- Yazar Biyografisi (TEİS)
Recaizâde Mahmut Ekrem - Madde Yazarı: Doç. Dr. Selçuk Atay
- Eser Yazılış Tarihi:1314/1898
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yenileşme Dönemi Türk Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Tenkit
- Yayın Tarihi:07/08/2021
TAKRÎZÂT (RECAİZÂDE MAHMUT EKREM)
takrizlerRecaizâde Mahmut Ekrem (d. 1 Mart 1847 / ö. 31 Ocak 1914)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Recaizâde Mahmut Ekrem’in takdirine sunulmuş eserler hakkında yazdığı değerlendirme yazılarından oluşan kitap. İçerisinde 13 takrizin bulunduğu kitapta takrizi yapılan eserler şunlardır: Rehber-i Talibin-i Mecelle (Mehmet Ali Bey), Tulûat (Abdullah Cevdet Bey), Bir Çiçek Demeti (Mustafa Reşit), Gözyaşları (Mustafa Reşit), Tebessüm (Fazlı Necib), Fazilet ve Asalet (Mehmet Emin), Netice-i Teamî (Asaf Şerefeddin). Bunların haricinde “Bu da Bir Mecmua-i Eş’ar İçin”, “Bir Mecmua-i Münşeat İçin” ve “Bir Eser-i Manzum İçin” başlıklı, kimin ve hangi eser için yazıldığı belli olmayan üç takriz bulunmaktadır.
Recaizâde Ekrem Bey, Muallim Naci’yle birlikte devrinin en çok takriz yazan ismidir. Edebî eserlerin yanında bir lügat çalışasından hukuk ve fen alanında yazılmış eserlere kadar takriz kaleme aldığı görülen sanatkârın -bu hâliyle- onun zamanla tenkit ve tahlil şeklinde evrimleşecek olan kitap tahlili ve kritiğinin de ilk örneklerini verdiği söylenebilir. Sanatkârın yaptığı takrizlerde genel olarak Talim-i Edebiyat’ta ortaya konulan sanat anlayışına uygun değerlendirmelerde bulunduğu, diğer taraftan oluşan yeni edebiyat cereyanına ilişkin yol gösterici bir tutum izlediği söylenebilir. 1314/1898 tarihinde yayımlanan eser, bir sanatkârın yazdığı takrizlerin kitaplaştırılması bakımından alanında ilktir.
Sanatkârın biyografisi için bk. “Recaizâde Mahmud Ekrem”, Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/mahmut-ekrem-recaizade
Eserden Örnekler
Mîr-i hüner-ver!
“Çiçek Demeti”nizin müsveddatını vermiştiniz ben de memnûniyet ve takdîr ile okudum. Hadâyık-ı efkâr-ı şairaneden berçîde olan o şükûfe-i deste-i letâifi kim beğenmez… Meğer ki nazarları temaşa-yı ezhar-ı baharîden nâ-mahzûz kalan bazı huşk-i tab'ân ola!
(…)
Hüsn-i tasvîri ve tabiyyet-i üslûbu ile emsaline fâik olan bu eseriniz dahi umarım ki o nevadire lâhik olur.
Eserinizin bir meziyeti de hanımlar için yazılmış olmasıdır.
Bunların evsâf-ı zekiyyesine müteallik bir telifi kendilerine bir deste çiçek suretinde takdim etmek fikr-i edibane ve şairanesini men gayr-i haddin ziyadesiyle şayan-pesend buldum. Lakin evsaf-ı meziyyat-ı nisa nâ-kâbil-i takdîr-i ihsâdır. Bu evsaf içinde en evvel hatır-güzar olanlar ise şunlardır ki kadınlar olmasa şu mihnet-âbâd-ı fenayı gâh u bî-gâh cennete teşbih etmek hayâl-hâne-i şairiyyete uğramazdı (Recaizâde Mahmut Ekrem 1898: 18-19).
Kaynakça
Atay, Selçuk (2021). Üstat Ekrem. Ankara: Hece Yayınları.
Karataş, Turan (2002). Takriz Edebiyatı (1882-1923). Ankara: Hece Yayınları.
