ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MUSANNİF (MUSANNİFEK)
Mesnevi şerhi
Mevlânâ Musannifek, Alâeddîn Alî bin Muhammed bin Mes’ûd el-Bistâmî eş-Şahrûdî (d. 803/1400-01 - ö. 875/1470-71)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Musannifek lakabıyla meşhur olan Alâeddîn Alî b. Muhammed b. Mes‘ûd el-Bistâmî eş-Şahrûdî’nin Mevlânâ'nın Mesnevî’sinin ilk yedi beytine yaptığı şerh. Musannifek, Mesnevî’nin rumuz ve inceliklerini beyan ettiği bu eseri, Anadolu’ya geldikten 10 ay sonra 25 Şevval 845/3 Mart 1442 Pazartesi gecesi  Bursa’da tamamlamış ve Karaman Sultanı İbrâhîm İbn Muhammed bin Alâ'eddîn-i Karamanî’ye ithaf etmiştir. Mevlevî muhibbi olan Musannifek, kendisinden sonra bir yadigâr bırakma düşüncesiyle ve Mesnevî’nin daha iyi anlaşılması amacıyla bu eseri kaleme almıştır. Müellif ilk önce Mesnevî’nin tamamını şerh etme gayesinde ise de ilk yedi beytiyle iktifa etmiştir. Bir şerh kitabından ziyade bir tasavvuf risalesi olarak bilinen bu eserde Mesnevî’nin ilk yedi beyti ayrıntılı bir şekilde dokuz ana başlık adı altında şerh edilmiştir. Metnin dokuz ana başlıktan teşekkül etmesinin sebebi müellifin ilk iki beytin her bir mısraını müstakil olarak ele alması ve bunları başlık yapmasından kaynaklanmıştır. Eserde ilk önce Mesnevî’nin ilk yedi beyti tercüme edilmiş, daha sonra sırasıyla beyitlerin şerhi yapılmış, konularla ilgili tasavvufî meselelere değinilmiş, Mevlevîliğin unsurları açıklanmış, Mevlânâ ve birçok İslam büyüğünün eserlerinden alıntılar yapılmıştır. Eserde ney, neyistan, ayrılık, kadın, erkek, tarikat, hakikat, namaz, tasavvuf, nefis, sünnet, kâfir, müşrik, itikat, aşk, şeytan gibi konulara açıklık getirilmiştir. Bazı konular birkaç defa tekrar edilmiştir. Belli bir düzen bulunmayan metinde meseleler dağınık bir şekilde ele alınmıştır. Şârih; Senâî-i Gaznevî, Attâr-i Nîşâbûrî, Ebû Şekûr-i Belhî, Sa‘dî-i Şîrâzî ve Hâcû-yi Kirmânî gibi meşhur şairlerin şiirlerinden alıntılar yapmıştır. Basit, sade, akıcı ve günlük konuşma diline yakın bir üslupla yazılan şerhte ayet ve hadisler, atasözleri, şiirler, hikâyeler ve çeşitli iktibaslar bulunmaktadır. Şiirleri kusurlu olan müellifin nesri secilidir. Farsça olarak kaleme alınmış olan şerhte çok sayıda Arapça ibare ve cümle bulunmaktadır. Eserin üç nüshası bulunmaktadır: Süleymaniye Kütüphanesi, Nafiz Paşa, Nu. 604; Süleymaniye Kütüphanesi, Fatih, Nu. 2706; Süleymaniye Kütüphanesi, Carullah, Nu. 1685. Bunlardan Nafiz Paşa nüshası müellifin hattıyla kaleme alınmıştır.

Şerh-i Mesnevî-i Musannif üzerine Sinan Taşdelen tarafından doktora tez çalışması yapılmıştır (2007).

Şairin biyografisi için bk. “Mevlânâ Musannifek, Alâüddîn Alî bin Muhammed bin Mes’ûd el-Bistâmî eş-Şahrûdî”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/mevlana-musannifek-alauddin-ali 

Kaynakça


Kaska, Çetin (2021). “Türk Edebiyatında Mevlânâ, Mesnevî ve Mevlevîlik Hakkında Farsça Yazılan Eserler.” Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 8 (1): 1-31.

Taşdelen, Sinan (2007). Musannifek Alaaddin Ali b. Muhammed’in Mevlânâ’nın Mesnevî’si ile İlgili Risâlesi. Doktora Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi.

Yaşaroğlu, M. Kâmil (2006). “Alâüddîn Alî b. Muhammed b. Mes‘ûd el-Bistâmî eş-Şahrûdî”. İslâm Ansiklopedisi. C. 31. İstanbul: TDV Yay. 239-240.

Atıf Bilgileri


Kaska, Çetin. "ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MUSANNİF (MUSANNİFEK)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/serh-i-mesnevi-i-musannif-mevlana-musannifek. [Erişim Tarihi: 07 Temmuz 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 TUHFETÜ'S-SELÂTÎN (ALÂÜDDİN) Alâüddin, Alâüddin Alî bin Muhammed bin Mecduddin bin Muhammed bin Mes’ud bin Mahmud eş-Şahrûdî el-Bistâmî Dr. Öğr. Üyesi Arife Ece Evirgen
Görüntüle
2 TUHFE-İ MAHMÛDİYYE (MEVLÂNÂ MUSANNİFEK) Mevlânâ Musannifek, Alâüddîn Alî bin Muhammed bin Mes’ûd el-Bistâmî eş-Şahrûdî Dr. Çetin Kaska
Görüntüle
3 EL MUHAMMEDİYYE (MEVLÂNÂ MUSANNİFEK) Mevlânâ Musannifek, Alâüddîn Alî bin Muhammed bin Mes’ûd el-Bistâmî eş-Şahrûdî Diğer Çağla YILMAZ
Görüntüle
4 ŞERHÜ'L-MİSBAH (MUSANNİFEK) Musannifek, Şeyh Alî b. Muhammed b. Mes‘ûd el-Bistâmî eş-Şahrûdî Araş. Gör. AHMET SAYAR
Görüntüle
5 ŞERHU'L KASÎDE-Tİ'L AYNİYYE (MEVLÂNÂ MUSANNİFEK) Mevlânâ Musannifek, Alâüddîn Alî bin Muhammed bin Mes’ûd el-Bistâmî eş-Şahrûdî Doç. Dr. yasin apaydın
Görüntüle
6 VAHDET-NÂME (ABDURRAHÎM) Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân Prof. Dr. Mehmet Sarı
Görüntüle
7 GARÎB-NÂME (ÂŞIK) Âşık Paşa, Âşık Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle
8 U’CÛBETÜ'L-GARÂYİB FÎ NAZMİ’L-CEVÂHİRİ’L-ACÂYİB (BAHÂ) Bahâ, Bahâeddîn ibn Abdurrahmân-ı Magalkaravî Prof. Dr. Mustafa Arslan
Görüntüle
9 KISSA-İ İSKENDER (HAMZAVÎ) Hamzavî Dr. Öğr. Üyesi Munise KOÇ
Görüntüle
10 BAHRÜ'L-HAKÂYIK (HATÎBOĞLU) Hatîboğlu Prof. Dr. Vahit Türk
Görüntüle
11 GÜLZÂR-I MA’NEVÎ / GÜLZÂR / DÎVÂN-I GÜLZÂR / KİTÂB-I GÜLZÂR (İBRÂHÎM TENNÛRÎ) İbrâhîm Tennûrî Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle
12 GÜLŞEN-İ NİYÂZ (İBRÂHÎM TENNÛRÎ ?) İbrâhîm Tennûrî Dr. Necmiye Özbek Arslan
Görüntüle
13 [DÎVÂNÇE] (ÂŞIK) İbrâhîm Tennûrî Dr. Necmiye Özbek Arslan
Görüntüle
14 DÂSTÂN-I SÂHİB-KIRÂN (KIRŞEHİRLİ ÎSÂ) ÎSÂ, Kırşehirli Îsâ Dr. Öğr. Üyesi Musa Tılfarlıoğlu
Görüntüle
15 DÂSTÂN-I DUHTER HİKÂYE-İ YAHUDÎ (KIRŞEHİRLİ ÎSÂ) ÎSÂ, Kırşehirli Îsâ Dr. Öğr. Üyesi Musa Tılfarlıoğlu
Görüntüle