SÎ-NÂME (HÜMÂMÎ)
manzum mektuplar
Hümâmî (d. ? - ö. 823-854/1420-1451 ?)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Hümâmî’nin manzum mektuplardan oluşan mesnevisi. Sî-nâme, İranlı şair Emîr Hüseynî’nin Mantıku’l-Uşşâk’ının Türkçeye tercümesidir. 839/1435-36’da tamamlanarak Sadrazam Çandarlı Halîl Paşa’ya ithaf edilmiştir (Altun 1995: V). Sî-nâme'nin "Süleymaniye Kütüphanesi, Hacı Mahmud Efendi, nu. 3961/I; Bibliotheque Nationale, Ancien Fond Turc, nu. 304 ve British Museum Library, nu. Or. 11234"te kayıtlı olmak üzere bilinen üç nüshası vardır.

Mesnevi nazım şekli ile aruz vezninin "mefâ’îlün mefâ’îlün fe’ûlün" kalıbı kullanılarak yazılan Sî-nâme 1992 beyitten oluşmaktadır. İçinde iki tevhid, bir münacat, iki na’t ve bir de medhiyeye yer verilmiştir.  Dünyevî aşkın konu edildiği, âşık ve maşuk arasında geçen olayların yansıtıldığı eserde genellikle âşığın çaresizliği, zorlukları ve bu durum karşısında maşukun naz ve cefa ile karşılık vermesi üzerinde durulmuştur. 30 manzum mektuptan oluşan mesnevinin önemi Hümâmî'nin mektuplar arasında kendi gazellerine de yer vermiş olmasından kaynaklanmaktadır. Nitekim her mektup sonunda şairin kendi mahlasını zikrettiği gazeller bulunmaktadır (Altun 1995: III). 

Sî-nâme üzerine Özcan Temel (1982) lisans bitirme tezi, Mustafa Altun (1995) ise yüksek lisans tezi hazırlamıştır. Her iki araştırmacı da çalışmalarını yayımlamıştır (Altun 2017; Temel 2019).

Şairin biyografisi için bk. "Hümâmî". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğühttp://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/humami 

Eserden Örnekler


Nâme-i Şeşüm Der-Şükr-i Âşık Verzâ Dâden Be-Cefâ-yı Ma'şûk

Elâ iy revnakı âhû-yı Tâtâr

Cemâli rûz zülfeyni şeb-i târ


Vücûdı hurrem ü hüsni ber-efzûn

Neşâtı tâze vü bahtı hümâyûn


Vefâ bâbında ahd-ıla müretteb

Safâ cûdı-y-la terkîbi mürekkeb


Sıfatı zâtı bigi pür-hidâyet

Hayâsı hilmi bigi bî-nihâyet


Sözi çün şehd ü şîrîn ter şeker-leb

Sa'âdet menzilinde sa'd-ı kevkeb


Cihân içinde bir devletlü mahdûm

Dil ü cân hükmine fermân-ı mahkûm


Büt-i serv-i semen-bû lâle-ruhsâr

Beşer şîve melek-işve perî-vâr


Eli gevher-feşân u gönli deryâ

Lebinün lutfı ihyâ-yı Mesîhâ


Celâlet merkebine yik-süvâre

Nazar ehline gün bigi nazâre


Dil ü cândan cihânda ihtiyârum

Gamı zulmine âdil şehriyârum


Karârı kalmasun bâd-ı seher-veş

Seri zülfi big'olan ana ser-keş


Selâm u pür-ubûdiyyet sadâkat

Peyâm-ı ârzûmendî vü hasret


Kabûl it ben kulundan iy emîrüm

Cihânda cân-pesendüm dil-pezîrüm


Götür iy dost hüsnünden nikâbı

Sehâb içinde koma âfitâbı


Hayâlun-ıla hüsnünden tolup nûr

Gözüm gönlüm harâbın eyle ma'mûr


Kelef bedrâ yüzinden dûr hoşdur

Ziyâsından cihân pür-nûr hoşdur


Komagıl sâye-i serv altına ser

Ki gönlüm sini sâyenden güniler (Altun 2017: 60-61)

Kaynakça


Altun, Mustafa (1995). Sî-nâme-i Hümâmî (İnceleme-Metin-Dizin). Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.

Altun, Mustafa (2017). Sî-nâme-i Hümâmî. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-194286/humami-si-name.html [Erişim tarihi: 31. 07. 2022]

Temel, Özcan (1982). İznikli Hümami'nin Siname Mesnevisi. Lisans Bitirme Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.

Temel, Özcan (2019). Sî-nâme [15. Yüzyıl-Mesnevi] İznikli Hümâmî. İstanbul: Arı Sanat Yay.

Atıf Bilgileri


KOÇ, Munise. "SÎ-NÂME (HÜMÂMÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/si-name-humami. [Erişim Tarihi: 15 Ocak 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 CÂMASB-NÂME (ABDÎ) Abdî, Mûsâ Prof. Dr. Müjgân Çakır
Görüntüle
2 TERCÜME-İ KASÎDE-İ BÜRDE (ABDURRAHÎM) Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân Doç. Dr. Bünyamin Ayçiçeği
Görüntüle
3 RİSÂLE Fİ’L-MEBDE’İ VE’L-MA’ÂD (ABDURRAHÎM) Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân Öğretmen Ece Ceylan
Görüntüle
4 NEKÂVETÜ’L-EDVÂR (HÂCE ABDÜLAZÎZ) Abdülazîz, Abdülkâdir-zâde, Hâce Abdülazîz, Usta Abdülazîz Doç. Dr. Recep Uslu
Görüntüle
5 DÎVÂN (ADLÎ) Adlî, Sultân Bâyezîd-i Velî bin Fâtih Sultân Mehmed Prof. Dr. YAVUZ BAYRAM
Görüntüle
6 DÎVÂN-I TÜRKÎ (ADNÎ) Adnî, Mahmûd Paşa Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren
Görüntüle
7 DÎVÂN-I FÂRİSÎ (ADNÎ) Adnî, Mahmûd Paşa Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren
Görüntüle
8 DÎVÂN (ÂFİTÂBÎ) Âfitâbî Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
9 DÎVÂN (ÂHÎ) Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend Doç. Dr. Osman Kufacı
Görüntüle
10 HÜSREV Ü ŞÎRÎN (ÂHÎ) Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle