TÂRÎHÇE-İ NEVRES
Revan Kalesi savaşlarını anlatan mensur eser
Nevres-i Kadîm, Abdürrezzâk (d. ?/? - ö. 1175/1762)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Nevres-i Kadîm'in (d. ?/? - ö. 1175/1762) Revan Kalesi savaşlarını anlatan mensur eseri. Eser, Safevî Devleti hükümdarlarından Şah II. Tahmasb'ın iki yüz bin kişilik bir orduyla Revan kalesine saldırması, Diyarbakır Valisi Hekimoğlu Ali Paşa'nın müdafaası ve bu esnada Revan Kalesi çevresinde gerçekleşen savaşları anlatmaktadır. Nevres, 1731 yılında gerçekleşen bu sefere resmî mektupları kaleme almak yani hidmet-i kitâbîlik göreviyle katılmıştır. Eser, bizzat olayın içinde bulunan bir kişinin kaleminden çıkması yönüyle de önemlidir. Eserde savaşın seyri, safhaları, sonuçları ve zaferi nedeniyle kendisine sadrazamlık verilen Hekimoğlu Ali Paşa için İstanbul'da yapılan törenler anlaşılır bir dille kaleme alınmıştır.

1724 yılında Ârifî Ahmet Paşa tarafından Osmanlı topraklarına katılan Revan Kalesi'nin fethi Kemânî Mustafa Paşa tarafından küçük bir risalede anlatılmıştır. Bu eser, 1970 yılında Münir Aktepe tarafından yayınlanmıştır. Nevres'in Târîhçe'si Kemânî Mustafa Paşa'nın bu Revân Fetih-nâmesi'ni tamamlar mahiyettedir.

Eserin belli bir adı yoktur. Yazma nüshalarında bir başlık bulunmaması nedeniyle kaynaklarda Târîhçe, Târîhçe-i Nevres, Tebrîziye-i Hekimoğlu Ali Paşa, Vakâyi'-i Tebrîz gibi çeşitli adlarla anılmaktadır (Akkaya 1994: 53). Tebriz'le ilgili adlandırmalar içeriğinin yanlış yorumlanmasına da sebebiyet vermiştir. Çünkü eserde Tebriz'le ilgili bir bahis bulunmamaktadır.

Eser, ikisi yurt içinde biri yurt dışında olan üç nüsha üzerinden tenkitli metni hazırlanarak Akkaya tarafından yayımlanmıştır (2004).

Müellifin biyografisi için bk. "Nevres-i Kadîm, Abdürrezzâk". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nevresi-kadim-abdurrazzak

Eserden Örnekler


Ale's-sabâh ezânlar okunup hezâr sûd u güdâz ile namâzlar edâ olunurken nâ-gâh ebr-i siyâh gibi Nahcivân cânib-i sahrâsından düşmen alayları zuhûr edüp kesret ü vefreti hayret-fermâ-yı pîr ü cüvân oldı. Kürnâ çayı dedikleri nehir iki bayırın arasında bir sahrâ-yı vâsi'in ortasından cereyân edüp düşmenin gelecegi tarafda vâki' bayır asâkir-i İslâmın karârgâhı olan bayırdan mürtefi' olmagla askerimiz bir iki kat Arab alayı turup verâsı hâlî oldıgı a'dânın manzûr u meşhûdı oldukda gözlerine kesdirüp ulûfe vü zahîresiz sevâb kasdıyla şâh imdâdına gelen yetmiş bin kadar Râfizî piyâdelerin önlerine katup bi-aynihî çakal gibi gırîv ü feryâd ederek hücûm etdiler. Serdâr-ı bâ-vakâr çarçabuk atına zırıh-ı Dâvûd ile süvâr olup kıblegâhda karâr etmiş idi. Hecme-yi a'dâyı gördükde Timur Paşa ve Sarı Hasan Aga ve Millili Alî Agaya mukâbele-i fermân edüp kendüsi dahı enderûn agalarıyla hücûm eyledi (Akkaya 2004: 33-34).

Kaynakça


Akkaya, Hüseyin (1994). Nevres-i Kadîm ve Türkçe Divanı. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Akkaya, Hüseyin (2004). Târîhçe-i Nevres İnceleme ve Tenkitli Metin. İstanbul: Kitabevi Yay.

Akkaya, Hüseyin (2007). "Nevres, Abdürrezzâk". İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay. (33): 55-57.

Aktepe, M. Münir (1970). 1720-1724 Osmanlı-İran Münâsebetleri ve Silâhşör Kemânî Mustafa Ağa'nın Revân Fetih-nâmesi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yay.

Atıf Bilgileri


Çakır, Mustafa Sefa. "TÂRÎHÇE-İ NEVRES". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/tarihce-i-nevres-tees-1752. [Erişim Tarihi: 23 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 DÎVÂN (NEVRES-İ KADÎM) Nevres-i Kadîm, Abdürrezzâk Doç. Dr. Mustafa Sefa Çakır
Görüntüle
2 GAZVE-İ BEDR (NEVRES-İ KADÎM) Nevres-i Kadîm, Abdürrazzâk Doç. Dr. Mustafa Sefa Çakır
Görüntüle
3 MÜNŞE'ÂT (NEVRES-İ KADÎM) Nevres-i Kadîm, Abdürrezzâk Doç. Dr. Mustafa Sefa Çakır
Görüntüle
4 MEBÂLİGU'L-HİKEM Nevres-i Kadîm, Abdürrezzâk Doç. Dr. Mustafa Sefa Çakır
Görüntüle
5 TERCÜME-İ TÂRÎH-İ CİHÂNGÎR ŞÂH Nevres-i Kadîm, Abdürrezzâk Doç. Dr. Mustafa Sefa Çakır
Görüntüle
6 MANZÛME-İ DURÛB-I EMSÂL (HIFZÎ) Hıfzî Dr. Öğr. Üyesi BAHANUR ÖZKAN BAHAR
Görüntüle
7 NA'T MECMÛ'ASI (HÜSEYİN AYVANSARÂYÎ) (Rıfat Kütük Şahsi Kütüphanesi) Ayvansarâyî, Hâfız Hüseyin Diğer Aybala Sena KÜTÜK
Görüntüle
8 DÎVÂN (KESBÎ /KİSBÎ) Kesbî/Kisbî, Kesbî Mehmed Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle
9 TERCÜME-İ DURÛB-I EMSÂL-İ ARABİYYE (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullah Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
10 TERCÜME-İ LUTFU'T-TEDBÎR fî SİYÂSÂTİ'L-MÜLÛK (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullâh Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
11 TERCÜME-İ EL-BERKU’L-YEMÂNÎ FÎ FETHİ’L-OSMÂNÎ (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullâh Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
12 DÎVÂN (TEKİRDAĞLI AHMED LÜTFÎ) Lütfî, Ahmed Lütfî Efendi Diğer Ahmet Serdar Erkan
Görüntüle
13 MÜSTEVCEBÜ’L-HALÂS FÎ TEFSÎR-İ SÛRETİ’L-İHLÂS (TÂHİR, MEKKÎ-ZÂDE MEHMED) Tâhir, Mekkî-zâde Mehmed Tâhir Efendi (?/? – ö. 1128/1716) Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN
Görüntüle
14 AHSENÜ'L-HABER MİN KELÂMİ SEYYİDİ'L-BEŞER (VÂSIF, ŞA'BÂN-ZÂDE ABDULLÂH VÂSIF ÇELEBİ) Vâsıf, Şa'bân-zâde Abdullâh Vâsıf Çelebi Diğer Nükran ERBAŞ
Dr. Öğr. Üyesi Muhammed İkbâl Güler
Görüntüle
15 DÎVÂNÇE (ABDÎ / VASSÂF) Abdî (Vassâf), Abdullâh Efendi Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk
Görüntüle