- Yazar Biyografisi (TEİS)
Avanzade Mehmet Süleyman - Madde Yazarı: Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK
- Eser Yazılış Tarihi:1315/1899
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yenileşme Dönemi Türk Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Tercüme
- Türü/Formu:Roman
- Yayın Tarihi:15/08/2022
ŞEYTAN MAĞARALARI (AVANZADE MEHMET SÜLEYMAN)
çeviriAvanzade Mehmet Süleyman (d. 1871 - ö. 1922)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Avanzade Mehmet Süleyman'ın eseri. Panson du Terrail'den tercüme edildiği söylense de eserin orijinali ile yazarın tercümesi arasında çok da benzerlik bulunmadığı, aslında yazarın telif eseri olduğu bilinmektedir (Bay 2013: 117). Avanzâde Mehmet Süleyman önsözde, eserin tarihî bir gerçeklikten alınmış bir olay üzerine kurulduğu ve altı dile tercüme edildiği bilgisini paylaşır. Burada tarihî gerçeklikten kastın romanın kurgusuna yerleştirilen Frauen Muhasarası olduğu anlaşılmaktadır.
Romanın kurgusu metin içine yerleştirilen hatıra defteri üzerinden geçmişten ana doğru gidip gelen bir zaman üzerine oturtulmuştur. Avanzâde Mehmet Süleyman, Şeytan Mağaraları romanının adı ve basımı konusunda Monte Cristo romanın önsözünde birtakım bilgiler paylaşır. Buna göre eser, Kırmızı Adamların Yemini adıyla tercüme edilmiş ancak Maarif Nezareti'nce adı Şeytan Mağaraları ve içerisinde geçen kırmızı adam ibarelerinin hepsi sarı olarak değiştirilmiştir (Dumas 1327: 3-4).
Roman aynı kıza âşık olan ve bir kura ile bu kızla kimin evleneceğine karar veren dört askerden birinin yemine uymayarak gizlice bu kızla evlenmesini, bunun üzerine dört arkadaş arasında geçen mücadeleyi konu edinir. Roman boyunca Heidi'nin birileri tarafından kaçırılma teşebbüsleri olay örgüsünde merak unsuru oluşturur. Kızına çok benzediği için evlatlık aldığı Heidi ile sonra evlenmek isteyen Kont Mangaralı onu herkesten korur ve onunla evlenmek isteyenleri öldürür. Bu sırada bir baloda tanıdıkları Heidi'ye âşık olan Marc de Lassy, Morewiet, Gastonde Lawanet ve Marki de Wiler adlı dört asker (romanda sarı mantolu adamlar olarak bilinirler), onunla kimin evleneceğine karar vermek için aralarında kura çekerler. Mösyö Wiler ile Heidi daha önce karşılaşmış ve birbirlerine âşık olmuşlardır, Kont Mangaralı ve sarı mantolular sebebiyle Mösyö Wiler ile Heidi kaçarak evlenirler. Uzun bir süre saklandıktan sonra evliliklerini ilan ederler. Sarı mantolu adamlar ve kont bu durum üzerine onları bulup Heidi'yi kaçırmak için plan yaparlar. Marki Wiler'i bir düelloda öldürdüklerini düşünerek eşini kaçırmaya çalışırlar. Bu sırada Kont Mangaralı tarafından kaçırılan Heidi, Blerancor şatosuna hapsedilir. Buradan Tonny tarafından kaçırıldıktan sonra Morewiet'in eline geçen Heidi'yi Kont Mangaralı tekrar hapseder. Heidi, Tonny sayesinde eşinin bir kızı olduğunu öğrenir ve onunla iletişime geçer. Bu sırada eşinin ölmediğini öğrenir. Kont Mangaralı'nın Fransız askerlerine hoş görünmek için verdiği ziyafette karşılaşan sarı adamlar yeniden kura çekerler. Kurada çekilen Morewiet, Heidi'yi kaçırma girişiminde bulunduğu esnada Kont Mangaralı tarafından yakalanarak bir kafese hapsedilir. Kafesten şatonun cücesi sayesinde kurtulan Heidi, eşinin şatosuna gider. Avusturya- Fransa savaşına katılacak olan Mösyö Wiler, son kez eşiyle görüşmek ister. Onunla vedalaşıp cepheye gitmek için yola çıkan M. Wiler'i eşi takip eder ve sonunda bir otelde kavuşurlar. Bu durumdan haberdar olan sarı adamlar, M. Wiler'i öldürme kararı alırlar. Doğumu yakın olan Heidi, Morewiet tarafından kaçırılmak istenir ancak polis koruması sebebiyle bunu başaramaz. Bu kaçma kovalama sırasında sarı adamların ikisi ölmüş, Morewiet yurt dışına kaçmıştır. Romanın sonunda Mösyö Wiler'in çocuğuna ve eşine kavuştuğu görülür.
Yazarın biyografisi için bk. "Avanzade Mehmet Süleyman". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/mehmet-suleyman-avanzade
Eserden Örnekler
Kitabımızın birinci kısmında elbiseci Madam Towaton'un dükkânından zevcesi için balo elbiseleri ahz ettikten sonra ikametgâhına avdet ettiği sırada Kont de Lawanet ile düello edip aldığı cerihadan dolayı vefatına hükmolunan Marki de Wiler'in mevta teşhirhanesine nakleylediği ve daha sonra Tonny'nin teşhirhaneye gelerek markiyi ziyareti yazılmış idi. Hatta Tonny'nin morg denilen mevta teşhirhanesinde markinin cesedini ziyaret ettiği esnada teşhirhane bekçilerine biraz evvel getirilen ve mermer sütun üzerine yatırılan adamın bir marki yani asilzâde olduğunu söylemiş olduğu da henüz hatırlardadır zannederiz." (Panson du Terrail 1315: 144).
Kaynakça
Alexandre Dumas (1327). Monte Cristo. Mütercimi: Avanzâde Mehmet Süleyman, Dersaadet: Matbaa-i Jirayer ve Keteon.
Bay, F. Ö. (2013). Fransız Edebiyatından Yapılan İlk Edebi Çeviriler Üzerine Analitik Bir Uygulama (1860-1900). Doktora Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
Erdoğan Çeltik, Seher (2017). Avanzâde Mehmet Süleyman – Kültür ve Edebî Hayatımıza Katkıları. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
Erdoğan Çeltik, Seher (2018). Avanzâde Mehmet Süleyman – Kültür ve Edebî Hayatımıza Katkıları. Mauritius: Lambert Academic Publishing.
Panson du Terrail (1315). Şeytan Mağaraları. Mütercimi: Avanzâde Mehmet Süleyman, Dersaadet: Kasbar Matbaası.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | ŞEYTANKAYA CİNAYETİ (AVANZADE MEHMET SÜLEYMAN) | Avanzade Mehmet Süleyman | Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK |
Görüntüle | ||
2 | İKİ KIZIN SEVDALISI (AVANZADE MEHMET SÜLEYMAN) | Avanzade Mehmet Süleyman | Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK |
Görüntüle | ||
3 | KANLI İNTİKAM (AVANZADE MEHMET SÜLEYMAN) | Avanzade Mehmet Süleyman | Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK |
Görüntüle | ||
4 | JAPONYA - EDEBÎ FIKRA (AVANZADE MEHMET SÜLEYMAN) | Avanzade Mehmet Süleyman | Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK |
Görüntüle | ||
5 | TASVİR (AVANZÂDE MEHMET SÜLEYMAN) | Avanzade Mehmet Süleyman | Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK |
Görüntüle | ||
6 | ÂLÎ CENAB BİR KIZ (AVANZADE MEHMET SÜLEYMAN) | Avanzade Mehmet Süleyman | Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK |
Görüntüle | ||
7 | ÜÇ GÜZELLER (AVANZADE MEHMET SÜLEYMAN) | Avanzade Mehmet Süleyman | Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK |
Görüntüle | ||
8 | DENİZ KIZI FROE ADALARINDA (AVANZÂDE MEHMET SÜLEYMAN) | Avanzade Mehmet Süleyman | Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK |
Görüntüle | ||
9 | TEYZENİN KURNAZLIĞI (AVANZADE MEHMET SÜLEYMAN) | Avanzade Mehmet Süleyman | Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK |
Görüntüle | ||
10 | MÜKEMMEL HAZİNE-İ LETÂİF (AVANZADE MEHMET SÜLEYMAN) | Avanzade Mehmet Süleyman | Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK |
Görüntüle | ||
11 | BİNBİR ÇEŞİT (AVANZADE MEHMET SÜLEYMAN) | Avanzade Mehmet Süleyman | Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK |
Görüntüle | ||
12 | BAYRAM GECESİ (AVANZÂDE MEHMET SÜLEYMAN) | Avanzade Mehmet Süleyman | Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK |
Görüntüle | ||
13 | LETAİF CÜZDANI (AVANZADE MEHMET SÜLEYMAN) | Avanzade Mehmet Süleyman | Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK |
Görüntüle | ||
14 | MÜTÂLAA SALONU (AVANZADE MEHMET SÜLEYMAN) | Avanzade Mehmet Süleyman | Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK |
Görüntüle | ||
15 | 113 NUMARALI HANE 1. CİLT (İSKENDER EFENDİ - AVANZADE MEHMET SÜLEYMAN) | İskender Efendi | Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK |
Görüntüle | ||
16 | MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) | Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
17 | SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) | Abdülvehhâb, Bolulu | Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek |
Görüntüle | ||
18 | BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) | Ahmed Hamdi, Şirvânî | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
19 | LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) | Ahmed Lütfî Efendi | Diğer Hamza Havuz |
Görüntüle | ||
20 | LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) | Ahmed Vefîk Paşa | Diğer Hamza Havuz |
Görüntüle | ||
21 | ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) | Avnî, Yenişehirli | Dr. Bihter Gürışık Köksal |
Görüntüle | ||
22 | BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) | Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı | Prof. Dr. Mücahit Kaçar |
Görüntüle | ||
23 | HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) | Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
24 | SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) | Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
25 | SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) | Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey | Doç. Dr. Macit Balık |
Görüntüle |