Recaizâde Mahmut Ekrem (1314/1898). Takrizat. Kostantiniye: Âlem Matbaası.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | AFÎFE ANJELİK (RECÂİZÂDE MAHMUT EKREM) | Recâizâde Mahmut Ekrem | Doç. Dr. Selçuk Atay |
Görüntüle | ||
2 | ARABA SEVDÂSI (RECAİZADE MAHMUT EKREM) | Recaizade Mahmut Ekrem | Doç. Dr. Selçuk Atay |
Görüntüle | ||
3 | ATALA yâhut AMERİKAN VAHŞİLERİ (RECÂİZÂDE MAHMUT EKREM) | Recâizâde Mahmut Ekrem | Doç. Dr. Selçuk Atay |
Görüntüle | ||
4 | KUDEMÂDAN BİRKAÇ ŞÂ'İR (RECAİZADE MAHMUT EKREM) | Recaizade Mahmut Ekrem | Prof. Dr. Adem Ceyhan |
Görüntüle | ||
5 | MES PRİSONS (ME PRİZON) TERCÜMESİ (RECAİZADE MAHMUT EKREM) | Recaizade Mahmut Ekrem | Doç. Dr. Selçuk Atay |
Görüntüle | ||
6 | MUHSİN BEY YÂHUT ŞAİRLİĞİN HAZÎN BİR NETÎCESİ (RECAİZADE MAHMUT EKREM) | Recaizade Mahmut Ekrem | Doç. Dr. Selçuk Atay |
Görüntüle | ||
7 | MÜNTEHÂBÂT-I EDEBİYYE (RECAÎZADE MAHMUT EKREM) | Recaizade Mahmut Ekrem | Öğretmen Emre Şengül |
Görüntüle | ||
8 | NÂÇÎZ (RECAÎZADE MAHMUT EKREM) | Recaizade Mahmut Ekrem | Öğretmen Emre Şengül |
Görüntüle | ||
9 | NAĞME-İ SEHER (RECAİZADE MAHMUT EKREM) | Recaizade Mahmut Ekrem | Doç. Dr. Selçuk Atay |
Görüntüle | ||
10 | PEJMÜRDE (RECAÎZADE MAHMUT EKREM) | Recaizade Mahmut Ekrem | Öğretmen Emre Şengül |
Görüntüle | ||
11 | SÂ'İME (RECAİZADE MAHMUT EKREM) | Recaizade Mahmut Ekrem | Doç. Dr. Selçuk Atay |
Görüntüle | ||
12 | ŞEMSÂ (RECAİZADE MAHMUT EKREM) | Recaizade Mahmut Ekrem | Öğretmen Emre Şengül |
Görüntüle | ||
13 | TAKDÎR-ELHÂN (RECAİZADE MAHMUT EKREM) | Recaizade Mahmut Ekrem | Öğretmen Emre Şengül |
Görüntüle | ||
14 | TA'LÎM-İ EDEBİYAT (RECAİZÂDE MAHMUT EKREM) | Recaizade Mahmut Ekrem | Prof. Dr. Murat Kacıroğlu |
Görüntüle | ||
15 | TEFEKKÜR (RECAİZADE MAHMUT EKREM) | Recaizade Mahmut Ekrem | Dr. Öğr. Üyesi GİZEM AKYOL |
Görüntüle | ||
16 | MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) | Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
17 | SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) | Abdülvehhâb, Bolulu | Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek |
Görüntüle | ||
18 | BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) | Ahmed Hamdi, Şirvânî | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
19 | LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) | Ahmed Lütfî Efendi | Diğer Hamza Havuz |
Görüntüle | ||
20 | LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) | Ahmed Vefîk Paşa | Diğer Hamza Havuz |
Görüntüle | ||
21 | ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) | Avnî, Yenişehirli | Dr. Bihter Gürışık Köksal |
Görüntüle | ||
22 | BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) | Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı | Prof. Dr. Mücahit Kaçar |
Görüntüle | ||
23 | HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) | Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
24 | SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) | Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
25 | SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) | Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey | Doç. Dr. Macit Balık |
Görüntüle |