Şemsettin Sami’nin 19. yüzyıl Fransız yazarı Frédéric Soulié’nin (1800-1847) 1837-1838 yıllarında yazdığı sekiz ciltlik Les Mémories du Diablé adlı eserinin tercümesi. 1878 yılında yayımlanan eserin kapağında “Fransızcadan mütercim hikâye” ve “Maarif Nezaret-i Celilesinin ruhsatıyla tab olunmuştur” ibareleri vardır. Frédéric Soulié'den çevrilen bu macera romanı Şemsettin Sami’nin en hacimli çevirilerindendir.

Ön sözü bulunmayan eser 1820 yılının ilk günü bir Fransa sarayında yaşananların anlatılmasıyla açılır. 100 bölümden oluşan romanın üçüncü bölümünde sayfa 37’den itibaren Şeytan, anılarını anlatmaya başlar.

Eserin konusu kısaca şöyledir: Şeytan’ın içsel muğlaklığı insanların, özellikle de kahraman Armand de Luizzi’nin yok oluşuna sebep olmaktadır. Cehennemin efendisinin talepleri karşısında Baron de Luizzi korkar ve kumar oynamaya karar verir. Sonunun gelmesinden korkarak kendisini reddeden bir mutluluğun peşinden amansızca koşar. Şeytan oyunu sakin ve hesaplıca yönetir. En küçük zayıflıkları gözetir; her zaman kendisine güvenenleri sonsuz alevde yakmak için aldatmaya hazır bekler.

Şemsettin Sami’nin tercüme ettiği bu eser, tarihî konuları içeren bir macera romanıdır. Edebî değeri fazla olmadığı için döneminde fazla ilgi uyandırmamıştır. Tercüme incelendiğinde devrine göre genel okura hitap eden sade bir dil, kısa cümleler dikkat çekmektedir.

Büyük boy, çift sütun ve 595 sayfa olan eser İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı Sayısal Arşiv ve E-Kaynaklar bölümünde kayıtlıdır.

Şemsettin Sami'nin biyografisi için bk. “Şemsettin Sami”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/semsettin-sami