Hâcibî'nin üç ayrı şerhten oluşan eseri. Hâcibî, şerh metninde Lâmiî Çelebi (ö. 938/1532)’nin lügatini, Molla Câmî (ö. 898/1492)’nin kasidesini ve Ferişte olarak bilinen Muhammed Kâsım Hindûşâh b. Gulâm Alî el- Esterâbâdî (ö. 1033/1623 [?])’nin Divan'ından 25 gazeli şerh etmiştir. Eserin telif tarihi bilinmemektedir ancak eserin 1807-1808 yıllarında telif ve takdim edildiği düşünülmektedir. Eserin baş kısmındaki dibaceye besmele ile başlanmış, devamında hamdele, salvele ve eserin telif sebebine yer verilmiştir.

Hâcibî dibacede Vezir Ziya Yusuf Paşa’ya dualar ettikten ve övgü dolu ifadeler kullandıktan sonra kendisi için manzum bir methiye kaleme almış olup vezir hazretlerinden eserdeki kusurlarının affına dair temennisini dile getirmektedir. Eserde hatime mahiyetinde bir kısım yer almamaktadır. Hâcibî, üç şerhi de farklı şerh yöntemleri ile şerh etmiştir. Şerh-i Lügat-ı Lâmiî’de beyitlerin ve açıklanan kelimelerin üzeri kırmızı mürekkeple çizilidir. Beyitler verildikten sonra beyitte geçen kelimelerin anlamları açıklanmaktadır. Bu kelimelerin açıklanmasında lügat ismi genel olarak zikredilmemiştir. Daha sonra “et-taktî” başlıklarıyla beyitlerin taktisi yapılmıştır. Şerh-i Hüccetü’l-Ahrâr ve Lüccetü’l-Esrâr’da Hâcibî, beyitleri mısralara ayırarak şerh etmiştir. Bu şerhlerde Câmî’ye ait mısralar yazılarak kelimelerin anlamları verildikten sonra şerhe geçilmektedir. Şerh-i Divan-ı Ferişte’de her kafiyeden bir gazel şerh edilmiştir. “Ye” harfi eksiktir. Şerh-i Divan-ı Ferişte’de diğer iki metinden farklı bir şerh uygulaması görülmektedir. Şerh edilen gazellerin beyitleri bütün olarak verildikten sonra beyitteki bazı kelimelerin anlamları kısaca açıklanmıştır. Kelimelerin anlamlarına detaylı olarak değinilmemekte; “mahsûl-ı beyt” başlıkları altında beyitlerin zahirî anlamları açıklanmaktadır. Bu kısımdan sonra “ammâ hakîkî” ifadeleriyle beyitlerin arka planlarındaki bâtıni anlamlarına değinilerek beyitler şerh edilmektedir.

Eser, İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi’nde NEKTY05601/081 demirbaş numarası ile kayıtlıdır. Bu nüsha kırmızı meşin kaplı, ıstampa yaldızlı, şemseli ve mıkleplidir. Söz başları ve duraklar kırmızıdır ve bazı kelimelerin üzeri kırmızı ile çizilidir. Kırmızı cedvelli olup kağıdı aharlı ve su yolu filigranlıdır. Rika hattıyla kaleme alınan nüsha, 250x163, 162x94 mm. ölçülerinde olup 19 satırlı 95 varaktan meydana gelmektedir. Eser, Özgür Kıyçak ve Mustafa Yasin Başçetin tarfından yayımlanmıştır.

Şairin biyografisi için bk. "Hâcibî, Hacı Sâlih-zâde Halîl Hâcibî ". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/hacibi-haci-salihzade-halil-hacibi