- Yazar Biyografisi (TEİS)
? - Madde Yazarı: Doç. Dr. Bünyamin Ayçiçeği
Doç. Dr. Hamza KOÇ - Eser Yazılış Tarihi:1190/1776-77
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:18. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Naat
- Yayın Tarihi:29/01/2022
ŞERH-İ KASÎDE-İ BÜRDE
Türkçe Kasîde-i Bürde şerhi?
ISBN: 978-9944-237-87-1
Bûsîrî (ö. 696/1297?)’nin Kasîde-i Bürde adlı meşhur şiirine yazılmış, müellifi bilinmeyen Türkçe şerh. Şerhin bilinen tek nüshası, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Hacı Mahmud Efendi, Nu. 6286’da yer almaktadır. Mecmuanın 54b-79b varakları arasında bulunan eser nesih hatla yazılmıştır. İstinsah kaydında sadece 1190/1776-77 senesi kayıtlıdır. Buradan hareketle şerhin 18. yüzyılda yazıldığı söylenebilir.
Müellif eserinin mukaddimesinde öncelikle Bürde kasidesinin yazılma sebebini anlatır. Ardından Ka’b b. Züheyr’in Kasîde-i Bürde‘si (Bânet Su’âd) hakkında kısaca bilgi vererek Bûsîrî’nin kasidesiyle olan isim benzerliği ve her iki kasidenin farklı şekilde isimlendirilme sebebi üzerinde durur. Ardından Bürde’nin şifa maksatlı okunması hakkında bilgi vererek şiirin bölümlerini izah eder.
Şerhte öncelikle kaynak beyit verilmiş, ardından muhtasar şekilde bazı kelimelerin Türkçe izahı yapılmıştır. Ayrıca kaynak beyitteki kelimeler hakkında bazı gramer açıklamaları da yer almaktadır. Ardından “Mahsûl-i Beyt” ya da “Mahsûl” başlıkları altında kaynak beyit Türkçeye tercüme edilmiştir. Yer yer derkenarlara da bazı açıklamalar yazılmıştır. Şerh, sade bir Türkçeyle yazılmış olup yapılan izahlar kısa, öz ve anlaşılır şekildedir. Bu hâliyle şerh, muhtasar Bürde şerhleri içinde dikkate değer bir durumdadır.
Eserden Örnekler
E min tezekküri cîrânin bi-Zî-Selemi
Mezecte dem‘an cerâ min mukletin bi-demi
“E min”deki hemze istifhâmdır. Min harf-i cerdir. Tezekkür “zikr”dendir ve masdardır. Cîrân cem‘-i cârdır, komşu ma‘nâsınadır. Tenvîni muzâfun ileyhden ivazdır. “Cîrânın” demekdir. Tenvînin hazfı hazf-ı îsâl kabîlindendir. Tesmiyetü’l-mütekellimi bi-ismi’l-muhâtabi derler. Bu misilli kelâm ehl-i fesâhat indinde makbûl kelâmdır. “Bi-zî”deki bâ fî ma‘nâsınadır. Zî sâhib ma‘nâsına. Hâlet-i ref‘i vâv ile hâlet-i nasbı elif ile hâlet-i cerri yâ iledir. Selem bir vilâyetin adıdır. Veyâhud isti‘âre tarîkiyle Rasûlullâh'ın memleketi murâd ola. Mezecte fi‘l-i muhâtab ma‘nâsı karışdırmakdır. Dem‘an gözyaşıdır. Cerâ akdı demekdir. “Min mukletin” gözün akıyla karasından demekdir. “Bi-demi” kanımla demekdir. “Bâ”sı iktifâ’en bi’l-kesreti hazf olunmuşdur. Mahsûl-i Beyt: “Âyâ! Şu senin âh u enînin ve feryâd figânın ve nâr-ı hasretin ve şevk-i muhabbetin şol Selem vilâyetinde olan azîz ü şerîf ü latîf, dünyâya misli sebkat etmeyen komşunun iftirâkından mıdır ki gözlerinden akan yaş kan gibidir ki dinmez!” demekdir. (Kaside-i Bürde Şerhi. Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Hacı Mahmud Efendi. Nu. 6286, 55b).
Kaynakça
Ayçiçeği, Bünyamin (2017). Bûsîrî’nin Kasîde-i Bürde’sinin Geçmişten Günümüze Türkiye Toplumu Üzerindeki Akademik, Sosyal ve Dinî Etkileri. Program Kodu: 1002. Proje Nu: 215K398. TÜBİTAK SOBAG-SOSYAL VE BEŞERİ BİLİMLER ARAŞTIRMA DESTEK GRUBU. Proje Yürütücüsü: Bünyamin Ayçiçeği. İstanbul.
Kaside-i Bürde Şerhi. Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Hacı Mahmud Efendi. Nu. 6286, 55b.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | MANZÛME-İ DURÛB-I EMSÂL (HIFZÎ) | Hıfzî | Dr. Öğr. Üyesi BAHANUR ÖZKAN BAHAR |
Görüntüle | ||
2 | NA'T MECMÛ'ASI (HÜSEYİN AYVANSARÂYÎ) (Rıfat Kütük Şahsi Kütüphanesi) | Ayvansarâyî, Hâfız Hüseyin | Diğer Aybala Sena KÜTÜK |
Görüntüle | ||
3 | DÎVÂN (KESBÎ /KİSBÎ) | Kesbî/Kisbî, Kesbî Mehmed Efendi | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
4 | TERCÜME-İ DURÛB-I EMSÂL-İ ARABİYYE (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) | Kudsî, Abdullah Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
5 | TERCÜME-İ LUTFU'T-TEDBÎR fî SİYÂSÂTİ'L-MÜLÛK (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) | Kudsî, Abdullâh Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
6 | TERCÜME-İ EL-BERKU’L-YEMÂNÎ FÎ FETHİ’L-OSMÂNÎ (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) | Kudsî, Abdullâh Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
7 | DÎVÂN (TEKİRDAĞLI AHMED LÜTFÎ) | Lütfî, Ahmed Lütfî Efendi | Diğer Ahmet Serdar Erkan |
Görüntüle | ||
8 | MÜSTEVCEBÜ’L-HALÂS FÎ TEFSÎR-İ SÛRETİ’L-İHLÂS (TÂHİR, MEKKÎ-ZÂDE MEHMED) | Tâhir, Mekkî-zâde Mehmed Tâhir Efendi (?/? – ö. 1128/1716) | Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN |
Görüntüle | ||
9 | AHSENÜ'L-HABER MİN KELÂMİ SEYYİDİ'L-BEŞER (VÂSIF, ŞA'BÂN-ZÂDE ABDULLÂH VÂSIF ÇELEBİ) | Vâsıf, Şa'bân-zâde Abdullâh Vâsıf Çelebi | Diğer Nükran ERBAŞ Dr. Öğr. Üyesi Muhammed İkbâl Güler |
Görüntüle | ||
10 | DÎVÂNÇE (ABDÎ / VASSÂF) | Abdî (Vassâf), Abdullâh Efendi | Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk |
Görüntüle |