ŞEYTAN MAĞARALARI (AVANZADE MEHMET SÜLEYMAN)
çeviri
Avanzade Mehmet Süleyman (d. 1871 - ö. 1922)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Avanzade Mehmet Süleyman'ın eseri. Panson du Terrail'den tercüme edildiği söylense de eserin orijinali ile yazarın tercümesi arasında çok da benzerlik bulunmadığı, aslında yazarın telif eseri olduğu bilinmektedir (Bay 2013: 117). Avanzâde Mehmet Süleyman önsözde, eserin tarihî bir gerçeklikten alınmış bir olay üzerine kurulduğu ve altı dile tercüme edildiği bilgisini paylaşır. Burada tarihî gerçeklikten kastın romanın kurgusuna yerleştirilen Frauen Muhasarası olduğu anlaşılmaktadır.

Romanın kurgusu metin içine yerleştirilen hatıra defteri üzerinden geçmişten ana doğru gidip gelen bir zaman üzerine oturtulmuştur. Avanzâde Mehmet Süleyman, Şeytan Mağaraları romanının adı ve basımı konusunda Monte Cristo romanın önsözünde birtakım bilgiler paylaşır. Buna göre eser, Kırmızı Adamların Yemini adıyla tercüme edilmiş ancak Maarif Nezareti'nce adı Şeytan Mağaraları ve içerisinde geçen kırmızı adam ibarelerinin hepsi sarı olarak değiştirilmiştir (Dumas 1327: 3-4).

Roman aynı kıza âşık olan ve bir kura ile bu kızla kimin evleneceğine karar veren dört askerden birinin yemine uymayarak gizlice bu kızla evlenmesini, bunun üzerine dört arkadaş arasında geçen mücadeleyi konu edinir. Roman boyunca Heidi'nin birileri tarafından kaçırılma teşebbüsleri olay örgüsünde merak unsuru oluşturur. Kızına çok benzediği için evlatlık aldığı Heidi ile sonra evlenmek isteyen Kont Mangaralı onu herkesten korur ve onunla evlenmek isteyenleri öldürür. Bu sırada bir baloda tanıdıkları Heidi'ye âşık olan Marc de Lassy, Morewiet, Gastonde Lawanet ve Marki de Wiler adlı dört asker (romanda sarı mantolu adamlar olarak bilinirler), onunla kimin evleneceğine karar vermek için aralarında kura çekerler. Mösyö Wiler ile Heidi daha önce karşılaşmış ve birbirlerine âşık olmuşlardır, Kont Mangaralı ve sarı mantolular sebebiyle Mösyö Wiler ile Heidi kaçarak evlenirler. Uzun bir süre saklandıktan sonra evliliklerini ilan ederler. Sarı mantolu adamlar ve kont bu durum üzerine onları bulup Heidi'yi kaçırmak için plan yaparlar. Marki Wiler'i bir düelloda öldürdüklerini düşünerek eşini kaçırmaya çalışırlar. Bu sırada Kont Mangaralı tarafından kaçırılan Heidi, Blerancor şatosuna hapsedilir. Buradan Tonny tarafından kaçırıldıktan sonra Morewiet'in eline geçen Heidi'yi Kont Mangaralı tekrar hapseder. Heidi, Tonny sayesinde eşinin bir kızı olduğunu öğrenir ve onunla iletişime geçer. Bu sırada eşinin ölmediğini öğrenir. Kont Mangaralı'nın Fransız askerlerine hoş görünmek için verdiği ziyafette karşılaşan sarı adamlar yeniden kura çekerler. Kurada çekilen Morewiet, Heidi'yi kaçırma girişiminde bulunduğu esnada Kont Mangaralı tarafından yakalanarak bir kafese hapsedilir. Kafesten şatonun cücesi sayesinde kurtulan Heidi, eşinin şatosuna gider. Avusturya- Fransa savaşına katılacak olan Mösyö Wiler, son kez eşiyle görüşmek ister. Onunla vedalaşıp cepheye gitmek için yola çıkan M. Wiler'i eşi takip eder ve sonunda bir otelde kavuşurlar. Bu durumdan haberdar olan sarı adamlar, M. Wiler'i öldürme kararı alırlar. Doğumu yakın olan Heidi, Morewiet tarafından kaçırılmak istenir ancak polis koruması sebebiyle bunu başaramaz. Bu kaçma kovalama sırasında sarı adamların ikisi ölmüş, Morewiet yurt dışına kaçmıştır. Romanın sonunda Mösyö Wiler'in çocuğuna ve eşine kavuştuğu görülür.

