- Yazar Biyografisi (TEİS)
Şuhûdî, Şeyh Mehmed Efendi - Madde Yazarı: Dr. Öğr. Üyesi Şebnem Şerife Şahinkaya
- Eser Yazılış Tarihi:?/?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:16. Yüzyıl
- Dili:Arapça
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum-Mensur
- Niteliği:Derleme
- Türü/Formu:Dinî-Tasavvufî-Ahlaki Eser
- Yayın Tarihi:03/08/2022
TELVÎHAT-I SÜBHANİYE (ŞUHÛDÎ)
tasavvufi risaleŞuhûdî, Şeyh Mehmed Efendi (d. ?/? - ö. 1021/1612)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Bursalı Şühûdî Mehmed Efendi’nin mürşidi olan Köstendilli Şeyh Ali Efendi’nin sözlerinden derlediği eseri. Başlık, “Sübhân’a dâir telvîhler, Rabbe dâir ilhamlar” anlamındadır. 387 telvîhin yer aldığı eser, telvîh-i şerîf başlıkları altındaki söz ve açıklamalardan meydana gelmektedir (Ceyhan 2020: 41).
Telvîhât-ı Sübhâniyye, müstensihi Şeyh Şuayb Efendi’nin şu yazısıyla başlamaktadır;
Şeyh Ali el-Köstendilli el-Halvetî kelimâtından halîfesi Şeyh Mehmed Şühûdî Efendi’nin cem eylediği Telvîhât-ı Sübhâniyye ve Mülhemât-ı Rabbâniyye
Ziyâ-bahş oldu her bir sâğar-ı mey tekye-i câna
Çerâğın aydın olsun dâimâ ey pîr-i meyhâne (Ceyhan 2020: 43)
Şühûdî Efendi esere, Allah’a tahmîd, Peygamber ve Ehl-i beyt'e salât u selam ile başlamaktadır. Ardından eserde mürşidi Köstendilli Şeyh Ali Efendi hakkında bilgi vermektedir. Mürşidinin sözlerini derlediğini belirttiği mukaddimesine ise dualarla son vermektedir. Eserin genelinde Telvîh-i Şerîf başlığı altında Köstendilli Şeyh Ali Efendi’nin sözleri yer almaktadır. Birkaç Farsça ve Türkçe telvîh dışında neredeyse tamamı Arapça olan eserde, telvîhlerin büyük bir bölümünün yanına müstensih tarafından konuları eklenmiştir. Mânâ bakımında anlaşılması güç olan kelimelerin ise derkenâr kısmına izahı yapılmıştır (Ceyhan 2020: 43-44).
Telvîhât-ı Sübhâniyye’nin her ne kadar katalog kayıtlarında ikinci bir nüshasından söz ediliyor olsa da şimdiye kadar tespit edilebilmiş tek nüshası bulunmaktadır. Söz konusu nüsha, İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Atatürk Kitaplığı, Osman Ergin Yazmaları 345 numarada kayıtlıdır. Şeyh Şuayb Şerefeddîn el-Gülşenî es-Sezâyî es-Sıddîkî tarafından istinsah edilen eser, 40 varaktan ibarettir. Nüshanın istinsah tarihi bilinmemektedir (Ceyhan 2020: 42-43).
Müellifin biyografisi konusunda bk. “Şuhûdî, Şeyh Mehmed Efendi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/suhudi-seyh-mehmed-efendi
Eserden Örnekler
Sübhâne men zeyyene sudûru’l-ârifîn bi-ezhâri envâri’z-zâti’l-kudsiyyeti. Ve nevvire kulûbe’l-âşikîn bi-envâri’l-mahabbeti ve’l-muâmelâti’l-ünsiyyeti, ve heyyeme ervâhahüm bi-cezebâtihi’l-ezeliyyeti’l-ebediyyeti, ve safâ esrârahum an mülâhazati gayra hadaratihi’l-aliyyeti. Ve sallallâhu teâlâ ve selleme ala’l-ismi’l-‘azami ve ruhu’l-âlemi. Emînü künûzi’r-rabbâniyyeti ve miftâhi’l-hazâini’r-rahmâniyyeti. Muhammedün mahzeni’l-esrâri’l-melekûtiyyeti ve’l-ceberûtiyyeti ve merkezi’d-dâ’irati’n-nâsutiyyeti ve’l-lâhûtiyyeti, ve alâ âlihi’l-vâsılîn ilâ a’lâ’l-mekâmâti’l-hayyeti ve sahbihi’l-mevsılîne ilâ esnâ’l-merâtibi’s-seniyyeti. Kıta:
Halîlün celîlün nevâletü feyzuhu
Nessâru’l-âlemîne amme nevâlulu
Habîbuhu cemîlün sıfâtı kemâlihi
Medâ’d-dehri lâ tuhsâhu ızzü kemâlihi
Lehû celâlün leyse fevka celâlihi
İllâ celâlullâhi celle celâluhu
Ve ba’du: feyekûlü’l-abdü’l-fakîru’l-hakîru muhammedi’l-muhtâci ilâ rahmeti rabbihi’l- ganiyyi’l-kadîr: Elhamdulillâhi dâ’imü’l-fazli ve’l-ihsâni alâ en ce’alenî fî âhiri’d- deverâni min edafi ‘ubeydi sâhibu’z-zâmani ve hüve nurullâhi’l-celîli’l-ekrami ve sırrullâhi’l-aliyyi’l-a’zam, menba’u’l-fütuhâti’l-ehadiyye, mecma’u’l-fuyûzâti’s-samediyye, sultânu’l-mahbûbîn ve’l-maşûkîn, burhânu’s-sâlikîn ve’l-meczûbîn, el-müte’eddibü’l-bi’l-âdâbi’s-sübhâniyye…(Ceyhan 2020: 3).
Kaynakça
Ceyhan, Semih (2020). Telvîhât, Bir Osmanlı Şeyhinin Dilinden Tasavvuf. İstanbul: Dergah Yay.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
| # | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | DÎVÂN (ŞUHÛDÎ) | Şuhûdî, Şeyh Mehmed Efendi | Doç. Dr. Osman Kufacı |
Görüntüle | ||
| 2 | TEZKİRE (ŞUHÛDÎ) | Şuhûdî, Şeyh Mehmed Efendi | Dr. Öğr. Üyesi Munise KOÇ |
Görüntüle | ||
| 3 | DÎVÂN (CA’FER) | Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi | Dr. Fatma Meliha Şen |
Görüntüle | ||
| 4 | MÜNŞE’ÂT (CA’FER) | Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi | Dr. Fatma Meliha Şen |
Görüntüle | ||
| 5 | TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) | Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî | Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş |
Görüntüle | ||
| 6 | KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) | Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî | Doç. Dr. Himmet BÜKE |
Görüntüle | ||
| 7 | HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) | İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî | Doç. Dr. ADNAN OKTAY |
Görüntüle | ||
| 8 | ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) | İdrîs, İdrîs-i Bitlisî | Doç. Dr. ADNAN OKTAY |
Görüntüle | ||
| 9 | ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) | Mesîhî, Îsâ | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
| 10 | DÎVÂN (ŞÂMÎ) | Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
| 11 | HEFT PEYKER (ABDÎ) | Abdî | Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ |
Görüntüle | ||
| 12 | CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) | Abdî | Prof. Dr. Adnan Ince |
Görüntüle |