- Yazar Biyografisi (TEİS)
Kostantinidi, Mütercim - Madde Yazarı: Prof. Dr. Süheyla Yüksel
- Eser Yazılış Tarihi:1286/1870-1871
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yenileşme Dönemi Türk Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Tercüme
- Türü/Formu:Tarih
- Yayın Tarihi:12/11/2021
TARİH-İ YUNANİSTAN-I KADİM KABLELMİLAD MİN 2200 İLÂ 146 (KOSTANTİNİDİ)
tarihKostantinidi, Mütercim (d. ?/? - ö. ?/?)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Coğrafyası, meşhur kralları, kahramanları, kavimleri, yazarları ve mitolojisinin detaylı olarak anlatıldığı bir antik Yunan tarihi. Kitap, “Eser-i Kostantinidi An azâ-yı Meclis-i Kebir-i Maarif” olarak takdim edilmiştir. Taceddin Kayaoğlu ve Mustafa Nihat Özön eserin tercüme, Kostantinidi’nin mütercimi olduğu bilgisini verir. Kayaoğlu arşiv belgelerine dayanarak, Kostandinidi Efendi’nin bu tercümesinden dolayı 5000 kuruş mükâfat aldığını da göstermiştir.
Tarih-i Yunanistan-ı Kadim 340+30 sayfadır. İlk on sayfa “Fihrist-i Tarih-i Yunanistan-ı Kadim”e sonraki on dokuz sayfa ise “Cetvel-i Hata ve Savâb a ayrılmıştır. Bu bölümlerden sonra kitabının sayfalarına yeni baştan numara veren yazar iç kapaktan sonra ikinci sayfada yer alan bir sayfalık mukaddimesinde, “milel-i kadime-i meşhureden eski Yunanlıların” medeniyete bir hayli hizmet ve emekleri olduğuna, pek çok âlim yetiştirdiğine, zamanlarında âlemin değişmesi ve yenileşmesine sebep olan çok önemli olayların yaşandığına fakat Türkçede bu milleti, eserlerini tanıtacak bir kitabın mevcut olmadığına dikkat çeker. Bu kitabın, hem bu ihtiyaca cevap vermek, hem de tarih-i umumînin başlangıcını anlamaya vesile olacak bir muhtasar Yunan tarihi hazırlamak için kendisine sipariş edildiğini söyler.
Mukaddimeden sonra 238. sayfaya kadar olan bölümünü yazar 21 fasla ayırmıştır. Her faslın altında küçük hacimli alt başlıklarla oluşturulan eserde önce, kadim Yunanistan’ın coğrafyası, iklimi anlatılmış sonra tarihine geçilmiştir. Fakat eser sadece, savaşlar ve siyasî olaylar silsilesi değildir. Yunanlıların sosyal ve kültürel hayatlarına ayrılan “Fasl-ı Salis”te; mitolojideki on iki tanrı, Yunanlıların şaire verdiği önem, Olympos’taki mabed ve kâhinler anlatılmış, Büyük İskender’in kral oluşundan Hindistan Seferi’ne kadar geçen sürenin anlatıldığı “Fasl-ı Sâmin Aşer”de İskenderiye şehrinin kuruluşuna da yer verilmiştir. Eserin ilk bölümlerinde, özel isimler, sayfanın hemen altında dipnot şeklinde verilmiş fakat daha sonra bundan vazgeçilmiştir. Kitabın 239. sayfasında, söz konusu bilgilerin fazlalığına ve önemine dikkat çekilerek, ayrı bir zeylin yapılmasına karar verildiğini belirtilmiş 239 ila 340. sayfalar bu biyografik ve coğrafî isimler hakkında verilen bilgilere ayrılmıştır. Coğrafî isimlerin o günkü kullanımdaki karşılıkları da ihmal edilmemiştir. Böylece eser, siyasî ve askerî tarih kitabı değil aynı zamanda eski Yunan kültürünün de tanıtıldığı bir yapıt olmuştur.
Özel isimlere; sadece tanıtılmaları açısından değil imlâları açısından da dikkat edilmiş, telaffuzlarında olabilecek yanlışı önlemek için ismin ilk geçtiği yerde harekeler kullanmıştır.
Eserden Örnekler
Milel-i kadime-i meşhurdan eski Yunanîlerin mâ-tekaddemde ibtida-i mebâdî-i medeniyete bir hayli emek ve hizmetleri sebkat etmiş ve içlerinde pek çok hükemâ-yı benâm zuhur eylediği misüllü zaman-ı hükûmetleri ahvâl-i âlemin tegayyür ve teceddüdünü mucip olan nice nice vukuât-ı cesîmeye masdar olmuş olduğu hâlde millet-i mezkûrenin ahvâl ve âsârına dair lisan-ı Türkî üzre yazılmış bir tarih mevcûd olmadığına ve bu ise tarih-i umumî mukaddemâtının büyük bir parçası olarak istıtlâ ve ma”lûmât-ı tarihiye için medar-ı külli idüğüne mebni suret-i muhtasarada bir Yunan tarihinin cem ve tertibi savb-ı âcizâneme tavsiye ve sipariş buyrulmuş olduğundan nâşi elsine-i ecnebiye üzre destres olduğum tevarih-i mevsûkadan istinbat olunarak işbu tarihin saye-i ma’âlî-vaye-i hazret-i şahanede cem ve tertibiyle Maarif-i Umumiye Nezâret-i Celilesinin mürebbi-i usûl-i maarif ve ulûm olan nazar-ı feyz-eser-i âlilerine takdimine ictisâr ve mahz-ı muktezâ-yı seciye-i âciz-nevâzı üzre lütfen ve tenezzülen mazhar-ı kabul ve tahsîn olarak şayan buyrulan müsaade-i aliyye üzerine tab ve temsiline ibtidâr olunmuş olmakla herhâlde mukırr ve mu’terif olduğum hati’ât ve sehviyâtın mâ-sadak meâl (Et-tegâfülü min şiyemi’l-kirâmi) buyrulması mütala’asına nigâh-endaz-ı iltifât ve tenezzül olacak zevât tarafından istirham ederim( Kostantinidi, 1871 s. 2).
Kaynakça
Kayaoğlu, Taceddin (1998). Türkiye’de Tercüme Müesseseleri. İstanbul: Kitabevi.
Kostantinidi (1286/1870-1871). Tarih-i Yunanistan-ı Kadim Kable’l-milad min 2200 ilâ 146. Matbaa-i Âmire.
Özön, Mustafa Nihat (1934). Metinlerle Muasır Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Devlet Matbaası.
Yüksel, Süheyla (2012). Türk Edebiyatında Yunan Antikitesi (1860-1908). Ankara: Asitan Yay.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) | Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
2 | SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) | Abdülvehhâb, Bolulu | Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek |
Görüntüle | ||
3 | BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) | Ahmed Hamdi, Şirvânî | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
4 | LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) | Ahmed Lütfî Efendi | Diğer Hamza Havuz |
Görüntüle | ||
5 | LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) | Ahmed Vefîk Paşa | Diğer Hamza Havuz |
Görüntüle | ||
6 | ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) | Avnî, Yenişehirli | Dr. Bihter Gürışık Köksal |
Görüntüle | ||
7 | BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) | Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı | Prof. Dr. Mücahit Kaçar |
Görüntüle | ||
8 | HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) | Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
9 | SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) | Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
10 | SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) | Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey | Doç. Dr. Macit Balık |
Görüntüle |