- Yazar Biyografisi (TEİS)
Fuâdî, Ömer - Madde Yazarı: Dr. Mutlu Melis Özgeriş
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Tekke Edebiyatı
- Dönemi:17. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Silsilename
- Yayın Tarihi:29/04/2022
SİLSİLENÂME (FUÂDÎ)
silsilenâmeFuâdî, Ömer (d. 966?/1559? - ö. 1046/1636)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Ömer Fuâdî’nin Şâbâniyye tarikatı şeyhleriyle ilgili bilgi verdiği eseri. Fuâdî, În Silsilenâme-i Hatîr li-Kâtibi’l-Hakîr Dervîş Ömer el-Fuâdî Hedâ’llâhu’l-Hâdî adını taşıyan Türkçe eserinde, silsilede yer alan sûfîlerin isimlerini zikreder; Halvetiyye tarikatının Şâbâniyye kolu silsilesini, Hz. Muhammed’den kendi şeyhi Kastamonulu Şeyh Şaban-ı Velî ve onun halifelerine getirir. Bununla birlikte; tasavvufun ortaya çıkışı, zikir, etvâr, ekvâr, edvâr gibi tasavvufî hâllerin varlığı, irşâd ve telkinin gerçekliği, şeyhlik mertebesi ve bu mertebenin silsile hâlinde olmasının mantığı gibi konuları da izah eder (Donuk 2020: 21). Silsilenâme’deki Şabâniyye silsilesi ise şöyledir: Hazret-i Cebrâîl, Hazret-i Resûl-i Ekrem, Hazret-i Ali, Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin, Kumeyl ibn-i Ziyâd, Hasan-ı Basrî, Habîb-i ʿAcemî, Dâvûd-ı Tâî, Maʿrûf-ı Kerhî, Serî es-Sakatî, Cüneyd-i Bağdâdî, Mimşâd ed-Dîneverî, Muhammed ed-Dîneverî, Muhammed el-Bekrî, Vecîhüddîn el-Kâdî, Ömer el-Bekrî, Ebu’n-Necîb es-Sühreverdî, Kutbuddîn el-Ebherî, Muhammed en-Nehhâs, Şehâbeddîn Tebrîzî, Seyyid Cemâl, İbrâhîm Zâhid el-Geylânî, Ahî Muhammed, Pîr Ömer Halvetî, Ahî Mîrem, Hacı İzzeddîn, Pîr Sadreddîn, Seyyid Yahyâ-yı Bakûvî, Monla Pîr Erzincânî, Cemâl-i Halvetî Çelebî Sultân, Hayreddîn Tokâdî, Şeyh Şabân-ı Velî, Osman Efendi, Hayreddîn Efendi, Abdülbâkî Efendi, Muhyiddîn Efendi, Dervîş Ömer el-Fuâdî (Demirel 2018: 16).
Müellif, Silsilenâme’de; kendilerini âlimlerden ve salih kimselerden sayıp evliyalar hakkında su-i zanda bulunanların, bilgi sahibi olmadan “Bunların dinde aslı astarı yok!” deyip dervişlerin zikrine, halvetine, kisvesine, meşguliyetlerine dil uzatanların iddialarına cevap verir ve bu yergilerden dolayı kalbine şüphe tohumu düşenlerin şüphelerini gidermeye çalışır. Arapça ve Farsça tamlamalarla seçili bir üsluba sahip olan eser, mensur şekilde yazılmıştır. Fuâdî zaman zaman manzum örneklere, bahsettiği konularla ilgili ayet ve hadis iktibaslarına ve bunların izahlarına, misallere de yer vermiştir.
Türkçe kaleme aldığı Silsilenâme’de Fuâdî, Arapça bir Silsilenâme yazdığından bahseder. Buna göre Fuâdî, ilk olarak silsilesinde yer alan tarikat büyüklerinin âdâb ve erkânlarını anlatan Arapça bir silsilenâme yazmış, sonra umumun istifade edebileceği ve okuyanların dua etmesini umduğu daha basit bir dille, Türkçe bir silsilenâme kaleme almıştır. Fakat bu esere henüz rastlanılmamıştır (Demirel 2018: 41-42). Silsilenâme’nin nüshaları; Süleymaniye Kütüphanesi Hacı Mahmut Efendi Bölümü 2287/12 numarada (252b-260a varakları arasında), Milli Kütüphane 06 Hk 4933/1 numarada (1b-7a varakları arasında) ve Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yazmaları 19 numarada (9b-13b varakları arasında) bulunmaktadır. Demirel (2018), yüksek lisans tezinde Fuâdî’nin Türkçe risalelerini ele alırken bu eserine de değinmiştir.
Fuâdî'nin biyografisi için bk. “Fuâdî, Ömer”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/fuadi-omer
Eserden Örnekler
…Biri dahi Kastamonîli Muhyiddîn Efendi’dir ki, “Uzun Muhyiddîn” demekle maʿrûftur, hâl u kâmil ü zevk-ı fâzıl ile onları dahi Şâm-ı Şerîf’e gönderdiler. Ve ol sultânu’l-evliyâ ve kâne kerâmet-i safâ-nümâ hazretlerine li-hükmihî kendilerinden sonra seccâdeleri ve kâim-i makāmları ahvâli suâl olundukta; “Bîçâreden sonra seccâde Osmân’ındır, ondan sonra Hayreddîn’indir” deyip, onlardan sonra gelecekleri taʿyîn etmeyip “seccâde sâhibin bulur” buyurdular. Sıdk-ı kelâm ve kerâmetinin encâmları zâhir u bâhir olup kendilerinden sonra Osmân Efendi hayâtta bulunmak ile seccâde-i ʿizzet-karîn u murâd-bahş onlara geldiler. Baʿdehû Hayreddîn Efendi hazretleri gelip ondan sonra emr-i ilâhî ve sırr-ı pîr-i garîn ile Abdulbâkî Efendi hazretleri gelip onlardan sonra hem-cinân Muhyî Efendi hazretleri gelip, her biri seccâde-müraccaʿ-ı ʿâlem u masîri benî Âdem’de telkîn u irşâd edip, nice kimesneler tarîk-i Hak’da tekmîl-i maʿârif ve tahsîl-i kemâl edip hâlle behre-mend ve ber-murâd oldular. Onlar dahi etrâf ve eknâfa nice kimesneleri hilâfetle gönderdiler. Her biri tafsîl olunsa bu dahi bir mufassal ve mutavval kitâb olur. Cümleden biri Dervîş Ömer el-Fuâdî’dir ki nefs-i Kastamonî’dendir. Sâbıkan talebe-i ʿulûm-ı zâhiriyyeden tâlib-i tarîkat-ı zâhiriyyeden olup, tekmîl-i dâire-i şerîʿate kemâkân mâil ve mukayyed olup, fünûn u rusûm-ı ʿilmi tahsîl edip, amma dâire-i ʿilm-i ledünnî semtine zerre kadar meyli olmayıp, belki ictinâbları var iken hikmetullâh ve hidâyetullâh ile kalblerine cezbe-i rûhâniyye-i hakîkiyye âsârından eser zuhur etmegin fenâ-i nefs semti görünmek ile cezbe-i hakîkiyye ennâ fe-ennâ ziyâde olup bir hâle düşdüler ki… (Demirel 2018: 199-200).
Kaynakça
Demirel, İsmail (2018). Ömer Fuâdî’nin Türkçe Tasavvuf Risaleleri. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.
Donuk, Suat (2020). Türk Edebiyatında Silsilenâme ve Seyyid Ahmed Cezbî’nin Câmi‘u’s-Silsile Adlı Silsilenâmesi. Journal of Turkish Language and Literature, 6 (1): 16-36.
