Şeyh Selâmî Ali Efendi’nin, Celvetiyye adap ve erkânına dair mensur eseri. Bir tarikat ilmihâli niteliğinde olan eser, Celvetîlerin, mürşitlerine ve dervişlerine karşı davranışlarını, süluklarında nelere dikkat etmeleri gerektiğini, günlük virtlerini, kıyafetlerini, taç ve kisvelerini, halka ve Allah’a karşı sorumluluklarını izah etmek üzere kaleme alınmıştır (Tatcı vd. 2006: 73). Risalede, Celvetiyye’nin genel uygulamalarının yanı sıra söz konusu tarikatın, Selâmî Ali Efendi’nin içtihat ettiği, Selâmiyye koluna dair detaylar yer almaktadır. Eserin en dikkat çekici yanı, on üç terkli Celvetî tacının on yedi terke çıkarılması hususudur.

Eser, sufilerin, Hazret-i Peygamber’in ve ashâb-ı kirâmın sünnetine bağlı olmaları, bidat ehlinden uzak durmaları, tevhit ehliyle dostluk etmeleri ve ibadetlerde devamlılık göstermeleri gerektiği bahisleriyle başlamaktadır. Ardından, Celvetî dervişlerine, Allah’ın sıfatlarıyla sıfatlanmaları, yeme içme ve giyim kuşamda orta yolu tutmaları ve amellerinde kusur etmemeleri öğütlenmektedir. Söz konusu nasihatlerden sonra Selâmî tacında on yedi terk bulunduğu fakat hacim olarak on üç terkli taca denk olduğu ifade edilmektedir. Akabinde, yola intisap eden dervişlere, şeriatta kusur etmeyip kendilerine tayin olunan evrâda devam etmeleri, mümkünse de git gide artırmaları tavsiye edilmektedir. Eserde, hilafet hususu üzerinde de durulmakta, halifeliğin kimlere verilip kimlere verilmemesi gerektiği açıklanmaktadır. Halife olan sâliklere, bu makamı elde ettikten sonra halka nasihate ve etraflarında insan toplamaya meyletmeyip uzlette Allah zikriyle meşgul olmaları, normal bir dervişten daha fazla çabalamaları, kendilerine düşmanlık edenlere dahi hayır duada bulunmaları, her şeyi Allah’tan bilmeleri, aşırılıktan uzak durmaları, devrân zikrini kimsenin olmadığı yerlerde ve gündüzleri tevhit, geceleri esma ile yapmaları, zikirlerinde kelimelerin ve harflerin telaffuzuna dikkat etmeleri, hilafet görevlerini kendi menfaatlerine kullanmamaları, sabırlı olmaları, manevi makamlarını yükseltmek için çalışmaları, varlık iddiasında bulunmayıp yokluklarını idrak etmeleri, rüya tabir ederken fazla kelam etmekten kaçınmaları, yediklerinin ve giydiklerinin maddi ve manevi olarak temiz olmasına özen göstermeleri, kalplerini mahlukattan arındırmaları, her davet edilen yere gitmemeleri, tevekkül ve sabır ehli olmaları gibi hususlarda tavsiyeler verilmektedir. Risale, Allah’ın birliği ve ondan başka varlık olmadığı bahsiyle sona ermektedir.

Eser, dört nüsha karşılaştırılarak ilk olarak Mustafa Tatcı tarafından bildiri olarak (2005), daha sonra Mustafa Tatcı, Cemal Öztürk ve Tacettin Bütüçi tarafından kitap hâlinde yayımlanmıştır (2006).

Şairin biyografisi için bk. “Selâmî, Şeyh Selami Ali Efendi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/selami-seyh-selami-ali-efendi