- Yazar Biyografisi (TEİS)
Fuâdî, Ömer - Madde Yazarı: Prof. Dr. Himmet KONUR
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Tekke Edebiyatı
- Dönemi:17. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Dinî-Tasavvufî-Ahlaki Eser
- Yayın Tarihi:13/01/2022
ŞERH-İ VİRD-İ SETTÂR (FUÂDÎ)
tasavvufî eserFuâdî, Ömer (d. 966?/1559? - ö. 1046/1636)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Halvetiyye tarikatının ikinci piri Seyyid Yahya Şirvânî tarafından tertib edilen Vird-i Settâr adlı eserin Ömer Fuâdî Efendi tarafından yapılan şerhi. Halvetiyye mensupları arasında yaygınlık kazanıp vird olarak okunan bu eser, üzerine en çok şerh yazılan vird unvanına sahiptir.
Vird-i Settâr, Allahu Teâlâ’nın “Settâr” ismiyle başladığı için bu isimle anılmıştır. Eseri üç kısma ayırmak mümkündür. Birinci bölümde Allah’a hamd, sena, dua ve istiğfar, ikincisinde Allah’ın sıfatları ve doksan dokuz ismi, üçüncü bölümde Peygamber Efendimize (s.a.s), ilk dört halifeye, Hz. Hasan ve Hüseyin’e, Hz. Peygamber’in amcaları Hz. Hamza ve Abbas’a, Muhacirîn ve Ensâr’a, Tabiîn ve Ahyâr’a salât ü selâm yer almıştır. Daha sonra Allah’a hamd, senâ, duâ, istiğfâr, Peygamber Efendimize ve diğer peygamberlere salât ü selâmla bitirilmiştir. Ömer Fuâdî’nin şerhinde de -tabii olarak- bu konular üzerinde durulmuştur. Ele alınan konu ve kavramlar âyet, hadis ve çeşitli kaynaklardan istifadeyle açıklanmıştır. Günümüz telakkisine uygun olarak faydalanılan kaynaklar belirtilmiştir. Açıklanan konu veya kavramların özelliğine göre çeşitli akâid-kelam, lügat, edebiyat, tarih, tefsir, hadis ve tasavvuf kitaplarına başvurulmuştur.
Bu eser ve şerhi esas itibariyle tasavvuf alanına aittir. Bu nedenle ele alınan kavramlar vesilesiyle tasavvufun pek çok konu ve kavramına da değinilmiş ve açıklama getirilmiştir. Velayet-nübüvvet, marifetullah, hikmet, mürid-mürşid, zikir, fenâ-beka, nefis ve mertebeleri, tövbe, şeriat-tarikat-marifet-hakikat, rüya tabiri gibi konu ve kavramlar üzerinde durulmuştur. Nefsin emmâre, levvâme, mülheme ve mutmaine olmak üzere dört mertebesinden ve her mertebenin yedişer sıfatından bahsedilmiştir. Fuâdî bu konuyu Muslihu'n-Nefs adlı eserindeki şiirleri aktararak işlemiştir.
Eserde yer alan Anadolu’da İslam’ın ve tasavvufun yayılmasıyla ilgili tespitler de önemlidir. Buna göre Anadolu/Diyâr-ı rûm Osman Gazi ve beraberindeki gaziler tarafından fethedilince iman nuruyla aydınlanmıştır. Bu esnada âlim ve ve fâzıl kimseler de din ve devlete büyük destek vermiştir.
Eserin dili sade ve üslubu akıcıdır. Sembol, mecaz ve hikâyelere yer verilerek halkın anlayabileceği tarzda yazılmıştır.
Eserin Süleymaniye Kütüphanesi, Resit Efendi, No. 1189 (vr. 1b-75b); Süleymaniye Kütüphanesi, Esad Efendi, No. 1734 (vr. 48a-93b); Süleymaniye Kütüphanesi, Hacı Mahmud Efendi, No. 2287 (vr. 196a-229a) ve Millet Kütüphanesi, Ali Emiri Şry., No. 881 (vr. 1b-61b)'de kayıtlı olmak üzere dört nüshası tespit edilmiştir.
Eser hakkında 2006 yılında Hatice Karaçam tarafından yapılan yüksek lisans çalışması henüz basılmamıştır.
Fuâdî'nin biyografisi için bk. "Fuâdi, Ömer". Türk Edebiyatı Eserleri Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/fuadi-omer
Eserden Örnekler
“Yâ Allah! Huzûr-ı âlîne geldim. Ber vech-i ubûdiyet senin şânını ta‘zim ve zâtını tebcîl ve rızânı tahsîl için gün doğunca envâ‘-i ezkâra iştiğâl murâdımdır. Velâkin zât-ı celîl ve bî-çûnüne lâyık zikr ü ezkâra kâdir değilin. Ammâ Cenâb-ı Âlî’den avn ü ihsân recâ ederim ki zâtına lâyık zikr ve ibâdete iştigâl müyesser edip, acz ü hata ile, ayb ü noksânım zuhûr ederse, sıfat-ı afv ü gufrân ile setredip, kemâl-i fazlından yüzüme vurmayasın” duâ ve nidâsında ziyâde tazarru‘ ve niyâz kasdına te’kîden ism-i Settâr’ı tekrar etti.” (Süleymaniye Kütüphanesi, Resit Efendi, No. 1189, vr. 2a.)
Kaynakça
Konur, Himmet (2013). “Derviş Ömer Fuâdî’nin Vird-i Settâr Serhi”. Kafkasya’dan Anadolu’ya Kültür Köprülerimiz- Uluslararası Seyyid Yahya Şirvânî ve Halvetilik Sempozyumu. Eskişehir: Türk Dünyası Vakfı Yay.
Karaçam, Hatice (2006). Derviş Ömer Fuâdî Efendi’nin Şerh-i Vird-i Settâr Adlı Eseri ve Tasavvufi Görüşleri. Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | MENÂKIB-I ŞA'BÂN-I VELÎ (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Doç. Dr. Osman Kufacı |
Görüntüle | ||
2 | BÜLBÜLİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Doç. Dr. İlyas YAZAR |
Görüntüle | ||
3 | TÜRBENÂME (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Doç. Dr. Osman Kufacı |
Görüntüle | ||
4 | RİSÂLE-İ HÂBİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Prof. Dr. Gencay Zavotçu |
Görüntüle | ||
5 | HAYÂTİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Dr. Mutlu Melis Özgeriş |
Görüntüle | ||
6 | KASİDE-İ PENDİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Prof. Dr. Hakan Yekbaş |
Görüntüle | ||
7 | MUSLİHU'N-NEFS (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Diğer Sevda Tuğçe Kahriman |
Görüntüle | ||
8 | RİSÂLE-İ ASELİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer Fuâdi Efendi | Diğer Sevda Tuğçe Kahriman |
Görüntüle | ||
9 | RİSÂLE-İ GÜLLÂBİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Dr. Mutlu Melis Özgeriş |
Görüntüle | ||
10 | RİSÂLE-İ HALVET (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Diğer Sevda Tuğçe Kahriman |
Görüntüle | ||
11 | RİSÂLE-İ MÜSELLESÂT (MÜSELLESÂT-I TÂSİYYE) (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Diğer Sevda Tuğçe Kahriman |
Görüntüle | ||
12 | RİSÂLE-İ TEVHÎDİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Dr. Mutlu Melis Özgeriş |
Görüntüle | ||
13 | RİSÂLE-İ VİRDİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Dr. asuman ünal özcan |
Görüntüle | ||
14 | RİSÂLE-İ ZİKR (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Dr. Mutlu Melis Özgeriş |
Görüntüle | ||
15 | RİSÂLE-İ SADEFİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Diğer Sevda Tuğçe Kahriman |
Görüntüle | ||
16 | TEZKİRE-İ ŞU'ARÂ (SÂLİH AYNÎ MEHMED EFENDİ) | Aynî, Sâlih Aynî Mehmed Efendi | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
17 | DÎVÂN (EŞREF-İ SÂNÎ) | Eşref-i Sânî, Şeyh Seyyid | Öğretmen Kevser Kıroğlu |
Görüntüle | ||
18 | TECELLİYÂT (FENÂYÎ, CENNET MEHMED EFENDİ) | Fenâyî, Cennet Mehmed Efendi | Prof. Dr. ABDULLAH AYDIN |
Görüntüle | ||
19 | ÂDÂB-I HURDE-İ TARîKÂT (HİMMET/ABDÎ, BOLULU ŞEYH HİMMET EFENDİ) | Himmet/Abdî, Bolulu Şeyh Himmet Efendi | Araş. Gör. Emrah Baş |
Görüntüle | ||
20 | VAHDETNÂME (LÂMEKÂNÎ) | Lâmekânî, Hüseyin | Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk |
Görüntüle | ||
21 | MECMÛA-İ ŞEYH MISRÎ EFENDİ (NİYÂZÎ-İ MISRÎ) | Niyâzî-İ Mısrî, Muhammed/Mehmed | Akın ZENGİN |
Görüntüle | ||
22 | RİSÂLE-İ VAHDET-İ VÜCÛD (MISRÎ) | Niyâzî-i Mısrî, Muhammed/ Mehmed | Dr. Muhammed Ülgen |
Görüntüle | ||
23 | RİSÂLE-İ EŞRÂTU’S-S‘AT (NİYÂZÎ-İ MISRÎ) | Niyâzî-İ Mısrî, Muhammed/Mehmed | Öğretmen TALAT OLGUN |
Görüntüle | ||
24 | RİSALE-İ TEVHÎD (NİYÂZÎ-İ MISRÎ) | Niyâzî-İ Mısrî, Muhammed/ Mehmed | Öğretmen TALAT OLGUN |
Görüntüle | ||
25 | ED-DEVRETÜ’L-ARŞİYYE (MISRÎ) | Niyâzî-i Mısrî, Muhammed/ Mehmed | Dr. Muhammed Ülgen |
Görüntüle |