Ünal, Asuman (2008). Ömer Fuadî (V. 1560/1636)’nin Risale-i Virdiyye Adlı Eserindeki Tasavvufi Görüşleri. Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | MENÂKIB-I ŞA'BÂN-I VELÎ (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Doç. Dr. Osman Kufacı |
Görüntüle | ||
2 | BÜLBÜLİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Doç. Dr. İlyas YAZAR |
Görüntüle | ||
3 | TÜRBENÂME (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Doç. Dr. Osman Kufacı |
Görüntüle | ||
4 | RİSÂLE-İ HÂBİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Prof. Dr. Gencay Zavotçu |
Görüntüle | ||
5 | HAYÂTİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Dr. Mutlu Melis Özgeriş |
Görüntüle | ||
6 | KASİDE-İ PENDİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Prof. Dr. Hakan Yekbaş |
Görüntüle | ||
7 | MUSLİHU'N-NEFS (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Diğer Sevda Tuğçe Kahriman |
Görüntüle | ||
8 | RİSÂLE-İ ASELİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer Fuâdi Efendi | Diğer Sevda Tuğçe Kahriman |
Görüntüle | ||
9 | RİSÂLE-İ GÜLLÂBİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Dr. Mutlu Melis Özgeriş |
Görüntüle | ||
10 | RİSÂLE-İ HALVET (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Diğer Sevda Tuğçe Kahriman |
Görüntüle | ||
11 | RİSÂLE-İ MÜSELLESÂT (MÜSELLESÂT-I TÂSİYYE) (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Diğer Sevda Tuğçe Kahriman |
Görüntüle | ||
12 | RİSÂLE-İ TEVHÎDİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Dr. Mutlu Melis Özgeriş |
Görüntüle | ||
13 | RİSÂLE-İ VİRDİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Dr. asuman ünal özcan |
Görüntüle | ||
14 | RİSÂLE-İ ZİKR (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Dr. Mutlu Melis Özgeriş |
Görüntüle | ||
15 | RİSÂLE-İ SADEFİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Diğer Sevda Tuğçe Kahriman |
Görüntüle | ||
16 | TEZKİRE-İ ŞU'ARÂ (SÂLİH AYNÎ MEHMED EFENDİ) | Aynî, Sâlih Aynî Mehmed Efendi | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
17 | DÎVÂN (EŞREF-İ SÂNÎ) | Eşref-i Sânî, Şeyh Seyyid | Öğretmen Kevser Kıroğlu |
Görüntüle | ||
18 | TECELLİYÂT (FENÂYÎ, CENNET MEHMED EFENDİ) | Fenâyî, Cennet Mehmed Efendi | Prof. Dr. ABDULLAH AYDIN |
Görüntüle | ||
19 | ÂDÂB-I HURDE-İ TARîKÂT (HİMMET/ABDÎ, BOLULU ŞEYH HİMMET EFENDİ) | Himmet/Abdî, Bolulu Şeyh Himmet Efendi | Araş. Gör. Emrah Baş |
Görüntüle | ||
20 | VAHDETNÂME (LÂMEKÂNÎ) | Lâmekânî, Hüseyin | Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk |
Görüntüle | ||
21 | MECMÛA-İ ŞEYH MISRÎ EFENDİ (NİYÂZÎ-İ MISRÎ) | Niyâzî-İ Mısrî, Muhammed/Mehmed | Akın ZENGİN |
Görüntüle | ||
22 | RİSÂLE-İ VAHDET-İ VÜCÛD (MISRÎ) | Niyâzî-i Mısrî, Muhammed/ Mehmed | Dr. Muhammed Ülgen |
Görüntüle | ||
23 | RİSÂLE-İ EŞRÂTU’S-S‘AT (NİYÂZÎ-İ MISRÎ) | Niyâzî-İ Mısrî, Muhammed/Mehmed | Öğretmen TALAT OLGUN |
Görüntüle | ||
24 | RİSALE-İ TEVHÎD (NİYÂZÎ-İ MISRÎ) | Niyâzî-İ Mısrî, Muhammed/ Mehmed | Öğretmen TALAT OLGUN |
Görüntüle | ||
25 | ED-DEVRETÜ’L-ARŞİYYE (MISRÎ) | Niyâzî-i Mısrî, Muhammed/ Mehmed | Dr. Muhammed Ülgen |
Görüntüle |