Yazarın biyografisi için bk. "Avanzade Mehmet Süleyman". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/mehmet-suleyman-avanzade


Eserden Örnekler


Kitabımızın birinci kısmında elbiseci Madam Towaton'un dükkânından zevcesi için balo elbiseleri ahz ettikten sonra ikametgâhına avdet ettiği sırada Kont de Lawanet ile düello edip aldığı cerihadan dolayı vefatına hükmolunan Marki de Wiler'in mevta teşhirhanesine nakleylediği ve daha sonra Tonny'nin teşhirhaneye gelerek markiyi ziyareti yazılmış idi. Hatta Tonny'nin morg denilen mevta teşhirhanesinde markinin cesedini ziyaret ettiği esnada teşhirhane bekçilerine biraz evvel getirilen ve mermer sütun üzerine yatırılan adamın bir marki yani asilzâde olduğunu söylemiş olduğu da henüz hatırlardadır zannederiz." (Panson du Terrail 1315: 144).

Kaynakça


Alexandre Dumas (1327). Monte Cristo. Mütercimi: Avanzâde Mehmet Süleyman, Dersaadet: Matbaa-i Jirayer ve Keteon.

Bay, F. Ö. (2013). Fransız Edebiyatından Yapılan İlk Edebi Çeviriler Üzerine Analitik Bir Uygulama (1860-1900). Doktora Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.  

Erdoğan Çeltik, Seher (2017). Avanzâde Mehmet Süleyman – Kültür ve Edebî Hayatımıza Katkıları. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.

Erdoğan Çeltik, Seher (2018). Avanzâde Mehmet Süleyman – Kültür ve Edebî Hayatımıza Katkıları. Mauritius: Lambert Academic Publishing.

Panson du Terrail (1315). Şeytan Mağaraları. Mütercimi: Avanzâde Mehmet Süleyman, Dersaadet: Kasbar Matbaası.

Atıf Bilgileri


ERDOĞAN ÇELTİK, Seher. "ŞEYTAN MAĞARALARI (AVANZADE MEHMET SÜLEYMAN)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/seytan-magaralari-avanzade-mehmet-suleyman-tees-1953. [Erişim Tarihi: 23 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 ŞEYTANKAYA CİNAYETİ (AVANZADE MEHMET SÜLEYMAN) Avanzade Mehmet Süleyman Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK
Görüntüle
2 İKİ KIZIN SEVDALISI (AVANZADE MEHMET SÜLEYMAN) Avanzade Mehmet Süleyman Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK
Görüntüle
3 KANLI İNTİKAM (AVANZADE MEHMET SÜLEYMAN) Avanzade Mehmet Süleyman Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK
Görüntüle
4 JAPONYA - EDEBÎ FIKRA (AVANZADE MEHMET SÜLEYMAN) Avanzade Mehmet Süleyman Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK
Görüntüle
5 TASVİR (AVANZÂDE MEHMET SÜLEYMAN) Avanzade Mehmet Süleyman Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK
Görüntüle
6 ÂLÎ CENAB BİR KIZ (AVANZADE MEHMET SÜLEYMAN) Avanzade Mehmet Süleyman Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK
Görüntüle
7 ÜÇ GÜZELLER (AVANZADE MEHMET SÜLEYMAN) Avanzade Mehmet Süleyman Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK
Görüntüle
8 DENİZ KIZI FROE ADALARINDA (AVANZÂDE MEHMET SÜLEYMAN) Avanzade Mehmet Süleyman Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK
Görüntüle
9 TEYZENİN KURNAZLIĞI (AVANZADE MEHMET SÜLEYMAN) Avanzade Mehmet Süleyman Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK
Görüntüle
10 MÜKEMMEL HAZİNE-İ LETÂİF (AVANZADE MEHMET SÜLEYMAN) Avanzade Mehmet Süleyman Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK
Görüntüle
11 BİNBİR ÇEŞİT (AVANZADE MEHMET SÜLEYMAN) Avanzade Mehmet Süleyman Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK
Görüntüle
12 BAYRAM GECESİ (AVANZÂDE MEHMET SÜLEYMAN) Avanzade Mehmet Süleyman Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK
Görüntüle
13 LETAİF CÜZDANI (AVANZADE MEHMET SÜLEYMAN) Avanzade Mehmet Süleyman Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK
Görüntüle
14 MÜTÂLAA SALONU (AVANZADE MEHMET SÜLEYMAN) Avanzade Mehmet Süleyman Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK
Görüntüle
15 113 NUMARALI HANE 1. CİLT (İSKENDER EFENDİ - AVANZADE MEHMET SÜLEYMAN) İskender Efendi Dr. Seher ERDOĞAN ÇELTİK
Görüntüle
16 MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
17 SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) Abdülvehhâb, Bolulu Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek
Görüntüle
18 BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) Ahmed Hamdi, Şirvânî Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
19 LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) Ahmed Lütfî Efendi Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
20 LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) Ahmed Vefîk Paşa Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
21 ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) Avnî, Yenişehirli Dr. Bihter Gürışık Köksal
Görüntüle
22 BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı Prof. Dr. Mücahit Kaçar
Görüntüle
23 HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
24 SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
25 SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey Doç. Dr. Macit Balık
Görüntüle