- Yazar Biyografisi (TEİS)
Hümâmî - Madde Yazarı: Dr. Öğr. Üyesi Munise KOÇ
- Eser Yazılış Tarihi:839/1435-36
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:Başlangıç-15. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Tercüme
- Türü/Formu:Mesnevi
- Yayın Tarihi:03/08/2022
SÎ-NÂME (HÜMÂMÎ)
manzum mektuplarHümâmî (d. ? - ö. 823-854/1420-1451 ?)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Hümâmî’nin manzum mektuplardan oluşan mesnevisi. Sî-nâme, İranlı şair Emîr Hüseynî’nin Mantıku’l-Uşşâk’ının Türkçeye tercümesidir. 839/1435-36’da tamamlanarak Sadrazam Çandarlı Halîl Paşa’ya ithaf edilmiştir (Altun 1995: V). Sî-nâme'nin "Süleymaniye Kütüphanesi, Hacı Mahmud Efendi, nu. 3961/I; Bibliotheque Nationale, Ancien Fond Turc, nu. 304 ve British Museum Library, nu. Or. 11234"te kayıtlı olmak üzere bilinen üç nüshası vardır.
Mesnevi nazım şekli ile aruz vezninin "mefâ’îlün mefâ’îlün fe’ûlün" kalıbı kullanılarak yazılan Sî-nâme 1992 beyitten oluşmaktadır. İçinde iki tevhid, bir münacat, iki na’t ve bir de medhiyeye yer verilmiştir. Dünyevî aşkın konu edildiği, âşık ve maşuk arasında geçen olayların yansıtıldığı eserde genellikle âşığın çaresizliği, zorlukları ve bu durum karşısında maşukun naz ve cefa ile karşılık vermesi üzerinde durulmuştur. 30 manzum mektuptan oluşan mesnevinin önemi Hümâmî'nin mektuplar arasında kendi gazellerine de yer vermiş olmasından kaynaklanmaktadır. Nitekim her mektup sonunda şairin kendi mahlasını zikrettiği gazeller bulunmaktadır (Altun 1995: III).
Sî-nâme üzerine Özcan Temel (1982) lisans bitirme tezi, Mustafa Altun (1995) ise yüksek lisans tezi hazırlamıştır. Her iki araştırmacı da çalışmalarını yayımlamıştır (Altun 2017; Temel 2019).
Şairin biyografisi için bk. "Hümâmî". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/humami
Eserden Örnekler
Nâme-i Şeşüm Der-Şükr-i Âşık Verzâ Dâden Be-Cefâ-yı Ma'şûk
Elâ iy revnakı âhû-yı Tâtâr
Cemâli rûz zülfeyni şeb-i târ
Vücûdı hurrem ü hüsni ber-efzûn
Neşâtı tâze vü bahtı hümâyûn
Vefâ bâbında ahd-ıla müretteb
Safâ cûdı-y-la terkîbi mürekkeb
Sıfatı zâtı bigi pür-hidâyet
Hayâsı hilmi bigi bî-nihâyet
Sözi çün şehd ü şîrîn ter şeker-leb
Sa'âdet menzilinde sa'd-ı kevkeb
Cihân içinde bir devletlü mahdûm
Dil ü cân hükmine fermân-ı mahkûm
Büt-i serv-i semen-bû lâle-ruhsâr
Beşer şîve melek-işve perî-vâr
Eli gevher-feşân u gönli deryâ
Lebinün lutfı ihyâ-yı Mesîhâ
Celâlet merkebine yik-süvâre
Nazar ehline gün bigi nazâre
Dil ü cândan cihânda ihtiyârum
Gamı zulmine âdil şehriyârum
Karârı kalmasun bâd-ı seher-veş
Seri zülfi big'olan ana ser-keş
Selâm u pür-ubûdiyyet sadâkat
Peyâm-ı ârzûmendî vü hasret
Kabûl it ben kulundan iy emîrüm
Cihânda cân-pesendüm dil-pezîrüm
Götür iy dost hüsnünden nikâbı
Sehâb içinde koma âfitâbı
Hayâlun-ıla hüsnünden tolup nûr
Gözüm gönlüm harâbın eyle ma'mûr
Kelef bedrâ yüzinden dûr hoşdur
Ziyâsından cihân pür-nûr hoşdur
Komagıl sâye-i serv altına ser
Ki gönlüm sini sâyenden güniler (Altun 2017: 60-61)
Kaynakça
Altun, Mustafa (1995). Sî-nâme-i Hümâmî (İnceleme-Metin-Dizin). Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
Altun, Mustafa (2017). Sî-nâme-i Hümâmî. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-194286/humami-si-name.html [Erişim tarihi: 31. 07. 2022]
Temel, Özcan (1982). İznikli Hümami'nin Siname Mesnevisi. Lisans Bitirme Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
Temel, Özcan (2019). Sî-nâme [15. Yüzyıl-Mesnevi] İznikli Hümâmî. İstanbul: Arı Sanat Yay.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | CÂMASB-NÂME (ABDÎ) | Abdî, Mûsâ | Prof. Dr. Müjgân Çakır |
Görüntüle | ||
2 | TERCÜME-İ KASÎDE-İ BÜRDE (ABDURRAHÎM) | Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân | Doç. Dr. Bünyamin Ayçiçeği |
Görüntüle | ||
3 | RİSÂLE Fİ’L-MEBDE’İ VE’L-MA’ÂD (ABDURRAHÎM) | Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân | Öğretmen Ece Ceylan |
Görüntüle | ||
4 | NEKÂVETÜ’L-EDVÂR (HÂCE ABDÜLAZÎZ) | Abdülazîz, Abdülkâdir-zâde, Hâce Abdülazîz, Usta Abdülazîz | Doç. Dr. Recep Uslu |
Görüntüle | ||
5 | DÎVÂN (ADLÎ) | Adlî, Sultân Bâyezîd-i Velî bin Fâtih Sultân Mehmed | Prof. Dr. YAVUZ BAYRAM |
Görüntüle | ||
6 | DÎVÂN-I TÜRKÎ (ADNÎ) | Adnî, Mahmûd Paşa | Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren |
Görüntüle | ||
7 | DÎVÂN-I FÂRİSÎ (ADNÎ) | Adnî, Mahmûd Paşa | Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren |
Görüntüle | ||
8 | DÎVÂN (ÂFİTÂBÎ) | Âfitâbî | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
9 | DÎVÂN (ÂHÎ) | Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend | Doç. Dr. Osman Kufacı |
Görüntüle | ||
10 | HÜSREV Ü ŞÎRÎN (ÂHÎ) | Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle |