SEVREY YAZITI
yazıt
?

ISBN: 978-9944-237-87-1


Moğolistan’da bulunan ve Uygur Kağanlığı döneminden kalan bir yazıt.

Sergey G. Klyaştornıy ve Vladimir A. Livşits’in verdikleri bilgiye göre Sovyet paleantropoloji ekibinin başkanlığını yapan İ. A. Yefremov 1948 yılında, yerel bir öğretmenden Moğolistan’ın güney kesimlerinde, Gobi Çölü yakınlarında Ömnogov’ Eyaletine bağlı Sevrey adlı kasabanın 6 km güneydoğusunda bulunduğu bilgisini alır. Bir yıl sonra A. P. Okladnikov, taş hakkındaki bu bilgiyi doğrular. 1968 yılında E. B. Rintchen bu taşın bir çizimini yayımlar. İlk bulunduğunda, taşın çok kötü durumda olduğu bilinmekte olup taşın aynı yüzünde 7 satırlık Soğd harfli Soğdca metin ve 7 satırlık Türk runik harfli Eski Türkçe metin yer almaktadır.

Klyaştornıy-Livşits (1971: 106 ve 110)’e göre, bir savaşın ardından Çin’den dönen ordu anısına yazılmış olmalıdır.

Yazıt ilk olarak Klyaştornıy-Livşits tarafından yayımlanmış olup bu yayında hem Soğdca bölüm hem de Türk runik harfli Türkçe bölümün yazı çevrimi ve Rusça çevirisi verilmiştir. Yazıtın Uygur Kağanlığı dönemine ait yazıtlardan olduğu genel kanaattir. Türk runik harfli Eski Türkçe bölümde ne yazık ki ancak birkaç sözcük seçilebilmektedir. Bu nedenle de yazıtta nelerden söz edildiğini anlamak mümkün değildir.

Klyaştornıy ve Livşits’in çalışmalarından sonra Moğol-Japon bilim heyeti 1997 yılında yazıtın durumu ile ilgili güncel bilgileri vermiştir. Yazıt üzerindeki çalışmalar şöyledir: Klyaştornıy-Livşits 1971: 106-112, Klyaştornıy-Livşits 1972: 11-20, Yoshida-Moriyasu-Katayama 1999, Battulga 2005: 166-172, Bazılhan 2005: 164-165, Karjaubay 2012: 308-313, Ölmez 2012: 265-267, Aydın 2018: 82, Ölmez 2018: 52-55.

Eserden Örnekler


7 satırlık Eski Türkçe metnin her satırında ancak bir iki sözcük okunabilmektedir.

1. ... yaglıg-

2. ... kut[lug] b-

3. ... kö[l]? t-

4. ...ig ...-ur t[e]gin

5. ...k...-un..i..[bu]nça b[ol]zun

6. ...-rt urung? ...şadımız? t.

7. ... bal.. (Yoshida-Moriyasu-Katayama 1999: 226-227)

Kaynakça


Aydın, Erhan (2018). Uygur Yazıtları. İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yay.

Battulga, Tsend (2005). Mongolın runi biçgiyn baga dursgaluud. Ulaanbaatar: Corpus Scriptorum, 166-172.

Bazılhan, Napil (2005). Kazakstan Tarihı Turalı Turki Derektemeleri II, Köne Türik Bitiktastarı Men Eskertkişteri (Orhon, Yenisey, Talas). Almatı: Dayk Press.

Karjaubay, Sartkojaulı (2012). Orhon Muraları. Almatı.

Klyaştornıy, Sergey G.-Vladimir A. Livşits (1971). “Sevreyskiy Kamen”. Sovyetskaya Tyurkologiya 1971/3, 106-112. Japoncası: “Sevreyskiy kamen”. Tôyô Gaku-hô 55/4, 1973, 109-120.

Klyaştornıy, Sergey G.-Vladimir A. Livşits (1972). “Une inscription inédite Turque et Sogdienne: La stèle de Sevrey (Gobi méridional)”. Journal Asiatique 259, 11-20.

Ölmez, Mehmet (2012). Orhon-Uygur Hanlığı Dönemi Moğolistan’daki Eski Türk Yazıtları, Metin-Çeviri-Sözlük. Ankara: BilgeSu Yay.

Ölmez, Mehmet (2018). Uygur Hakanlığı Yazıtları. Ankara: BilgeSu Yay.

Rintchen, E. B. (1968). Les designs pictographiques et les inscriptions sur les rochers et sur les stelles en Mongolie recueillis (Corpus Scriptorum Mongolorum). Ulaanbaatar.

Yoshida, Yutaka-Takao Moriyasu-Akio Katayama (1999). “Sevrey Inscription”. Takao Moriyasu-Ayudai Ochir (Eds.): Provisional Report of Researches on Historical Sites and Inscriptions in Mongolia from 1996 to 1998. Osaka: The Society of Central Eurasian Studies, 225-227.

Atıf Bilgileri


Aydın, Erhan. "SEVREY YAZITI". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/sevrey-yaziti. [Erişim Tarihi: 23 Ağustos 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem