ŞERH-İ SEDÎD/EŞ-ŞERHU'S-SEDÎD li'l-AVÂMİLİ'L-CEDÎD (NÂKID)
şerh
Nâkıd, İbrâhîm Efendi (d. ?/? - ö. 1129/1717)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Birgivî Mehmed Efendi'nin (ö. 981/1573) nahve dair Avâmîl-i Cedîd başlıklı muhtasar eserine yapılan Arapça bir şerhtir. Esere müellifi tarafından "Avâmîl-i Cedîd'in doğru şerhi" anlamına gelen Eş-Şerhu's-Sedîd Li'l-Avâmili'l-Cedîd adının verilmesi, şerhi okuyan talebeleri -diğer şerhler arasında- en doğruya götürdüğünü ifade etmek maksadını taşır (Köksoy 2008: 21). Şârih, yüzyıllarca medreselerde okutulan, gramer kitabı niteliğinde olmakla beraber güzel ahlak ve itikada yönelik örnekler de içeren Avâmîl-i Cedîd''in daha iyi anlaşılabilmesini amaçlamıştır (Köksoy 2008: 15).

Nâkıd İbrahim Efendi'nin bu şerhinin mukaddimesi, besmele, hamdele-salvele ile başlar; müellifin ismini zikretmesi, İmam Birgivî'nin medhi ve eserin sebeb-i te'lif kısmı ile devam eder. İbrahim Efendi, Birgivî'nin eserinin "lafzı az, manası zengin, özlü ve mükemmel ifadeleriyle bütün konuları ihtiva edecek şekilde zirveye ulaşmış olduğunu" belirtir ve anlamdaki kapalılıkları gidermek, gizlilikleri ortaya çıkarmak amacıyla bu esere bir şerh yazılması gerektiğini ifade eder (Köksoy 2008: 22; Köksoy 2016: 320). 

Şârihin gramer kaidelerini izah etmek için kullandığı örnekler, tıpkı Birgivî'nin eserinde olduğu gibi ayetler, hadisler ve güzel ahlaka dair sözlerden seçilmiştir. Ancak ayetlerin hangi surede geçtiği, hadislerin hangi kitapta yer aldığı ve ravisinin kim olduğu belirtilmemiştir. Bununla beraber kelimelerin lugat manaları verilirken kullanılan eser isimleri zikredilmiş, bu şerh oluşturulurken 30'a yakın kaynaktan faydalanılmıştır (Köksoy 2008: 23-26). Müellifin eserinde farklı dil ekollerinden mühim âlimlerin görüşlerine yer vermesi ve nihayetinde kendi görüşünü de ifade etmesi, bazı konuları açıklarken gerek gördüğü durumlarda Osmanlı Türkçesini de kullanması dikkate değerdir (Köksoy 2008: 24).

Bu eser üzerine bir yüksek lisans tezi hazırlanmıştır (Köksoy 2008).

Müellifin biyografisi için bk. "Nâkıd, İbrahim Efendi". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nakid-ibrahim-efendi 

Kaynakça


Köksoy, Mesut (2008). Nâkıd İbrahîm Efendi (ö. 1717) ve Eş-Şerhü's-Sedîd Li'l-'Avâmili'l-Cedîd Adlı Eseri (İnceleme ve Tahkik). Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.

Köksoy, Mesut (2016). "Nâkıd İbrahîm Efendi (ö. 1717) ve Eş-Şerhü's-Sedîd Li'l-'Avâmili'l-Cedîd Adlı Eseri". Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi (36): 315-338.

Atıf Bilgileri


Polat Aktaş, Neslihan. "ŞERH-İ SEDÎD/EŞ-ŞERHU'S-SEDÎD li'l-AVÂMİLİ'L-CEDÎD (NÂKID)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/serh-i-sedid-es-serhu-s-sedid-li-l-avamili-l-cedid-nakid. [Erişim Tarihi: 11 Mayıs 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 NAKD-I NÂKID (NÂKID) Nâkıd, İbrâhîm Efendi Dr. Öğr. Üyesi Neslihan Polat Aktaş
Görüntüle
2 HÂŞİYE ALÂ HÂŞİYETİ'L-FETHİYE ALÂ ŞERH ÂDÂBİ'L-ADÛDİYYE (NÂKID) Nâkıd, İbrâhîm Efendi Dr. Öğr. Üyesi Neslihan Polat Aktaş
Görüntüle
3 LEMEZÂT-I HULVİYYE EZ LEMEÂT-I ULVİYYE (MAHMUD CEMALEDDİN HULVÎ) Mahmud Cemaleddin el-Hulvî Diğer Özlem Şamlı
Görüntüle
4 AHBÂRÜ’L-'İBER (ZA’ÎFÎ, MUHAMMED) Za'îfî, Muhammed Dr. Necmiye Özbek Arslan
Görüntüle
5 KIRK HADİS TERCÜMESİ (FEYZÎ-İ KEFEVÎ) Feyzî-i Kefevî Prof. Dr. Adem Ceyhan
Görüntüle
6 ZÜBDETÜ'N-NESÂYİH VE UMDETÜ'T-TEVÂRÎH (IYÂNÎ) Iyânî, Cafer Iyânî Bey Prof. Dr. Osman Ünlü
Görüntüle
7 RÂZ-NÂME FÎ MENÂKIBİ'L-ULEMÂ VE'L-MEŞÂYİH VE'L-FUZELÂ (KEFEVÎ HÜSEYİN) Kefevî, Hüseyin ismail Aksoyak
Görüntüle
8 ES-SEYFÜ'L-MESLÛLÜ FÎ ŞERHİ'R-RESÛLİ (MUSTAFA b. BÂLÎ) Mustafa b. Bâlî Araş. Gör. Oğuzhan Et
Görüntüle
9 HADÎS-İ ŞERÎFLER MECMUASI (MUSTAFÂ b. BÂLÎ) Mustafâ b. Bâlî Araş. Gör. Oğuzhan Et
Görüntüle
10 HÂŞİYE ALÂ ŞERHİ MİFTÂH (MUSTAFA b. BÂLÎ) Mustafâ bin Bâlî Araş. Gör. Oğuzhan Et
Görüntüle
11 TUHFE-İ ŞEMSÎ (ŞEMSÎ) Şemsî, İsfendiyar-zâde Şemsî Ahmed Paşa Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
12 KARAMAN-NÂME (ŞİKÂRÎ) Şikârî Araş. Gör. Mizan Coşkun Özgür
Görüntüle