntüle
7 MEVRİDÜ’L-VÜSÛL FÎ MEVLİDİ’R-RESÛL (İBRÂHÎM ZİKRÎ) İbrâhîm Zikrî Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle
8 ED-DÜRERÜ'L-MÜNTAHABÂTÜ'L-MENSÛRE FÎ ISLÂHİ'L-GALATÂTİ'L-MEŞHÛRE / GALATÂT-I HAFÎD EFENDİ Hafîd, Mehmed Hafîd Efendi Doç. Dr. Ramazan Ekinci
Görüntüle
9 TARÎKÜ'L-İHTİSÂR Nûrî, Osman Hanyevî Prof. Dr. Orhan Kurtoğlu
Görüntüle
10 TUHFETU SABRÎ AN-LİSÂNİ BULGARÎ Mehmed Sabrî Dr. Öğr. Üyesi Özkan Uz
Görüntüle
11 RAVZ-I VERD Şâkir, Ahmed Paşa Prof. Dr. Ramazan Sarıçiçek
Görüntüle
12 KENZ-İ FUSAHÂ (ABBAS KEMÂL EFENDİ) Abbas Kemâl Efendi, Kerküklü Diğer Öznur ÖZER
Görüntüle
13 DÎVÂN (ABDÎ) Abdî, Abdülkerîm Abdî Efendi Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
14 MEVLİD (ABDÎ) Abdî Doç. Dr. Hasan Kaya
Görüntüle
15 DÎVÂN (ABDÎ) Abdî, Şarkîkarahisarlı Dr. Hacer SAĞLAM
Görüntüle