TAKRÎZÂT (RECAİZÂDE MAHMUT EKREM)
takrizler
Recaizâde Mahmut Ekrem (d. 1 Mart 1847 / ö. 31 Ocak 1914)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Recaizâde Mahmut Ekrem’in takdirine sunulmuş eserler hakkında yazdığı değerlendirme yazılarından oluşan kitap. İçerisinde 13 takrizin bulunduğu kitapta takrizi yapılan eserler şunlardır: Rehber-i Talibin-i Mecelle (Mehmet Ali Bey), Tulûat (Abdullah Cevdet Bey), Bir Çiçek Demeti (Mustafa Reşit), Gözyaşları (Mustafa Reşit), Tebessüm (Fazlı Necib), Fazilet ve Asalet (Mehmet Emin), Netice-i Teamî (Asaf Şerefeddin). Bunların haricinde “Bu da Bir Mecmua-i Eş’ar İçin”, “Bir Mecmua-i Münşeat İçin” ve “Bir Eser-i Manzum İçin” başlıklı, kimin ve hangi eser için yazıldığı belli olmayan üç takriz bulunmaktadır.

Recaizâde Ekrem Bey, Muallim Naci’yle birlikte devrinin en çok takriz yazan ismidir. Edebî eserlerin yanında bir lügat çalışasından hukuk ve fen alanında yazılmış eserlere kadar takriz kaleme aldığı görülen sanatkârın -bu hâliyle- onun zamanla tenkit ve tahlil şeklinde evrimleşecek olan kitap tahlili ve kritiğinin de ilk örneklerini verdiği söylenebilir. Sanatkârın yaptığı takrizlerde genel olarak Talim-i Edebiyat’ta ortaya konulan sanat anlayışına uygun değerlendirmelerde bulunduğu, diğer taraftan oluşan yeni edebiyat cereyanına ilişkin yol gösterici bir tutum izlediği söylenebilir. 1314/1898 tarihinde yayımlanan eser, bir sanatkârın yazdığı takrizlerin kitaplaştırılması bakımından alanında ilktir.

Sanatkârın biyografisi için bk. “Recaizâde Mahmud Ekrem”, Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/mahmut-ekrem-recaizade 

Eserden Örnekler


Mîr-i hüner-ver!

“Çiçek Demeti”nizin müsveddatını vermiştiniz ben de memnûniyet ve takdîr ile okudum. Hadâyık-ı efkâr-ı şairaneden berçîde olan o şükûfe-i deste-i letâifi kim beğenmez… Meğer ki nazarları temaşa-yı ezhar-ı baharîden nâ-mahzûz kalan bazı huşk-i tab'ân ola!

(…)

Hüsn-i tasvîri ve tabiyyet-i üslûbu ile emsaline fâik olan bu eseriniz dahi umarım ki o nevadire lâhik olur.

Eserinizin bir meziyeti de hanımlar için yazılmış olmasıdır.

Bunların evsâf-ı zekiyyesine müteallik bir telifi kendilerine bir deste çiçek suretinde takdim etmek fikr-i edibane ve şairanesini men gayr-i haddin ziyadesiyle şayan-pesend buldum. Lakin evsaf-ı meziyyat-ı nisa nâ-kâbil-i takdîr-i ihsâdır. Bu evsaf içinde en evvel hatır-güzar olanlar ise şunlardır ki kadınlar olmasa şu mihnet-âbâd-ı fenayı gâh u bî-gâh cennete teşbih etmek hayâl-hâne-i şairiyyete uğramazdı (Recaizâde Mahmut Ekrem 1898: 18-19).

Kaynakça


Atay, Selçuk (2021). Üstat Ekrem. Ankara: Hece Yayınları.

Karataş, Turan (2002). Takriz Edebiyatı (1882-1923). Ankara: Hece Yayınları.

Recaizâde Mahmut Ekrem (1314/1898). Takrizat. Kostantiniye: Âlem Matbaası.

Atıf Bilgileri


Atay, Selçuk. "TAKRÎZÂT (RECAİZÂDE MAHMUT EKREM)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/takrizat-recaizade-mahmut-ekrem. [Erişim Tarihi: 24 Nisan 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 AFÎFE ANJELİK (RECÂİZÂDE MAHMUT EKREM) Recâizâde Mahmut Ekrem Doç. Dr. Selçuk Atay
Görüntüle
2 ARABA SEVDÂSI (RECAİZADE MAHMUT EKREM) Recaizade Mahmut Ekrem Doç. Dr. Selçuk Atay
Görüntüle
3 ATALA yâhut AMERİKAN VAHŞİLERİ (RECÂİZÂDE MAHMUT EKREM) Recâizâde Mahmut Ekrem Doç. Dr. Selçuk Atay
Görüntüle
4 KUDEMÂDAN BİRKAÇ ŞÂ'İR (RECAİZADE MAHMUT EKREM) Recaizade Mahmut Ekrem Prof. Dr. Adem Ceyhan
Görüntüle
5 MES PRİSONS (ME PRİZON) TERCÜMESİ (RECAİZADE MAHMUT EKREM) Recaizade Mahmut Ekrem Doç. Dr. Selçuk Atay
Görüntüle
6 MUHSİN BEY YÂHUT ŞAİRLİĞİN HAZÎN BİR NETÎCESİ (RECAİZADE MAHMUT EKREM) Recaizade Mahmut Ekrem Doç. Dr. Selçuk Atay
Görüntüle
7 MÜNTEHÂBÂT-I EDEBİYYE (RECAÎZADE MAHMUT EKREM) Recaizade Mahmut Ekrem Öğretmen Emre Şengül
Görüntüle
8 NÂÇÎZ (RECAÎZADE MAHMUT EKREM) Recaizade Mahmut Ekrem Öğretmen Emre Şengül
Görüntüle
9 NAĞME-İ SEHER (RECAİZADE MAHMUT EKREM) Recaizade Mahmut Ekrem Doç. Dr. Selçuk Atay
Görüntüle
10 PEJMÜRDE (RECAÎZADE MAHMUT EKREM) Recaizade Mahmut Ekrem Öğretmen Emre Şengül
Görüntüle
11 SÂ'İME (RECAİZADE MAHMUT EKREM) Recaizade Mahmut Ekrem Doç. Dr. Selçuk Atay
Görüntüle
12 ŞEMSÂ (RECAİZADE MAHMUT EKREM) Recaizade Mahmut Ekrem Öğretmen Emre Şengül
Görüntüle
13 TAKDÎR-ELHÂN (RECAİZADE MAHMUT EKREM) Recaizade Mahmut Ekrem Öğretmen Emre Şengül
Görüntüle
14 TA'LÎM-İ EDEBİYAT (RECAİZÂDE MAHMUT EKREM) Recaizade Mahmut Ekrem Prof. Dr. Murat Kacıroğlu
Görüntüle
15 TEFEKKÜR (RECAİZADE MAHMUT EKREM) Recaizade Mahmut Ekrem Dr. Öğr. Üyesi GİZEM AKYOL
Görüntüle
16 MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
17 SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) Abdülvehhâb, Bolulu Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek
Görüntüle
18 BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) Ahmed Hamdi, Şirvânî Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
19 LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) Ahmed Lütfî Efendi Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
20 LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) Ahmed Vefîk Paşa Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
21 ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) Avnî, Yenişehirli Dr. Bihter Gürışık Köksal
Görüntüle
22 BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı Prof. Dr. Mücahit Kaçar
Görüntüle
23 HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
24 SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
25 SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey Doç. Dr. Macit Balık
Görüntüle